Η γρίπη_x000D_
αποτελεί μεταδοτικό νόσημα του αναπνευστικού συστήματος που οφείλεται στον ιό_x000D_
της γρίπης και παρουσιάζει ευρύ φάσμα εκδηλώσεων, από ήπια νόσο ως βαριά_x000D_
αναπνευστική ανεπάρκεια και θάνατο.
Των Καρολίνας Ακινόσογλου, παθολόγου-λοιμωξιολόγου, επίκουρης καθηγήτριας Πανεπιστημίου Πατρών, και Χαράλαμπου Γώγου, παθολόγου-λοιμωξιολόγου, καθηγητή Πανεπιστημίου Πατρών, διευθυντή Παθολογικής Κλινικής και Μονάδας Ειδικών Λοιμώξεων του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Πατρών.
Η γρίπη αποτελεί μεταδοτικό νόσημα του αναπνευστικού συστήματος που οφείλεται στον ιό της γρίπης και παρουσιάζει ευρύ φάσμα εκδηλώσεων, από ήπια νόσο ως βαριά αναπνευστική ανεπάρκεια και θάνατο. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο νοσεί το 10-30% του ευρωπαϊκού πληθυσμού, ενώ 250.000500.000 ασθενείς καταλήγουν ετησίως από γρίπη παγκοσμίως. Η γρίπη μεταδίδεται από μικροσταγονίδια που διασπείρουν οι ασθενείς κατά την ομιλία ή το φτάρνισμα στους κοντινούς τους ή σε άψυχες επιφάνειες, όπου ο ιός μπορεί να επιβιώσει ώρες και κατόπιν να ληφθεί από τα χέρια μας και να μεταδοθεί σε εμάς ακουμπώντας το στόμα, τη μύτη ή τα μάτια μας. Ο χρόνος επώασης της νόσου (δηλαδή ο χρόνος εκδήλωσης συμπτωμάτων από τη στιγμή της μετάδοσης) είναι περίπου μία ως τέσσερις ημέρες, ενώ οι άρρωστοι είναι πιο μεταδοτικοί μία ημέρα πριν έως και επτά ημέρες μετά τη νόσηση. Οι εκδηλώσεις της νόσου μπορεί να ποικίλλουν από πυρετό, αρθραλγίες, μυαλγίες, πονόλαιμο ως και βαριά πνευμονία και θάνατο, ειδικά σε ασθενείς με υποκείμενα νοσήματα.
Εμβολιασμός
Σε αυτό το πλαίσιο ο έγκαιρος ετήσιος εμβολιασμός είναι καθοριστικής σημασίας. Ολα τα άτομα άνω των έξι μηνών δύναται να εμβολιαστούν έναντι του ιού της γρίπης, εντούτοις συγκεκριμένες ομάδες (άτομα υψηλού κινδύνου) επιβάλλεται να εμβολιάζονται κάθε χρόνο. Στα άτομα υψηλού κινδύνου συμπεριλαμβάνονται:
1) Ολα τα άτομα άνω των 60 ετών.
2) Ολοι οι ασθενείς (ανεξαρτήτως ηλικίας) με χρόνια νοσήματα, π.χ. χρό- νια πνευμονοπάθεια, καρδιοπάθεια, αιμοσφαιρινοπάθεια, νευροπάθεια ή νεφροπάθεια, ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς (π.χ. όσοι λαμβάνουν κορτικοστεροειδή, ανοσοτροποποιητικούς ή χημειοθεραπευτικούς παράγοντες), μεταμοσχευμένοι, έγκυες (ανεξαρτήτως τριμήνου κύησης), παχύσαρκοι ή άτομα με σακχαρώδη διαβήτη.
3) Εργαζόμενοι κάθε είδους σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας και κέντρα διαμονής μεταναστών/ προσφύγων, κτηνίατροι καθώς και επαγγελματίες στον χώρο της ζωικής παραγωγής.
) «Κλειστοί» πληθυσμοί όπως το προσωπικό και οι εσωτερικοί σπουδαστές σχολείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών και ειδικών σχολείων, νεοσύλλεκτοι στις ένοπλες δυνάμεις καθώς και οι τρόφιμοι και το προσωπικό ιδρυμάτων κ.λπ. και, τέλος,
5) άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά μικρότερα των έξι μηνών ή φροντίζουν άτομα με υποκείμενο νόσημα που τα κατατάσσει σε ομάδα υψηλού κινδύνου.
