Το θέατρο «Αβατον» φιλοξενεί από τις 5 Φεβρουαρίου την παράσταση «Ο τελευταίος αντάρτης» σε σκηνοθεσία της Ιωάννας Νιάχα και σε κείμενο του Ανδρέα Ζαφείρη. Το ιδιαίτερο κομμάτι του έργου είναι ότι βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα και πως ο -κυριολεκτικά- τελευταίος αντάρτης είναι ο πατέρας του Ανδρέα.
Συναντηθήκαμε συζητώντας για την παράσταση και όχι μόνο, καθώς οι δραστηριότητές του είναι πολλές, αλλά πάντα σχετικές με την τέχνη. «Είμαι καθηγητής εικαστικών, αν πρέπει να δηλώσω κάτι επαγγελματικά» μας είπε χαμογελώντας και συνέχισε. «Υπάρχει και το πτυχίο στην σκηνοθεσία, αλλά κάθε μορφή τέχνης έχει έναν κοινό παρονομαστή, με του κανόνες να είναι ίδιοι. Το στοιχείο της δημιουργικότητας είναι κοινός και ουσιαστικά αλλάζει μόνο ο αριθμητής, τα εκφραστικά μέσα της κάθε μορφής. Είναι και ο λόγος που δεν μπορώ να ιεραρχήσω τις προτιμήσεις μου, αλλά η διδασκαλία και ειδικά της τέχνης είναι κάτι το ξεχωριστό και διπλά όμορφα, καθώς υπάρχει και η επαφή με τους νέους ανθρώπους».
Ρωτήσαμε αν η τέχνη και η πολιτική και οι πολιτικοί πρέπει να συμβαδίζουν. «Δεν υπάρχει τέχνη που δεν έχει πολιτική, ακόμα κι αν ο δημιουργός παρουσιάζει τα στοιχεία έμμεσα ή άμεσα. Ακόμα κι αν γίνει η καταγραφή μιας πραγματικότητας, θα γίνει από συγκεκριμένη οπτική γωνία. Είναι άλλο πράγμα η τέχνη της πολιτικής και άλλο η πολιτική της τέχνης. Η τέχνη συγκριτικά με την πολιτική μπορεί να είναι πιο αυτόνομη, αν υπάρχουν οι κατάλληλες οικονομικές συνθήκες, όπως η όποια χρηματοδότηση. Στην χώρα μας οι δυνατότητες είναι περιορισμένες, ώστε να μπορέσει να ζήσει κάποιος καθαρά από την τέχνη. Έτσι το επίπεδο είναι ερασιτεχνικό, μιλώντας μόνο οικονομικά, καθώς στον τομέα της ποιότητας όλοι προσπαθούν για το καλύτερο, με εξαιρετικά αποτελέσματα. Η ιστορία και η τέχνη γίνονται και γράφονται από τα κάτω».
Η τέχνη των ερασιτεχνών άντεξε και έδωσε πολλές απαντήσεις μέσα στην δεκαετία της κρίσης, μας είπε ο Ανδρέας και συνέχισε. «Το θέατρο στην χώρα μας είναι τεράστια διέξοδος καθώς έχει και το ψυχοθεραπευτικό κομμάτι του, όπως συμβαίνει σε κάθε μορφή τέχνης. Η ερασιτεχνική δημιουργία βρίσκει εχθρό το ίδιο το κράτος και όπως είπα και νωρίτερα, η γοητεία είναι πως όλα ξεκινούν από τα κάτω».
Τι είναι για τον Ανδρέα «Ο τελευταίος αντάρτης»; «Αρχικά ήταν ένας φόρος τιμής στον πατέρα μου, αλλά δεν στάθηκα μόνο στον φόρο τιμής προς τους γονείς μου. Το θέατρο έχει ασχοληθεί μόνο έμμεσα με τις δεκαετίες του ’40 και του ’50 και η συγκεκριμένη παράσταση έχει την αμεσότητα. Στο θέατρο υπάρχουν μεταγενέστερες αναφορές και οι ήρωες εμφανίζονται να φέρουν απλά τα τραύματα της εποχής. Αυτό το κενό παραμένει ακόμα στο επίπεδο της έρευνας σε καλλιτεχνικό επίπεδο και προσπαθούμε κάπως να δώσουμε τις απαντήσεις που μπορούμε».
