Η απόφαση του ΚΑΣ για την κήρυξη, με συντριπτική πλειοψηφία, 300 στρεμμάτων του Ελληνικού ως αρχαιολογικού χώρου, έχει, ήδη, προκαλέσει την αντίδραση κύκλων των επενδυτών που υποστηρίζουν ότι δυνητικά μπορεί να δημιουργηθούν σοβαρά ζητήματα στην υλοποίηση του έργου.
Έχει προκαλέσει, επίσης, και την κινητοποίηση διάφορων παπαγάλων που σπεύδουν να αρθρογραφήσουν ή να τρολάρουν, υποστηρίζοντας ότι είναι, πλέον, στον αέρα μια μεγάλη και μνημονιακή επένδυση.
Είναι, όμως, έτσι τα πράγματα; Τίναξε στον αέρα την επένδυση το ΚΑΣ;
Τι σημαίνει για μια έκταση η κήρυξη αρχαιολογικού χώρου;
Η κήρυξη ως αρχαιολογικού χώρου των 300 στρεμμάτων, του 20% της συνολικής έκτασης, σημαίνει απλώς και μόνο ότι χαρακτηρίζει την περιοχή ως τόπο όπου αναμένεται να εντοπιστούν αρχαιότητες και διασφαλίζει ότι κάθε τεχνικό έργο θα παίρνει απαραίτητα την έγκριση από την Αρχαιολογική Υπηρεσία.
Μπορεί να οικοδομηθεί ένας χώρος που έχει χαρακτηριστεί αρχαιολογικός;
Η κήρυξη αρχαιολογικού χώρου, που επιβάλλει το άρθρο 12 του Αρχαιολογικού Νόμου, σύμφωνα και με ανακοίνωση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, δεν αποτελεί κήρυξη αδόμητης ζώνης απολύτου προστασίας Α, ούτε ζώνης Β δόμησης με όρους, ούτε βέβαια χαρακτηρισμό της περιοχής ως οργανωμένου και επισκέψιμου αρχαιολογικού χώρου. Ως εκ τούτου δεν εμποδίζει την έγκριση ή την εκτέλεση του όποιου έργου.
Η διαδικασία αυτή ακολουθείται σε όλα τα έργα;
Ναι. Όπως και σε όλα τα μεγάλα έργα. Άλλωστε η κατασκευή του μετρό της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, θεωρούνται ως οι μεγαλύτερες εν εξελίξει αρχαιολογικές «ανασκαφές». Κανένα μεγάλο έργο δεν έχει σταματήσει λόγων αρχαιοτήτων. Έχει σταματήσει λόγω αστοχίας μελετών, καθυστερήσεων στις απαλλοτριώσεις ή αδυναμίας εκπλήρωσης του έργου εκ μέρους των εργολάβων.
Γιατί οι επενδυτές υποστηρίζουν ότι κινδυνεύει το έργο στο Ελληνικό με την απόφαση του ΚΑΣ;
Τρεις είναι οι λόγοι που οι επενδυτές δεν ήθελαν την κήρυξη αρχαιολογικού χώρου:
1. Όσον αφορά τις αρχαιότητες που μπορεί να βρεθούν ακυρώθηκε στην πράξη το άρθρο της σύμβασης του Νοεμβρίου 2014 της κυβέρνησης Σαμαρά, βάσει του οποίου ο επενδυτής θα αποζημιωνόταν αν εντοπίζονταν αρχαιότητες, μετά την έγκριση του ΣΟΑ, με ποσό έως και 100% του τιμήματος. Άρα, για τον επενδυτή η απόφαση του ΚΑΣ σημαίνει ότι ειδοποιήθηκε νομίμως ότι υπάρχουν αρχαιότητες.
2. Οι επενδυτές, φαίνεται ότι πουλάνε επί χάρτου και γι αυτό δεν θέλουν να αλλάξει ούτε κατά ένα χιλιοστό ο σχεδιασμός επί χάρτου που έχουν κάνει. Είναι χαρακτηριστικό το απόσπασμα της ομιλίας του διευθύνοντος συμβούλου της Lamda Development Οδυσσέα Αθανασίου, στα μέσα Ιουνίου προς τους μετόχους: «Έχουμε σχεδιάσει το ολοκληρωμένο resort ξενοδοχείο 1.200 δωματίων, καζίνο, συνεδριακούς χώρους, που θα συνδέεται με γέφυρα με την παραλιακή οδό. Το κομμάτι αυτό είναι πολύ σημαντικό για το business plan που σχεδιάστηκε από διεθνείς συμβούλους και έχουν ξοδευτεί εκατομμύρια. Δε μπορείς να πάρεις ένα κομμάτι και να το πας αλλού! Δεν είναι Legoland».
3. Ο τρίτος και ίσως βασικότερος λόγος είναι η αντίληψη περί της ισχύος του επενδυτή σε μια χώρα που μαστίζεται εδώ και μια επταετία από μνημόνια και η οποία πρέπει να είναι υπάκουη σε όλα. Θα πρέπει να ικανοποιεί κάθε επιθυμία καταργώντας νόμους και κανόνες που ισχύουν για όλους τους άλλους, επενδυτές και μη. Γιατί ο διευθύνων σύμβουλος της Lamda Development, αυτό που πραγματικά εννοούσε λέγοντας ότι η επένδυση δεν είναι «Legoland», είναι ότι θα κτίσουν ότι θέλουν, όπου θέλουν, όπως θέλουν και δεν θα κάνουν πίσω σε τίποτα στο σχεδιασμό που έχουν κάνει επί χάρτου.
Μπορεί να παρακαμφθεί η απόφαση του ΚΑΣ;
Οι πιέσεις που ασκούνται όλο αυτό τον καιρό και που θα ασκηθούν το επόμενο διάστημα είναι πολύ ισχυρές. Τυπικά η γνωμοδότηση του ΚΑΣ μπορεί να μην υιοθετηθεί και να προωθηθεί για να γίνει νόμος στη Βουλή το μνημόνιο συνεργασίας που έχει υπογράψει το υπουργείο Πολιτισμού με την ΕΛΛΗΝΙΚΟ Α.Ε. Ένα μνημόνιο που χωρίς την υιοθέτηση του αρχαιολογικού χώρου θα είναι αδύναμο αφού ο επενδυτής θα μπορεί ακόμα και να κουκουλώσει αρχαιότητες.
Στους κόλπους της κυβέρνησης υπάρχουν κάποιοι που χωρίς δεύτερη σκέψη είναι έτοιμοι να υιοθετήσουν αυτή τη λύση. Οι πληροφορίες λένε ότι δεν αποτελούν πλειοψηφία. Άλλωστε θα ήταν πρωτόγνωρο για την επένδυση του Ελληνικού και μόνο να υιοθετηθεί μια διαδικασία που ακυρώνει ένα νομικό πλαίσιο προστασίας.