Τα νέα δεδομένα μετά το «όχι» της Μόσχας για άμεση 30ήμερη κατάπαυση του πυρός.
Νέος γύρος συνομιλιών έλαβε χώρα στο σκληρό παζάρι για το μέλλον της Ουκρανίας, αυτήν τη φορά με μπαράζ τηλεφωνημάτων του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ μέσα σε ένα 24ωρο τόσο με τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντίμιρ Πούτιν όσο και με τον Ουκρανό Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Η Ρωσία δεν αποδέχτηκε την πρόταση –υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ και την Ουκρανία– για άμεση 30ήμερη κατάπαυση του πυρός σε ξηρά, αέρα και θάλασσα, αλλά υπήρξαν τα πρώτα «ναι». Μολονότι εξαιρετικά δύσκολες, οι συζητήσεις συνεχίζονται και στη Σαουδική Αραβία, όπου αναμένεται να κριθούν τα επόμενα βήματα.
Μετά την ανάληψη του «τιμονιού» του Λευκού Οίκου από τον Ντ. Τραμπ, οι διεθνείς αναλυτές επιχειρούν να αποκωδικοποιήσουν τη νέα πραγματικότητα στον πόλεμο που μαίνεται εδώ και τρία χρόνια. Πολλά ερωτήματα μένουν προς το παρόν αναπάντητα μετά τα δύο τηλεφωνήματα του Τραμπ, κυρίως σε ό,τι αφορά το μέλλον της δυτικής βοήθειας προς την Ουκρανία και το ενδεχόμενο το Κίεβο να εκχωρήσει κάποια εδάφη στο ανατολικό τμήμα της χώρας, στο οποίο αναφέρθηκε πρόσφατα ο Αμερικανός πρόεδρος. Ο Τραμπ απείλησε με πιο σκληρές κυρώσεις τη Ρωσία εάν αρνηθεί μια συμφωνία, αλλά ξεκαθάρισε επίσης ότι δεν θα δεχτεί την Ουκρανία στο ΝΑΤΟ.
Αμετάβλητα αιτήματα
Παρότι πολλά από αυτά στα οποία συμφώνησε ο Πούτιν κατά τη διάρκεια της 90λεπτης συνομιλίας του με τον Τραμπ θεωρήθηκαν ως παραχώρηση από τον Ρώσο πρόεδρο, τα αιτήματα του Κρεμλίνου επί της ουσίας παραμένουν αμετάβλητα. Οι επιθέσεις σε ενεργειακές υποδομές, τις οποίες συμφώνησαν να σταματήσουν Ρωσία και Ουκρανία, είχαν σοβαρές συνέπειες και για τις δύο πλευρές. Η πρώτη φάση εφαρμογής της συμφωνίας εκεχειρίας προέβλεπε την ανταλλαγή 175 κρατουμένων για καθεμία από τις δύο χώρες, αλλά η Μόσχα έχει από καιρό πραγματοποιήσει ανταλλαγές κρατουμένων με το Κίεβο, θεωρώντας τον επαναπατρισμό των στρατιωτών της ως βασικό συμφέρον του Κρεμλίνου. Οσον αφορά το εμπόριο στη Μαύρη Θάλασσα, για το οποίο συζητούνται εγγυήσεις ασφαλείας, η διατήρησή του είναι ιδιαίτερα κρίσιμη για την οικονομία της Ρωσίας.
Ενώ ο Τραμπ δήλωσε ότι η εκεχειρία θα επεκταθεί σε «ενέργεια και υποδομές», ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ διευκρίνισε ότι η δέσμευση της Ρωσίας ισχύει μόνο για ενεργειακές εγκαταστάσεις, κάτι που έχει τροφοδοτήσει εικασίες σχετικά με το εύρος και την αποτελεσματικότητα της συμφωνίας. Η έλλειψη σαφών παραχωρήσεων από τη ρωσική πλευρά πυροδότησε φόβους στους Ουκρανούς ότι ο Πούτιν επιχειρεί να κερδίσει χρόνο, με την ελπίδα πως η τεταμένη σχέση της Ουάσιγκτον με το Κίεβο θα διαλυθεί πλήρως ή ότι οι ουκρανικές δυνάμεις θα καταρρεύσουν στο πεδίο της μάχης και η Ρωσία θα είναι σε θέση να αποκομίσει περαιτέρω εδαφικά κέρδη.
