Η αλληλεγγύη αποτελεί σημαντικό όπλο για τις κοινωνίες, ειδικά σε δύσκολες περιόδους, προκειμένου να μη χάσουν τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά τους. Με αυτήν τη σκέψη στο μυαλό ο Δημήτρης Πανέλης ξεκίνησε ένα κοινωνικό πείραμα με στόχο να διαπιστώσει τη διάθεση προσφοράς των συμπολιτών του. Σύντομα αποδείχτηκε ότι είναι ιδιαίτερα αυξημένη.
Ετσι, πριν από ενάμιση χρόνο συστήθηκε η δράση «Σε αναμονή»: αγοράζοντας κάποιος ένα προϊόν από συνεργαζόμενο με τη δράση κατάστημα, μπορεί να αγοράσει ένα ακόμη, το οποίο έπειτα δίνεται σε ένα άτομο που το χρειάζεται αλλά δεν έχει την ευχέρεια να το αγοράσει. Αρχικά το εγχείρημα ξεκίνησε από καφετέριες, αλλά σύντομα επεκτάθηκε σε κάθε λογής καταστήματα και υπηρεσίες: ταχυφαγεία, παντοπωλεία, κρεοπωλεία, οπωροπωλεία, φαρμακεία, βιβλιοπωλεία, καταστήματα ρούχων και παιχνιδιών είναι ορισμένες μόνο από τις συνεργαζόμενες επιχειρήσεις, ενώ προσφέρονται μέχρι και εθελοντικά μαθήματα.
Η απόφαση του τότε άνεργου 27χρονου Δημήτρη να υλοποιήσει ένα πρόγραμμα κοινωνικής προσφοράς «προέκυψε ένα βράδυ, εντελώς αβίαστα και αυθόρμητα. Είχε πέσει στα χέρια μου ένα άρθρο για μια παράδοση που ξεκίνησε μεταπολεμικά στη Νάπολη. Ετσι αργότερα, ο πρόεδρος της τοπικής ποδοσφαιρικής ομάδας σε κάθε γκολ που έβαζε ο Μαραντόνα αγόραζε καφέδες σε αναμονή για φτωχούς της πόλης. Εκείνη τη στιγμή συνδύασα την είδηση με την Ελλάδα του σήμερα και τα όσα βιώνουμε και γεννήθηκε το “Σε αναμονή”».
Το εγχείρημα στην αρχή λειτούργησε με τον τίτλο «Καφές σε αναμονή», αφού «ο καφές ήταν η αφορμή, αλλά ήθελα σύντομα η δράση να επεκταθεί σε είδη πρώτης ανάγκης και σε οποιαδήποτε υπηρεσία μπορούσε να φανεί χρήσιμη». Και μπορεί στον Δημήτρη να μην αρέσει να αποτιμά τη δράση με αριθμούς αλλά με ανθρώπους, εντούτοις η δράση έχει γιγαντωθεί. Πλέον συμμετέχουν περισσότερες από χίλιες επιχειρήσεις και 33 εθελοντικές ομάδες, ενώ έχουν διατεθεί πάνω από 15.000 προϊόντα.
«Να πειστείς να βοηθήσεις»
Αυτή η έντονη και γρήγορη κινητοποίηση των καταστηματαρχών αλλά και του κόσμου προέκυψε κυρίως από το διαδίκτυο. «Σύντομα, πολλές επιχειρήσεις επικοινωνούσαν μαζί μου ζητώντας ενημέρωση για το πώς θα συμμετάσχουν» λέει ο Δημήτρης. Η δράση «Σε αναμονή» έχει επεκταθεί πλέον πανελλαδικά, «αν και ποτέ δεν επικοινώνησα με κάποια επιχείρηση, αφού θεωρώ ότι κανείς δεν μπορεί να σε πείσει για το οτιδήποτε αν δεν θέλεις εσύ ο ίδιος να ασχοληθείς. Αλλωστε πολλές από τις επιχειρήσεις που συμμετέχουν βοηθούσαν και πριν, διανέμοντας περισσευούμενα προϊόντα». Παράλληλα, οι 33 ομάδες εθελοντών που έχουν έδρα «από την Κρήτη ως την Κομοτηνή και την Κύπρο, βοηθούν να εξαπλωθεί η ιδέα προτρέποντας την τοπική κοινωνία να βοηθήσει και καθιστώντας γνωστό το πρόγραμμα, καθώς δεν γίνεται να διαχειριστώ μόνος μου μια κατάσταση που έχει εξαπλωθεί και έχει ξεφύγει πια από εμένα».
