Κλασικά και σύγχρονα έργα λογοτεχνίας και όχι μόνο συντροφεύουν τις γιορτινές ημέρες
Στις σημαντικότερες πρόσφατες κυκλοφορίες κλασικών έργων συγκαταλέγεται ο έβδομος τόμος του «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο», με τίτλο «Ανακτημένος χρόνος» (Εστία). Η μετάφραση του πολύτομου έργου του Προυστ στα ελληνικά που είχε ξεκινήσει το 1969 από τον Παύλο Ζάννα είχε μείνει ανολοκλήρωτη μετά τον θάνατό του το 1989. Ο συγκεκριμένος τόμος με τον οποίο ολοκληρώνεται το έργο έχει μεταφραστεί από τον Παναγιώτη Πούλο. Από τις Εκδόσεις Gutenberg εντάχθηκε πρόσφατα το μυθιστόρημα του Τσάο Σούε Κιν «Το όνειρο της κόκκινης κάμαρας ή Η ιστορία της πέτρας». Γραμμένο τον 18ο αιώνα, περιγράφει την άνοδο και την πτώση μιας πολυμελούς αριστοκρατικής οικογένειας με επίκεντρο μια δραματική ερωτική ιστορία. Το έργο-ορόσημο της Αναγέννησης «Γαργαντούας και Πανταγκρυέλ» του Φρανσουά Ραμπελέ κυκλοφορεί στην οριστική έκδοσή του από τις Εκδόσεις Εξάντας σε μετάφραση του Φίλιππου Δ. Δρακονταειδή. Το διήγημα του Τσαρλς Ντίκενς «Ο σηματωρός» (Αγρα), το οποίο δημοσιεύτηκε τα Χριστούγεννα του 1866 στο εβδομαδιαίο περιοδικό «All the Year Round», αποτελεί μια από τις γνωστότερες ιστορίες φαντασμάτων της βικτοριανής περιόδου. Από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο μόλις κυκλοφόρησε ο κλασικός «Δράκουλας» του Μπραμ Στόκερ. Το μυθιστόρημα που είναι γραμμένο σε επιστολική μορφή περιγράφει την περιπέτεια του Βρετανού δικηγόρου Τζόναθαν Χάρκερ που ξεκινά στον πύργο του κόμη Δράκουλα, στα Καρπάθια Ορη.
Από τις Εκδόσεις Αγρα κυκλοφορεί «Το σώμα του εγκλήματος», μια ανθολογία δεκατριών κλασικών αστυνομικών διηγημάτων γραμμένων από ογκόλιθους της λογοτεχνίας όπως ο Ντίκενς, ο Χόθορν, ο Τουέιν, ο Ουάιλντ, ο Αρθουρ Κόναν Ντόιλ. Πρόκειται για κείμενα-σταθμούς του είδους τα οποία εναλλάσσονται με άλλα λιγότερο γνωστά, ωστόσο πολύ αξιόλογα. «Τα υπόγεια του Ματζέστικ» (Αγρα) είναι το αστυνομικό μυθιστόρημα που έγραψε ο Ζορζ Σιμενόν το 1942, με θέμα τη μυστηριώδη υπόθεση που καλείται να λύσει ο επιθεωρητής Μεγκρέ σχετικά με το πτώμα μιας γυναίκας που βρίσκεται διπλωμένο σε ένα ντουλάπι στο υπερπολυτελές ξενοδοχείο Ματζέστικ του Παρισιού. Εκτός από την αυτοβιογραφία της Αγκαθα Κρίστι κυκλοφόρησαν πρόσφατα από τις Εκδόσεις Ψυχογιός εννέα από τα δημοφιλέστερα βιβλία της, μεταξύ των οποίων τα «Εγκλημα στο Οριαν Εξπρές», «Δέκα ύποπτοι για φόνο» και «Πέντε μικρά γουρουνάκια».
