Η οργή και τα «γαλλικά» με τα οποία στόλισε προ ημερών ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τον επισκεπτόμενο την Αγκυρα ακροδεξιό ιέρακα Τζον Μπόλτον, σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, είχαν αφορμή το «φεύγουμε – δεν φεύγουμε» των Αμερικανών από τη Συρία.
Ο μεν «σουλτάνος» νιώθει ανασφάλεια για τη ραγδαία επιδεινούμενη τουρκική οικονομία και ποντάρει στο κλασικό εθνικιστικό χαρτί, ο δε Τραμπ (μισο)κατάλαβε ότι η διακήρυξή του στις 19 Δεκεμβρίου περί άμεσης αποχώρησης των 2.000 ένστολων γιάνκηδων που βρίσκονται στη βόρεια Συρία από το φθινόπωρο του 2015 ήταν διπλωματική, στρατιωτική και επικοινωνιακή γκάφα πρώτου μεγέθους. Πέρα από το «ανήθικο» άδειασμα δεκάδων χιλιάδων Κούρδων μαχητών, συμμάχων εν όπλοις στον αγώνα κατά του σκοταδιστικού «χαλιφάτου», τους οποίους θα παρέδιδε στο στόμα του λύκου, θα άφηνε τεράστια κενά ασφαλείας στην κατακερματισμένη Συρία.
Κανείς, ούτε οι Ρώσοι, δεν επιθυμεί μια τόσο ισχυρή τουρκική παρουσία ενόψει των μεταπολεμικών παζαριών στην περιοχή, όποτε ξεκινήσουν. Πόσο μάλλον που εκτός των 4.000 Τούρκων στρατιωτών-εισβολέων, το καθεστώς Ερντογάν χρηματοδοτεί και περίπου 100.000 μαχητές στο άτυπο αντικουρδικό μέτωπο της βόρειας Συρίας (όπως φαίνεται στον χάρτη).
Από το «τώρα» στο φεύγοντας «με κατάλληλο βηματισμό»
Ισραηλινά ΜΜΕ μεταφέρουν την κατάπληξη της κυβέρνησης Νετανιάχου από την επιπόλαια διαπίστωση του Τραμπ ότι «το Ισλαμικό Κράτος ηττήθηκε». Αυτό δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, παρά τη συρρίκνωση των εδαφών που ελέγχουν οι τζιχαντιστές, καθώς οι δεκάδες δρώντες στα μέτωπα της Συρίας, ντόπιοι και ξένοι, παραμένουν εμπλεκόμενοι τόσο σε αιματηρές συγκρούσεις όσο και σε ρευστές συμμαχίες.
Η αρχική διαρροή από τον Λευκό Οίκο ήταν ότι «η αποχώρηση των Αμερικανών στρατιωτικών (σ.σ.: πρόκειται κυρίως για συμβούλους στις συγκρούσεις με το ISIS, όχι για μάχιμες μονάδες) μπορεί να γίνει σε 30 μέρες», κάτι που πυροδότησε, μεταξύ άλλων, την παραίτηση του Αμερικανού πρώην υπουργού Αμυνας Τζιμ Μάτις. Ακολούθησε επικοινωνιακός αγώνας δρόμου με επικεφαλής τον Μπόλτον για να δικαιολογηθούν τα αδικαιολόγητα. Το χρονοδιάγραμμα αποχώρησης πρώτα έγινε «τέσσερις μήνες» και μετά «χωρίς σαφή ημερομηνία, αλλά και χωρίς χρονικά απεριόριστη στρατιωτική εμπλοκή».
«Θα φύγουμε με τον κατάλληλο βηματισμό, ενώ θα εξακολουθήσουμε να πολεμάμε το ISIS και να κάνουμε ό,τι άλλο είναι συνετό και αναγκαίο» έγραψε ο Τραμπ στο Twitter. Με τον γνώριμο ναρκισσισμό του, είπε ότι «εγώ αυτό έλεγα πάντα» και πως τα ΜΜΕ «κατασκεύασαν πάλι ψευδείς ειδήσεις για τις προθέσεις μου στη Συρία».