Οσο το εγχείρημα μεγάλωνε ο Δημήτρης αποφάσισε να θέσει κάποιους κανόνες. Ετσι, όλες οι επιχειρήσεις που συμμετέχουν έχουν σε εμφανές σημείο μια ταμπέλα που αναγράφει πόσα και ποια προϊόντα είναι σε αναμονή. Παράλληλα, οι επιχειρήσεις καλούνται να κόβουν υποχρεωτικά απόδειξη για την εκάστοτε προσφορά και να προβαίνουν σε κάποια έκπτωση, αφού «θέλουμε να συμμετέχουν και οι επιχειρήσεις οικονομικά».
«Περισσότερο δοτική είναι η νέα γενιά, η οποία θεωρεί ότι προσφέροντας μπορεί να αλλάξει κάτι στην κοινωνία»
Αναφορικά με το κατά πόσο θα μπορούσε μια επιχείρηση να καρπωθεί την προσφορά και να μη διαθέσει το προϊόν ο Δημήτρης αντιπαραθέτει την έννοια της εμπιστοσύνης, που είναι θεμελιώδης για να ορθοποδήσει το εγχείρημα: «Το πρόγραμμα είναι ένα κοινωνικό πείραμα προκειμένου να δούμε την αντίδραση του κόσμου και των επιχειρήσεων. Δεν θα μπορούσαν άλλωστε οι επιχειρήσεις να επιβιώσουν με το χαρτζιλίκι της “Αναμονής”. Συμμετέχουν κυρίως επειδή το θέλουν, αλλά και για να προβάλουν ένα κοινωνικό προφίλ».
Στις αρχές Απριλίου αναμένεται να κυκλοφορήσει η εφαρμογή για κινητά τηλέφωνα «Σε αναμονή Go», με την οποία θα γίνεται καταγραφή όλων των συνεργαζόμενων επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Πήρε το όνομά της από το «Pokemon Go» που προκάλεσε φρενήρη ενθουσιασμό σε άτομα μικρής ηλικίας και όχι μόνο. «Πιστεύω ότι σαν κοινωνία μπορούμε να κυνηγάμε και πιο ουσιαστικά πράγματα από Pokemon» παρατηρεί ο Δημήτρης.
«Πριν ξεκινήσω το εγχείρημα συνειδητοποίησα ότι όπως και ο περισσότερος κόσμος γκρίνιαζα και παραπονιόμουν. Οταν αναρωτήθηκα τι κάνω εγώ για να βελτιώσω κάτι στην κοινωνία, διαπίστωσα ότι δεν είχα κάνει κάτι ουσιαστικό, δεν είχα αφήσει το στίγμα μου. Η δράση “Σε αναμονή” επιδιώκει να καταστήσει την αλληλεγγύη καθημερινή συνήθεια. Για να ξέρεις τι χρειάζεται ο διπλανός σου όμως, θα πρέπει να ξέρεις αρχικά ποιος είναι αυτός ο άνθρωπος. Αυτό είναι το “Σε αναμονή”. Μια καλημέρα» επισημαίνει.