Η συλλογή «Οδηγίες για οικιακές βοηθούς» (Στερέωμα) περιλαμβάνει τα καλύτερα αφηγήματα της Λουσία Μπερλίν, χαρακτηριστικής εκπροσώπου της μποέμ γενιάς του ’60 και του ’70. Στην «Ολγα» (Κριτική) ο Μπέρναρντ Σλινκ παρακολουθεί την πορεία της ηρωίδας του από τα πρώτα της βήματα μέχρι το τέλος της, επιχειρώντας μια ιστορική αναδρομή από τον γαλλογερμανικό πόλεμο του 1871 έως σήμερα. Το μυθιστόρημα «Τα κόκκινα κορίτσια, πάντα τα πιο όμορφα» (Angelus Novus) του Φρεντερίκ Φαζαρντί αποτελεί μια μαρτυρία για τον Μάη του ’68 και τον απόηχό του είκοσι χρόνια μετά. Τη ζωή των γονιών του στο Αρκανσο των αρχών του 20ού αιώνα αφηγείται στο «Μεταξύ τους» (Πατάκη) ο Ρίτσαρντ Φορντ, καταγράφοντας ταυτόχρονα τη ζωή στον αμερικανικό Νότο. Το μυθιστόρημα «Κόκαλα από ήλιο» (Αντίποδες) του Μάικ ΜακΚόρμακ αφορά την εσωτερική διαδρομή ενός πολιτικού μηχανικού προς την αυτογνωσία. Τα «Σημάδια πριν το τέλος του κόσμου» (Καστανιώτη) του Γιούρι Χερέρα περιλαμβάνουν τρεις νουβέλες με θέμα τα καρτέλ ναρκωτικών στο Μεξικό.
Ο Διονύσης Χαριτόπουλος στο «Πειραιάς βαθύς» (Τόπος) γράφει για τον υπόγειο κόσμο του μεγάλου λιμανιού με ιστορίες για ειδεχθή εγκλήματα που κόβουν την ανάσα. Στο «Μάθημα ανατομίας» (Ποικίλη Στοά) ο Βασίλης Βασιλικός γράφει για την περίοδο του Εμφυλίου, μέσα από μια ιστορία για το πτώμα ενός αντάρτη που έχει διατηρηθεί στο ψυγείο για πολλά χρόνια μετά τον θάνατό του και γίνεται αντικείμενο μελέτης σε μια αίθουσα ανατομίας. Το μυθιστόρημα του Γιώργου- Ικαρου Μπαμπασάκη «Πάρκο» (Εστία) ολοκληρώνει την «Τριλογία του χάους», μετά τον «Διασυρμό» και το «Αγάπη/Love». Αφορά την Αθήνα που πάλλεται από το αφηνιασμένο ροκ αλλά και την έκρηξη της κουλτούρας στην αυγή της Μεταπολίτευσης.
Ο Κώστας Ακρίβος στο «Γάλα Μαγνησίας» (Μεταίχμιο) γράφει για μια παρέα φίλων που ζουν και μεγαλώνουν σε οικοτροφείο τη δεκαετία του ’70 στον Βόλο, οι οποίοι έρχονται αντιμέτωποι με τον θάνατο ενός από την παρέα από πνιγμό. Στο νέο του graphic novel «Ο συλλέκτης – Εξι διηγήματα για έναν κακό λύκο» (Ικαρος) ο Soloúp καταπιάνεται με τον τρόπο που διαχειρίζονται οι οικογένειες το θέμα του διαζυγίου. Το μυθιστόρημα της Τζώρτζιας Ρασβίτσου «Μαργαρίτα, γης μαδιάμ!» (Εκάτη) αφορά τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τον κόσμο η πεντάχρονη Μαργαρίτα την περίοδο της επταετίας στην επαρχία. Μια περιπλάνηση από το Αραράτ ως τον Ατλαντικό περιλαμβάνει το σπονδυλωτό μυθιστόρημα της Βασιλικής Πέτσα «Το δέντρο της ανυπακοής» (Πόλις) το οποίο αποτελείται από ιστορίες ιδιωτικές και δημόσιες, με κοινό σημείο αναφοράς την Οκτωβριανή Επανάσταση.
