Ο νέος εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ και τέως υπουργός Εσωτερικών Αλέξης Χαρίτσης ανοίγει σήμερα τα χαρτιά του σε μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη στο Documento, μιλώντας για τις πρώτες ημέρες της ΝΔ στην εξουσία, για την ένοχη, όπως λέει, σιωπή της κυβέρνησης σε τόσο κρίσιμα για τη ζωή και το εισόδημα εκατομμυρίων συμπολιτών μας και για την επόμενη μέρα του ΣΥΡΙΖΑ.
-Να σας ζητήσω ένα πρώτο σχόλιο για τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης; Εσείς πρόσφατα εκφράσατε τον φόβο σας για μια ιστορικά, όπως είπατε, χαμένη ευκαιρία. Δεν είναι λίγο νωρίς για να το πείτε αυτό;
Θα ήταν νωρίς, αν δεν είχαμε δει τόσο πολλά σε τόσο λίγες μέρες. Βρισκόμαστε μπροστά σε μια αντίφαση: ενώ η χώρα έχει αποκτήσει τη δυνατότητα –χάρη στην προσπάθεια των τελευταίων ετών– για ένα αποφασιστικό βήμα προς τα εμπρός, η κυβέρνηση επιλέγει ένα άλμα στο παρελθόν. Θέλω να σταθώ στην ομιλία του κ. Μητσοτάκη. Αν αφαιρέσει κανείς διάφορα επικοινωνιακά πυροτεχνήματα, αναδύεται ένα μείγμα οικονομικού νεοφιλελευθερισμού και κοινωνικού συντηρητισμού. Το ξέρουμε αυτό το μείγμα. Είναι αυτό που μας οδήγησε στις δύσκολες μέρες της κρίσης, στη δίνη του πολιτικού αυταρχισμού και της λιτότητας προς όφελος ιδιωτικών συμφερόντων.
Εχοντας πρόσφατη την κυβερνητική εμπειρία υπήρχαν πράγματα που άκουγα και δεν τα πίστευα. Είναι δυνατόν σε μια χώρα, η οποία τόσο έχει δοκιμαστεί από τη διαφθορά, ο υπουργός Ανάπτυξης να ανακοινώνει ότι θα μεταφέρει τις διαδικασίες αξιολόγησης και αδειοδότησης των νέων επενδύσεων για την ένταξή τους στα προγράμματα του ΕΣΠΑ και του αναπτυξιακού νόμου σε ιδιωτικές εταιρείες; Τη στιγμή που τα προηγούμενα χρόνια κάναμε τιτάνια προσπάθεια και πετύχαμε να εκσυγχρονίσουμε τους σχετικούς μηχανισμούς με τη θέσπιση για πρώτη φορά ενός αδιάβλητου συστήματος χρηματοδοτήσεων; Αν σε αυτό προσθέσετε την αποδυνάμωση ελεγκτικών μηχανισμών, όπως το ΣΕΠΕ, τότε οδηγούμαστε σε σενάριο που το κράτος θα νομοθετεί υπέρ των ισχυρών και θα αποσύρεται από τις ανάγκες των πολλών.
Ταυτόχρονα, ο αυταρχισμός και η καταστολή μπορεί να κολακεύουν τα συντηρητικά αντανακλαστικά της κοινωνίας και να τροφοδοτούν τις εφημερίδες με θεαματικά πρωτοσέλιδα, όμως ροκανίζουν τα δημοκρατικά δικαιώματα και υποσκάπτουν την κοινωνική συνοχή.
Εν ολίγοις, οι προγραμματικές δηλώσεις επιβεβαιώνουν ότι η ΝΔ συνδυάζει τον σκληρό, παρωχημένο νεοφιλελευθερισμό τύπου Θάτσερ με τις αντιδραστικές πολιτικές της νέας ακροδεξιάς των Ορμπαν και Σαλβίνι.