Τραμπ και Πούτιν υποστηρίζουν εδώ και μέρες ότι οι Ουκρανοί στρατιώτες στο Κουρσκ είναι περικυκλωμένοι από τις ρωσικές δυνάμεις. Ωστόσο, ρεπορτάζ του Reuters αντέκρουσε αυτούς τους ισχυρισμούς αναφέροντας πως οι Ουκρανοί στρατιώτες στην περιοχή έχουν χάσει έδαφος τις τελευταίες ημέρες, αλλά δεν είναι περικυκλωμένοι από τον ρωσικό στρατό.
Από την άλλη, η πρώτη συνομιλία Τραμπ – Ζελένσκι ύστερα από μια τεταμένη συνάντηση στο Οβάλ Γραφείο πριν από τρεις εβδομάδες σηματοδότησε μια προσπάθεια αποκατάστασης των σχέσεων ΗΠΑ – Ουκρανίας και ευθυγράμμισης των θέσεων σχετικά με μια μερική συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που περιλαμβάνει τη Ρωσία. Από την πλευρά της Ουάσινγκτον οι τόνοι έχουν πέσει σημαντικά σε σχέση με την εχθρότητα με την οποία έγινε δεκτός ο Ζελένσκι στο τέλος του προηγούμενου μήνα από τον ένοικο του Λευκού Οίκου.
Οι εξοπλισμοί
Μεταξύ των δηλώσεων για την επικράτηση ενός «φανταστικού» κλίματος στη συνομιλία, από τη μία ο Αμερικανός πρόεδρος έριξε στο τραπέζι την πρόταση ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να πάρουν στην «κατοχή» τους ουκρανικούς πυρηνικούς σταθμούς και τους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής. O Τραμπ εκτιμά ότι αυτό θα πρόσφερε «την καλύτερη προστασία τους», ενώ από την άλλη ο Ζελένσκι ζήτησε από τις ΗΠΑ να βοηθήσουν την Ουκρανία να προμηθευτεί περισσότερα συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας με έμφαση στους πυραύλους Patriot.
Ως «υπαρξιακός» για την Ουκρανία κρίνεται ένας βασικός όρος που έθεσε ο Πούτιν στον Τραμπ. Για τη Ρωσία βασικές προϋποθέσεις για την «αποτροπή της κλιμάκωσης της σύγκρουσης και την εργασία για την επίλυσή της» θα πρέπει να είναι «η πλήρης παύση της ξένης στρατιωτικής βοήθειας και η ανταλλαγή πληροφοριών με το Κίεβο». Ο Πούτιν έχει ήδη πάρει μια γεύση από την ετοιμότητα του Τραμπ να διακόψει την υποστήριξη των ΗΠΑ στην Ουκρανία και φαίνεται ότι προσπαθεί να τον κάνει να το επαναλάβει.
Σχολιάζοντας την απαίτηση αυτή του Πούτιν, ο Ζελένσκι εξέφρασε την πεποίθηση ότι οι σύμμαχοι της Ουκρανίας δεν θα συμφωνήσουν με κάτι τέτοιο καθώς, όπως θεωρεί, έχει σκοπό να αποδυναμώσει τη διαπραγματευτική θέση του Κιέβου. Ακόμη, επεσήμανε ότι η Μόσχα δεν είναι «έτοιμη» να τερματίσει τον πόλεμο, κατήγγειλε νέες επιθέσεις με drones σε πολιτικές υποδομές της Ουκρανίας και τόνισε ότι οι ουκρανικές υπηρεσίες παρατηρούν πως η Ρωσία ανασυγκροτεί τις δυνάμεις της κοντά στην περιοχή Σούμι.