Το εκδοτικό γεγονός
«Νίκος Καββαδίας. Ο αρμενιστής ποιητής» (Εκδόσεις Αγρα): αυτός είναι ο τίτλος του βιβλίου, του οποίου την έρευνα και τα κείμενα ανέλαβε ο Μιχάλης Γελασάκης. Στις 456 σελίδες του παρουσιάζονται ανέκδοτο και αθησαύριστο έργο, άγνωστες συνεντεύξεις του ποιητή, ο ναυτικός του φάκελος, τα καράβια που ταξίδεψε, ανέκδοτη αλληλογραφία, σπάνιες μαρτυρίες, αδημοσίευτες φωτογραφίες, στοιχεία για τη σχέση του με τον Γιώργο Σεφέρη και άλλα ευρήματα με επεξηγηματικά κείμενα και σχόλια. Η έκδοση εμπλουτίζει και επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση γύρω από τον «Ιδανικό κι ανάξιο εραστή, των μακρυσμένων θαλασσών και των γαλάζιων πόντων», ο οποίος παραμένει ένας από τους δημοφιλέστερους και πιο διαβασμένους Ελληνες ποιητές.
Ιστορία και δοκίμια
Ενα βιβλίο για τη Βρετανική Αυτοκρατορία δεν είναι διόλου συνηθισμένο γεγονός στην ελληνική βιβλιογραφία – και μάλιστα όταν δεν επικεντρώνεται στην ξερή εξιστόρηση των γεγονότων που συνέτειναν στην ανάδυσή της ή διαμόρφωσαν τους παράγοντες που διασφάλισαν τη μακροημέρευσή της. Η Αθηνά Συριάτου, μόνιμη επίκουρη καθηγήτρια Νεότερης Ευρωπαϊκής Ιστορίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο, συγκέντρωσε κείμενα εκπροσώπων της «νέας ιστορίας της αυτοκρατορίας» –εστιάζουν στην πολιτική διάσταση και στρέφουν τη μελέτη τους στην επίδραση του φύλου και της φυλής όπως και της αποικιακής εμπειρίας στην ίδια τη μητρόπολη– και επιμελήθηκε το «Εξουσιάζοντας τα κύματα» (Ασίνη). Πέντε κείμενα είναι η ραχοκοκαλιά του βιβλίου «Βία και θρησκεία: αιτία ή αποτέλεσμα;» (Νήσος) του ιδιότυπου Γαλλοαμερικανού φιλοσόφου και ακαδημαϊκού Ρενέ Ζιράρ: η εισαγωγή του μεταφραστή Αντώνιου Καλατζή, το ομότιτλο άρθρο του Ζιράρ σχετικά με τη βία που εκπηγάζει από τις αρχαϊκές και τις βιβλικές θρησκείες, δύο συνεντεύξεις του στον Αυστριακό θεολόγο Βόλφγκανγκ Παλάβερ και το επίμετρο του τελευταίου (μια ευσύνοπτη ανατομία του ζιραρικού πνεύματος).
Τρία βιβλία του Ουμπέρτο Εκο έκαναν πρόσφατα την εμφάνισή τους στις προθήκες των βιβλιοπωλείων – και τα τρία από τις Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα. Ο λόγος για τα «Στους ώμους των γιγάντων» (συλλογή των διαλέξεων του Ιταλού ακαδημαϊκού στο φεστιβάλ της Milanesiana από το 2001 έως το 2015, που πραγματεύονται θέματα φιλοσοφίας, λογοτεχνίας, αισθητικής, ηθικής, επικοινωνίας και μέσων ενημέρωσης), «Τα όρια της ερμηνείας» (αναθεωρημένη έκδοση του βιβλίου του 1993 από τις Εκδόσεις Γνώση με μια σειρά δοκίμια για τη σπατάλη και την οικονομία της ερμηνευτικής ενέργειας) και «Περί φασισμού και πολέμου – Πέντε ηθικά κείμενα» (παρεμβάσεις του πνευματώδους φιλοσόφου για πιο επίκαιρα από ποτέ θέματα και επανατοποθέτησή τους σε ηθική βάση).
Ενα εμβληματικής σημασίας έργο, η «Ερευνα για τη φύση και τις αιτίες του πλούτου των εθνών» του Ανταμ Σμιθ (Πεδίο), η καταστατική πράξη ίδρυσης της πολιτικής οικονομίας ως αυτοτελούς κλάδου θεωρητικής γνώσης, επανακυκλοφορεί στην Ελλάδα σε επιστημονική επιμέλεια Νίκου Θεοχαράκη και Γιάννη Μηλιού.