Ο αντιγριπικός εμβολιασμός πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο (ακόμη και αν έχουμε νοσήσει ή εμβολιαστεί στο παρελθόν) και συνήθως στην αρχή της περιόδου έξαρσης, η οποία στη χώρα μας συνήθως κυμαίνεται ανάμεσα στις αρχές Νοεμβρίου και τα τέλη Απριλίου. Και αυτό γιατί η ανοσία που καταλείπει το εμβόλιο επιτυγχάνεται σε περίπου 15 ημέρες μετά τον εμβολιασμό και διαρκεί περίπου έξι μήνες. Το εμβόλιο της γρίπης μας καλύπτει από την πλειονότητα των διάφορων στελε- χών του ιού της γρίπης που κυκλοφορούν κάθε χρόνο και η μη χορήγησή του μας καθιστά ευάλωτους σε όλα και στις δυνητικά σοβαρές επιπλοκές τους.
Πνευμονιόκοκκος
Ο πνευμονιόκοκκος αποτελεί το συχνότερο και πλέον επικίνδυνο αίτιο εξωνοσοκομειακής πνευμονίας. Προκαλεί διάφορες λοιμώξεις, όπως πνευμονία, ωτίτιδα, ιγμορίτιδα, μικροβιαιμία και μηνιγγίτιδα, οι οποίες μπορεί να εξελιχθούν σε θανατηφόρες. Στη χώρα μας διατίθονται τόσο το συζευγμένο 13δύναμο (PCV13) όσο και το πολυσακχαριδικό 23δύναμο (PPSV23) εμβόλιο. Ενήλικες 65 ετών και άνω ή ασθενείς ανεξαρτήτως ηλικίας που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου (όπως ορίζονται παραπάνω στις ενδείξεις εμβολιασμού για τη γρίπη) πρέπει να λαμβάνουν το PCV13 άπαξ στη ζωή τους, οποιαδήποτε εποχή του έτους, χωρίς να χρειάζεται επαναληπτική δόση. Το PCV13 δύναται να συμπληρωθεί με το PPSV23 6-12 μήνες πριν ή μετά τη χορήγησή του. Σε άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών στα οποία έχει προηγηθεί το PPSV23 το PCV13 πρέπει να γίνεται από έναν χρόνο και να ακολουθεί επαναληπτική δόση PPSV23 πέντε έτη αργότερα. Τα εμβόλια της γρίπης και του πνευμονιόκοκκου δύναται να χορηγηθούν την ίδια ημέρα (σε διαφορετικό μπράτσο το καθένα), εντούτοις προτιμούμε να απέχουν περίπου 2-4 εβδομάδες μεταξύ τους.
Τόσο το εμβόλιο κατά της γρίπης όσο και του πνευμονιόκοκκου είναι ασφαλή, με ελάχιστες παρενέργειες, οι οποίες περιορίζονται στην εμφάνιση κακουχίας ή δεκατικής πυρετικής κίνησης τις πρώτες 24 ώρες μετά τη χορήγησή τους ή σε τοπική ερυθρότητα, οίδημα και πόνο στην περιοχή της ένεσης. Κατ’ ουδένα τρόπο δεν μπορεί κανείς να πάθει γρίπη ή λοίμωξη από πνευμονιόκοκκο από το ίδιο το εμβόλιο, ενώ η πιθανότητα νευρολογικής επιπλοκής (με την έννοια της νευρολογικής νόσου και επ’ ουδενί του αυτισμού) μετά το εμβόλιο είναι η ίδια με αυτή του γενικού πληθυσμού έπειτα από μια κοινή ίωση. Συνήθως σε περίπτωση που ο ασθενής περνάει ήδη κάποια λοίμωξη προτιμούμε να ιαθεί από αυτήν και κατόπιν να προχωρήσουμε στον εμβολιασμό. Μόνο οι ασθενείς που έχουν παρουσιάσει στο παρελθόν σοβαρή αλλεργία στο αντίστοιχο εμβόλιο αντενδείκνυται να εμβολιαστούν, ενώ σύμφωνα με τις τελευταίες οδηγίες ακόμη και άρρωστοι με ήπια, μέτρια ή σοβαρή αλλεργία στο αυγό (ως συστατικό του εμβολίου) δύναται να εμβολιαστούν υπό κατάλληλη ιατρική επιτήρηση.
