Το κύριο επιχείρημα με το οποίο εδώ κι έξι μήνες επιχειρεί η κυβέρνηση να αποκρούσει την κριτική της αντιπολίτευσης για ανεξέλεγκτη κερδοσκοπία στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας είναι η φορολόγηση των υπερκερδών των παραγωγών ενέργειας με συντελεστή 90%. Αυτή η έκτακτη μορφή φόρου προέκυψε όταν τον περασμένο Μάρτιο, απαντώντας στην κριτική του Αλέξη Τσίπρα περί υπερκερδών των παραγωγών ενέργειας σε βάρος των καταναλωτών, ο Κυριάκος Μητσοτάκης αρχικά αρνήθηκε ότι υπάρχουν υπερκέρδη και κατόπιν είπε ότι αν υπάρχουν και βρεθούν, η κυβέρνηση θα τα φορολογήσει με συντελεστή 90%.
Ετσι το αρμόδιο υπουργείο έδωσε εντολή στη ΡΑΕ να εντοπίσει τα υπερκέρδη το διάστημα Οκτωβρίου 2021 – Μαρτίου 2022, αλλά και μια οδηγία για τη μεθοδολογία εντοπισμού τους, την οποία η ΡΑΕ αρνήθηκε κομψά να εφαρμόσει ως «αδόκιμη» – στην πραγματικότητα επειδή θα απέκρυπτε αντί να εμφανίσει τα υπερκέρδη. Η ΡΑΕ ολοκλήρωσε το πόρισμά της τον Μάιο και το παρουσίασε στη Βουλή. Εκεί έγινε σαφές πόσο μεγάλη ήταν η απόσταση ανάμεσα στα υπερκέρδη που υπολόγιζε η αρχή με βάση τη δική της μεθοδολογία και τα νούμερα που επιδίωκε να εμφανίσει και εμφανίζει κάθε τόσο ως υπερκέρδη η κυβέρνηση.
Πόσα όμως ήταν τελικά τα υπερκέρδη των παραγωγών ενέργειας (ΔΕΗ, Protergia, Elpedison, ΗΡΩΝ) και πόσα τα έβγαλε με τα «μαγειρέματά» της η κυβέρνηση; Σύμφωνα με τον πρώτο πρόχειρο και συντηρητικό υπολογισμό –δεν περιλάμβανε τις ΑΠΕ, που από τα τέλη του 2021 επέστρεφαν μέρος των υπερκερδών τους στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης– με τον οποίο άνοιξε το θέμα τον Μάρτιο ο Αλ. Τσίπρας, ήταν 1,4 δισ. ευρώ στο διάστημα Οκτωβρίου 2021 – Μαρτίου 2022. Λίγους μήνες αργότερα ο τομεάρχης Ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ Σωκράτης Φάμελλος τα υπολόγισε στα 2,2 δισ. ευρώ με στοιχεία του ΑΔΜΗΕ και της ΡΑΕ για το 12μηνο Ιουλίου 2021 – Ιουλίου 2022.
Τα κέρδη των παραγωγών
Με βάση το πόρισμα της ΡΑΕ και με μια συζητήσιμη μεθοδολογία που δεν ικανοποίησε την αντιπολίτευση, εξαιρώντας πάλι τις ΑΠΕ, τα κέρδη των παραγωγών ήταν 927 εκατ. ευρώ στο διάστημα Οκτωβρίου 2021 – Μαρτίου 2022.
Παρουσιάζοντας το πόρισμα στη Βουλή ο πρόεδρος της ΡΑΕ Αθανάσιος Δαγούμας είχε πάντως ενημερώσει τους βουλευτές ότι από τα κέρδη αυτά η ΔEΗ ζητούσε να της αφαιρεθούν εκπτώσεις 335,99 εκατ. ευρώ στους πελάτες της στη λιανική, ενώ και οι ιδιώτες παραγωγοί ζητούσαν να τους αφαιρεθεί ποσοστό εκπτώσεων 5-20%. Ο πρόεδρος της ΡΑΕ είχε προσθέσει τότε ότι η σύνδεση της παραγωγής με την εμπορία είναι αντικανονική και αν υιοθετηθεί το αίτημα των παραγωγών, υπάρχει κίνδυνος να επιβληθούν πρόστιμα από την Ευρώπη.