Οσα θέλετε να διαβάσετε για την ανάδυση του σοσιαλιστικού πόλου στην Ελλάδα, τη συγκρότησή του σε αυτόνομο πολιτικό φορέα, τη δυναμική που ανέπτυξε τη δεκαετία του ’70, την ανάρρησή του στην εξουσία το 1981 και την πορεία που ακολούθησε έως τη στιγμή της απόλυτης παρακμής του στις μέρες της αρχηγίας του Ευάγγελου Βενιζέλου θα τα βρείτε στη συλλογή κειμένων «ΠΑΣΟΚ 1974 – 2018. Πολιτική οργάνωση, ιδεολογικές μετατοπίσεις, κυβερνητικές πολιτικές» (Gutenberg) που επιμελήθηκαν οι πολιτικοί επιστήμονες Βασίλης Ασημακόπουλος και Χρύσανθος Τάσσης. Η ΚΕ του ΚΚΕ επεξεργάστηκε, οργάνωσε και ολοκλήρωσε την εκ νέου μελέτη και συγγραφή της ιστορίας του ΚΚΕ από την ίδρυσή του έως και τη λήξη του Εμφυλίου, παραδίδοντας το τετράτομο έργο «Δοκίμιο ιστορίας του ΚΚΕ 1918-1949)» (Σύγχρονη Εποχή). Η μελέτη χρησιμοποιεί την πρόοδο και την εξέλιξη στη συλλογική έρευνα για να αποτιμήσει μια σειρά από καίρια ζητήματα της ιστορίας του εγχώριου και του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Στο «Η λογική του Κεφαλαίου. Μια κριτική εισαγωγή στη σκέψη του Μαρξ και του Βέμπερ» (Εστία) ο Γιώργος Φαράκλας συνθέτει σε ενιαίο σύνολο τις παραδόσεις του στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Πάντειου Πανεπιστημίου, ισορροπώντας ανάμεσα στο πλαίσιο επιστημοσύνης του (εγελιανού) Μαρξ και τη (νεοκαντιανή) φιλοσοφική θεώρηση του Βέμπερ.
Το ερώτημα εάν το κίνημα κατά της έμφυλης βίας διαμορφώνει «πολιτική από τα κάτω» την περίοδο από την αποκάλυψη του σκανδάλου Εργκένεκον μέχρι την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016 πραγματεύεται η έκδοση «Τουρκία – Βία, αντίσταση και πολιτική στον καιρό της κρίσης» (Ηρόδοτος) υπό την επιμέλεια της Εφης Κάννερ, επίκουρης καθηγήτριας Τουρκικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ενα μεγαλειώδες κίνημα που πνίγηκε στο αίμα συστήνει στο κοινό ο μεταφραστής Κρίτων Ηλιόπουλος στο «Μεξικό 1968 – Η εξέγερση, οι άνθρωποι, τα κείμενα» (Εκδόσεις των Συναδέλφων), ανασυνθέτοντας λεπτομερώς το κλίμα της εποχής μέσα από μαρτυρίες πρωταγωνιστών.
Το φιλμ νουάρ είναι η έκφραση του πεσιμισμού στον πρώιμο καιρό του Ψυχρού Πολέμου· είναι οι ψίθυροι πίσω από τις μισοκατεβασμένες γρίλιες· είναι οι κάθετες λήψεις· είναι το παιχνίδι του chiaroscuro σε αποπνικτικά δωμάτια φτηνών ξενοδοχείων· είναι οι αμοραλιστές ντετέκτιβ και οι σαρκοβόρες γυναίκες· είναι οι θανάσιμες ατάκες. Αυτές τις ατάκες από τα αμερικανικά κινηματογραφικά νουάρ συγκεντρώνει στο βιβλίο «Film noir. Δολοφονικές ατάκες και μυθολογία» ο Γιάννης Μπαζός (Σοφίτα) και τις παρουσιάζει σε μια έκδοση που σέβεται το είδος.