«Η δράση “Σε αναμονή” επιδιώκει να καταστήσει την αλληλεγγύη καθημερινή συνήθεια»
4 συμμετοχές στο πρόγραμμα
«Χωρίς να σηκωθείς από τον καναπέ»
Το φαρμακείο της Εύης Πόγκα στου Ψυρρή είναι το πρώτο που συμμετείχε στο πρόγραμμα «Σε αναμονή» πριν από περίπου ενάμιση χρόνο. Ο καθένας που θέλει να συνεισφέρει διαθέτει ένα χρηματικό ποσό το οποίο λειτουργεί ως «κάβα» του φαρμακείου και ανάλογα με τις ανάγκες του ασθενούς που θα ζητήσει ένα φάρμακο «σε αναμονή» θα του δοθεί κάτι αντίστοιχο από τα χρήματα που έχουν συγκεντρωθεί. Τα σκευάσματα που ζητούνται συνήθως και καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα αφορούν, όπως αναφέρει η Εύη στο Documento, μη συνταγογραφούμενα φάρμακα, αφού «με τον νόμο των δικαιούχων οποιοσδήποτε ανασφάλιστος μπορεί να πάει σε ένα νοσοκομείο και να πάρει συνταγή».
Περισσότερο δοτική είναι η νέα γενιά, «η οποία θεωρεί ότι προσφέροντας μπορεί να αλλάξει κάτι στην κοινωνία, καθώς και άτομα μεγάλης ηλικίας, τα οποία πλέον λόγω των δυσκολιών που βιώνουν αντιμετωπίζουν διαφορετικά τον κόσμο και τα όσα συμβαίνουν γύρω τους. Σίγουρα πάντως δεν συνεισφέρουν οι ευκατάστατοι, αλλά η μικρομεσαία τάξη». Η απόφαση της Εύης να συμμετάσχει στο πρόγραμμα προέκυψε αρκετά αβίαστα, επειδή λόγω της περιοχής όπου βρίσκεται το φαρμακείο έρχεται συχνά σε επαφή με ανθρώπους που έχουν ανάγκη «και ας μην παραπέμπει η εμφάνισή τους πολλές φορές σε άτομα με οικονομικές δυσκολίες. Το πρόγραμμα “Σε αναμονή” είναι ένας πολύ εύκολος τρόπος να βοηθήσεις κάποιον χωρίς να σηκωθείς από τη ζεστασιά του καναπέ».
«Να νιώθεις λίγο καλύτερος άνθρωπος»
Σε απόσταση μερικών λεπτών από το φαρμακείο της Εύης βρίσκεται το πολύχρωμο παντοπωλείο «Λαλάδες» της χαμογελαστής Ιωάννας Φραγκίσκου. Στο κατάστημα της Ιωάννας ο πελάτης μπορεί να βρει τα πάντα: όσπρια, ρύζι, ζυμαρικά, προϊόντα ψυγείου, σνακ και τον τελευταίο ενάμιση χρόνο τη χαρακτηριστική ταμπέλα «Σε αναμονή», όπου αναγράφονται τα προς διάθεση προϊόντα.
Η διάθεση του κόσμου να βοηθήσει είναι πολύ μεγάλη, εκμυστηρεύεται η Ιωάννα στο Documento, «ειδικά από τους τουρίστες. Μάλιστα, υπάρχουν δύο ξεναγοί οι οποίοι, από τη στιγμή που έμαθαν για το πρόγραμμα, φέρνουν εδώ τους τουρίστες, που ψωνίζουν όχι για τον εαυτό τους αλλά για να συνεισφέρουν».
Η Ιωάννα συμβουλεύει τους πελάτες τι προϊόντα να αγοράσουν, ανάλογα με τις ελλείψεις που υπάρχουν εκείνη τη στιγμή στα προϊόντα σε αναμονή, «χωρίς να θέλω να τους επηρεάσω. Ο κόσμος που καταφθάνει στους “Λαλάδες” για να πάρει προϊόντα σε αναμονή είναι «άνθρωποι με μεγάλη ανάγκη, όχι μόνο από τη γειτονιά. Θεωρώ ότι η δράση είναι μια αλτρουιστική πρωτοβουλία. Μια κίνηση για να νιώσεις στο τέλος της ημέρας λίγο καλύτερος άνθρωπος».