Ζώντας σε μία εποχή άκρως πολιτική, ρωτήσαμε για τα μελλοντικά καλλιτεχνικά σχέδια. «Δεν είμαστε μία χώρα όπως το Λουξεμβούργο για παράδειγμα, αλλά σε μία χώρα που είναι επίκεντρο εξελίξεων και το πολιτικό στοιχείο δεν μπορούμε να το παραβλέψουμε. Ακόμα κι αν παραβλέψουμε τα όσα συμβαίνουν, πάλι πολιτική στάση είναι αυτό, όπως είναι και η αποσιώπηση. Θα παραμείνουμε στο πολιτικό θέατρο, κάνοντας μία μελέτη πάνω στον μαρκήσιο Ντε Σαντ, ακολουθώντας την λογική του Παζολίνι. Αντιμετώπισε τον σαδισμό κάνοντας παραλληλισμό με τον ναζισμό και το φασισμό. Ο Ντε Σαντ ουσιαστικά ήταν ένας προφήτης του νεοφιλελευθερισμού, καθώς θεωρεί ότι ο άνθρωπος είναι το επίκεντρο του σύμπαντος, αδιαφορώντας για το τι συμβαίνει στους συνανθρώπους του και το περιβάλλον. Εχουμε «ντεσαντικές» πολιτικές σε πολλά επίπεδα και πρέπει να θυμίσουμε στον θεατή ότι θα βάλει στο επίκεντρο το άτομο, είναι μια σαδιστική κοινωνία χωρίς μέλλον».
Ο Ανδρέας δουλεύει στο εκπαιδευτικό κομμάτι με παιδιά προσφύγων. «Είναι παιδιά με τραυματικές εμπειρίες και προσπαθώ το τραύμα να γίνει άλλου είδους τραύμα, καθαρά καλλιτεχνικό, ώστε να επουλώσει το προηγούμενο. Στο θέατρο, οι ενήλικες μαθητές δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον στο πολιτικό θέατρο, καθώς υπάρχει και το στάδιο της μελέτης και στις τρεις θεατρικές ομάδες με τις οποίες ασχολούμαι. Αυτό συνέβη και στον «Τελευταίο αντάρτη» καθώς όλοι οι συντελεστές γνωρίστηκαν με την ιστορία και τα γεγονότα της».
INFO
«Ο Τελευταίος Αντάρτης»
Θέατρο Άβατον Ευπατριδών 3, Γκάζι (σταθμός μετρό Κεραμεικός)
Συντελεστές
Κείμενο: «Ο Τελευταίος Αντάρτης» του Α. Ζαφείρη
Σκηνοθεσία: Ιωάννα Νιάχα
Σκηνικά-Κοστούμια: Ομάδα Fade-Out
Μουσική: Ομάδα Fade-Out
Φωτισμοί: Ιωάννα Νιάχα
Βοηθός Σκηνοθέτη: Νίκη Ράπτη
Γραφιστική επιμέλεια Αφίσας: Aristi
Φωτογραφίες/Trailer: Δημήτρης Σαμουήλ
Ερμηνεία: Τασούλα Μαρία Δεληγιάννη, Μαρία Καρύδη, Πηγή Κεφαλά, Χάρις Μπεζιούλα, Λυδία Ορφανουδάκη
Παραστάσεις: Από Τετάρτη 5 Φεβρουαρίου έως Τετάρτη 25 Μαρτίου
“Ο Τελευταίος Αντάρτης” είναι η πραγματική ιστορία, της τελευταίας ομάδας του Δημοκρατικού Στρατού στο Γράμμο. 5 ιστορίες γυναικών-μαχητριών της ομάδας, διατρέχουν οριζόντια τη Δεκαετία της Φωτιάς, 1940-1949. Την σκηνική σύνθεση, συμπληρώνει ηχητικά, η αφήγηση του Τάκη Σάντρα (Δημήτρης Ζαφείρης), του τελευταίου μέλους της ομάδας.
Ο Τάκης Σάντρας, γεννήθηκε το 1925 στη Πυρσόγιαννη, του Γράμμου. Στη περίοδο της Κατοχής συμμετείχε σαν ηθοποιός, στις Θεατρικές Ομάδες της ΕΠΟΝ. Το 1946 εξορίστηκε στη Μακρόνησο. Δραπέτευσε το 1948 και συμμετείχε, ως επικεφαλής, στη τελευταία ομάδα του ΔΣΕ που αποχώρησε από τον Γράμμο. Στη συνέχεια έζησε, μέχρι το 1958,στη Τασκένδη, ως πολιτικός πρόσφυγας. Λόγω των γνωστών γεγονότων μεταξύ των πολιτικών προσφύγων, επέστρεψε παράνομα στην Ελλάδα, όντας καταδικασμένος “δις εις θάνατον”. Συνελήφθη και φυλακίστηκε.