Μήνυμα Κούρδων για αλλαγή συμμάχων
Μια από τις συνέπειες της σπουδής του αδαούς Τραμπ ήταν η εντυπωσιακή έκκληση των ένοπλων Μονάδων Προστασίας του Λαού (YPG), της συνδεόμενης με το ΡΚΚ κουρδικής πολιτοφυλακής στη βόρεια Συρία, προς τον πρόεδρο Μπασάρ αλ Ασαντ «να μπουν κυβερνητικές δυνάμεις στην πόλη Μαντζίμπ» για να αποτρέψουν την κατάληψή της από Τούρκους.
Αυτήν τη στιγμή στην περιοχή βρίσκονται τόσο Σύριοι κυβερνητικοί όσο και Ρώσοι στρατιώτες, στέλνοντας μήνυμα στην Ουάσινγκτον ότι οι Κούρδοι θα μπορούσαν να επιχειρήσουν (παρακινδυνευμένη) στροφή στη στρατηγική των συμμαχιών τους, παραμένοντας σταθερά –ή μάλλον υπαρξιακά– αντίθετοι στις επεκτατικές διαθέσεις της Αγκυρας.
Η σχέση ΗΠΑ – Τουρκίας δοκιμάζεται επίσης από τη διακηρυγμένη πρόθεση του προέδρου Ερντογάν να αγοράσει η χώρα του συστοιχίες αντιπυραυλικών συστημάτων S-400 ρωσικής κατασκευής, ενδεχόμενο που προκαλεί ρίγη στους κόλπους της ηγεσίας, πολιτικής και στρατιωτικής, του ΝΑΤΟ. Παράλληλα, οι Δημοκρατικοί, που ελέγχουν μετά τις ενδιάμεσες εκλογές του περασμένου Νοεμβρίου τη Βουλή των Αντιπροσώπων, εκφράζουν σοβαρές επιφυλάξεις για τη συμμετοχή της Τουρκίας στη συμπαραγωγή των υπερσύγχρονων μαχητικών αεροσκαφών F-35.
Μια απόπειρα προσωπικού «ντιλ» με τον Τούρκο πρόεδρο, από αυτά στα οποία αρέσκεται ο επιθετικός μπίζνεσμαν Τραμπ –βλέπε συνάντηση κορυφής με τον Βορειοκορεάτη ηγέτη Κιμ Γιονγκ-ουν–, προσκρούει και στον σκόπελο του αιτήματος του Ερντογάν να απελαθεί στην Τουρκία ο άλλοτε πνευματικός του πατέρας, ο αυτοεξόριστος στην Πενσιλβάνια 77χρονος ιμάμης Φετουλάχ Γκιουλέν.
Μοσάντ και Ριάντ καλούν Ασαντ
Φουντώνουν οι φήμες στη Μέση Ανατολή ότι ο αρχηγός της Μοσάντ, της υπηρεσίας πληροφοριών του Ισραήλ, Γιόσι Κοέν ταξίδεψε τον Δεκέμβριο σε πρωτεύουσα κράτους του Περσικού Κόλπου που δεν κατονομάζεται και συμμετείχε σε συνάντηση κορυφαίων αξιωματούχων μυστικών υπηρεσιών από τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Αίγυπτο. Οπως αποκαλύπτει ο ειδησεογραφικός ιστότοπος middleeasteye.net, «οι παρευρισκόμενοι συμφώνησαν ότι η Τουρκία και όχι το Ιράν είναι ο μεγαλύτερος αντίπαλος στην περιοχή». Για να ανακόψουν την επιρροή της Αγκυρας αποφασίστηκε η γεωπολιτική υποστήριξη των Κούρδων του βόρειου Ιράκ. Οι τρεις συντηρητικές αραβικές χώρες και το Ισραήλ θα στείλουν επίσης στον πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ Ασαντ το μήνυμα ότι δεν επιθυμούν την ανατροπή του, ότι θα διατηρηθεί στην εξουσία μεταπολεμικά και ότι θα εργαστούν για επιστροφή της Δαμασκού στον Αραβικό Σύνδεσμο. Οσο για τις προνομιακές σχέσεις του Ασαντ με το Ιράν, αποφάσισαν να του στείλουν το μήνυμα «αντιμετώπισε τους Ιρανούς όπως ο πατέρας σου, ως ισότιμους στο τραπέζι, όχι ως υποχείριό τους».