Κατά την κυβέρνηση, πάλι, τα υπερκέρδη στο διάστημα Οκτωβρίου – Μαρτίου ήταν μόλις 300 εκατ. ευρώ, δηλαδή το ένα τρίτο του ποσού που είχε υπολογίσει φειδωλά η ΡΑΕ, με βάση τις ανακοινώσεις που έκανε το ΥΠΕΝ δύο μήνες αργότερα – αφού περίμενε τεχνηέντως να ξεχαστούν τα νούμερα της ΡΑΕ και οι δηλώσεις Δαγούμα. Οι ανακοινώσεις του ΥΠΕΝ είχαν γίνει μάλιστα στις 14 Ιουλίου, τη μέρα που άνοιξε η πλατφόρμα του Power Pass, ώστε να περάσουν κάτω από το ραντάρ της δημόσιας προσοχής.
Είναι απλό πώς είχε προκύψει αυτό το νούμερο. Η κυβέρνηση, παρά τις συστάσεις της ΡΑΕ, αποφάσισε τελικά να αφαιρέσει από τα υπερκέρδη των 927 εκατ. ποσό 627 εκατ. ευρώ, δηλαδή υψηλότερο των 336 εκατ. που είχε ζητήσει να της αφαιρεθεί η ΔΕΗ τον Μάιο, και ποσοστά εκπτώσεων υψηλότερα από εκείνα που είχαν ζητήσει να τους αφαιρεθούν οι άλλες εταιρείες. Κατά συνέπεια, είχε πει τότε ο υπουργός Κώστας Σκρέκας, οι εταιρείες θα καταβάλουν φόρο 270 εκατ. ευρώ στο ελληνικό δημόσιο, παραπέμποντας (απολύτως ψευδώς) στους υπολογισμούς της ΡΑΕ.
Απέμενε όμως μία εκκρεμότητα, καθώς το καλοκαίρι η κυβέρνηση είχε ανακοινώσει ότι το διάστημα επιβολής της έκτακτης φορολογίας στους παραγωγούς θα επεκτείνονταν έως τον Ιούνιο του 2022, τον τελευταίο μήνα πριν από την εισαγωγή του νέου μοντέλου της ενεργειακής αγοράς.
Πήρε εντολή για νέο πόρισμα
Η ΡΑΕ πήρε λοιπόν εντολή να ετοιμάσει νέο πόρισμα για τα υπερκέρδη στο διάστημα Απριλίου – Ιουνίου και αρχές Νοεμβρίου ο υπουργός Ενέργειας, χωρίς να ανακοινώσει νούμερα για υπερκέρδη που υπολόγισε η ΡΑΕ, ισχυρίστηκε ότι «σύμφωνα με τη ΡΑΕ» στο εννεάμηνο Οκτωβρίου 2021 – Ιουνίου 2022 η φορολογία με συντελεστή 90% που πρέπει να καταβάλουν συνολικά οι τέσσερις παραγωγοί ανέρχεται σε 373,55 ευρώ. Κάνοντας πράξεις και αναγωγές προκύπτει ότι επί της ουσίας ο Κ. Σκρέκας ανακοίνωσε πως τα υπερκέρδη των παραγωγών στο τρίμηνο Απριλίου – Ιουνίου ήταν μόλις 114,5 εκατ. ευρώ, άρα η φορολόγηση με 90% είναι μόλις 103,55 εκατ. ευρώ.
Ευλόγως ο ΣΥΡΙΖΑ ζήτησε να κατατεθεί στη Βουλή το δεύτερο πόρισμα της ΡΑΕ στο πλαίσιο της κοινοβουλευτικής διαδικασίας κατάθεσης εγγράφων, αλλά το υπουργείο Ενέργειας δεν το έδωσε. Αφού πέρασαν 40 μέρες το ΥΠΕΝ απάντησε στις 29 Δεκεμβρίου ότι κωλύεται να δώσει το πόρισμα της ΡΑΕ στη δημοσιότητα –ενδεχομένως θα καταδείκνυε άλλη μία φορά τη μεγάλη απόσταση ανάμεσα στα υπερκέρδη που δίνει η ΡΑΕ και αυτά που προκύπτουν από τα κυβερνητικά «μαγειρέματα»– επικαλούμενο τον σεβασμό του «εμπορικού απορρήτου» των εταιρειών!