«Μέχρι και εκατό σουβλάκια για κέρασμα την ημέρα»
Στην οδό Κολοκοτρώνη, στο σουβλατζίδικο του Ηλία Γκιόνη, μια ταμπέλα τοποθετημένη σε περίοπτη θέση αναγράφει πόσα σουβλάκια είναι σε αναμονή. «Εχουμε φτάσει μέχρι και εκατό σουβλάκια σε αναμονή» αναφέρει στο Documento ο Ηλίας, «ενώ ειδικά την περίοδο των γιορτών λόγω του σχετικού κλίματος η συνεισφορά του κόσμου ήταν μεγάλη».
Ο Ηλίας που συμμετέχει στη δράση το τελευταίο εξάμηνο υπογραμμίζει ότι όποιος προτίθεται να συνεισφέρει θα αγοράσει το σουβλάκι με έκπτωση. Οι άνθρωποι που θα ζητήσουν να λάβουν ένα σουβλάκι σε αναμονή «δεν είναι μόνο άστεγοι, αλλά και άνθρωποι με οικονομικά προβλήματα. Μπορεί ορισμένες φορές να είναι διστακτικοί να λάβουν αυτήν τη μικρή βοήθεια, αλλά όταν κάποιος πεινάει βρίσκει το κουράγιο να απευθυνθεί σε εμάς».
Αναφορικά με τα άτομα που αγοράζουν σουβλάκια σε αναμονή «είναι κυρίως τουρίστες, που θα θελήσουν σχεδόν πάντα να συνεισφέρουν. Οι Ελληνες μπορεί να θέλουν να βοηθήσουν αλλά αρκετά συχνά δεν μπορούν να ανταποκριθούν οικονομικά».
Εθελοντική διδασκαλία σε όλη την Ελλάδα
Η δράση «Σε αναμονή» έχει δημιουργήσει παράλληλα ομάδες εθελοντικής διδασκαλίας σε όλη την Ελλάδα. «Το θεωρώ εξαιρετικό σαν έργο, αν αναλογιστούμε ότι ζούμε σε μια χώρα όπου οι οικογένειες δυσκολεύονται ακόμα και να ταΐσουν τα παιδιά τους, πόσο μάλλον να τα σπουδάσουν» αναφέρει στο Documento η Χριστίνα Κομελίδου, εθελόντρια καθηγήτρια γυμνασίου στη Θεσσαλονίκη.
Η Χριστίνα, που διδάσκει μαθηματικά, φυσική και χημεία σε φροντιστήριο, κάνει εθελοντικά μαθήματα σε μια μαθήτρια γυμνασίου μέσω του προγράμματος «Σε αναμονή». Είναι ένα πολύ θετικό βίωμα για την ίδια, αφού «λαμβάνω τη χαρά των ανθρώπων που βοηθάω και αποκτώ κι εγώ εμπειρία στη διδασκαλία, γιατί είμαι ακόμη νέα στον χώρο». Αλλωστε, όπως εξομολογείται η Χριστίνα, διατηρεί πολύ καλές σχέσεις με τη μαθήτριά της: «Με το παιδί έχουμε ξεπεράσει τη σχέση δασκάλας – μαθήτριας. Οσο για τη μητέρα της, μου έχει δηλώσει ότι μπορώ να τη θεωρώ δεύτερη μάνα».
1.000 και πλέον επιχειρήσεις συμμετέχουν στη δράση
15.000 προϊόντα τουλάχιστον έχουν διατεθεί
33 οι εθελοντικές ομάδες που συμμετέχουν