-Γιατί πιστεύετε ότι η κυβέρνηση κρύβει πτυχές του προγράμματός της; Ποιοι είναι οι φόβοι σας από όσα δεν γνωρίζουμε και κρατήθηκαν εσκεμμένα, όπως λέτε, στο συρτάρι;
Ο κ. Μητσοτάκης αλλά και οι υπουργοί του δεν είπαν το παραμικρό για τα σχέδιά τους για το ασφαλιστικό. Είναι πολύ σοβαρό θέμα για να μην έχουμε ακούσει ούτε λέξη επί της ουσίας. Η ερώτηση είναι απλή: θα προχωρήσουν στην ιδιωτικοποίησή του; Επιπρόσθετα, τι θα κάνουν με το αφορολόγητο, τη μείωση του οποίου αποτρέψαμε; Θα διατηρήσουν τα κοινωνικά επιδόματα και τη 13η σύνταξη; Θα προχωρήσουν –όπως είχαμε δρομολογήσει για το 2020– στην κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για τα εισοδήματα έως 20 χιλ. ευρώ και τη μείωση της προκαταβολής φόρου στο 50%;
Η ένοχη σιωπή της ΝΔ σε τόσο κρίσιμα για τη ζωή και το εισόδημα εκατομμυρίων συμπολιτών μας είναι πολύ ανησυχητική. Και εδώ έχουμε δυστυχώς ένα δεδομένο. Η κυβέρνηση απέρριψε τον μηχανισμό με τον οποίο εμείς πετύχαμε τη μείωση του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα στο 2,5% (μέσω του ειδικού λογαριασμού των 5,5 δισ. ευρώ). Εκανε λάθος και θα το πληρώσουμε όλοι μας. Γιατί; Διότι θα δυσκολευτεί να πιάσει το 3,5%, υλοποιώντας ταυτόχρονα και τις δεσμεύσεις της προς τις εγχώριες ελίτ για φοροελαφρύνσεις. Και όταν θα αποτύχει, ξέρουμε ποιων τα συμφέροντα θα θυσιάσει.
Αυτά δεν είναι εικασίες. Ηδη ο κ. Χατζηδάκης δρομολογεί την ακύρωση της μείωσης του ΦΠΑ στο ηλεκτρικό ρεύμα που ψηφίσαμε, ενώ μια σειρά από στελέχη της κυβέρνησης μιλούν για «διεύρυνση της φορολογικής βάσης» και «εξορθολογισμό των κοινωνικών επιδομάτων». Αυτές οι φράσεις είναι copy paste από τα εγχειρίδια του ΔΝΤ και σημαίνουν μείωση του αφορολόγητου και δραστικό περιορισμό του αριθμού όσων λαμβάνουν επιδόματα.
Πρόκειται για συστηματική άρνηση του δικαιώματος να νομοθετούμε προς όφελος του κόσμου της μισθωτής εργασίας, των ανέργων, των επαγγελματιών και των συνταξιούχων. Αυτό το δικαίωμα εμείς θα το υπερασπιστούμε με κάθε τρόπο.
-Συμπληρώθηκαν ήδη τρεις εβδομάδες από την εκλογική νίκη της ΝΔ και έχουμε ένα πρώτο δείγμα γραφής. Ποια είναι η εικόνα που αποκομίσατε εσείς;
Νομίζω ότι όλα τα παραπάνω δεν είναι απλώς δείγμα γραφής. Είναι ολόκληρο κατεβατό. Αν όμως έπρεπε να προσθέσω κάτι, θα ήταν ένα σχόλιο για την ποιότητα της δημοκρατίας και τους όρους της δημόσιας συζήτησης.
Θεωρώ εξαιρετικά ανησυχητική τη διαπλοκή ανάμεσα στην πολιτική εξουσία και τα ιδιωτικά συμφέροντα, όπως αποτυπώνεται στη σύνθεση της κυβέρνησης. Είδαμε να αναλαμβάνει υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ ανώτατο στέλεχος του ΣΕΒ που προσέφυγε στα δικαστήρια για να ακυρώσει το ξεπάγωμα των μισθών. Είδαμε ακόμη πρώην σύμβουλο της εταιρείας που ανέλαβε την επένδυση στο Ελληνικό να τοποθετείται υφυπουργός Περιβάλλοντος, αρμόδιος για την… επένδυση στο Ελληνικό. Είναι σαν να βάζεις τον λύκο να φυλάει τα πρόβατα! Εκτός αν έχεις αποφασίσει ότι εξαρχής και άνευ όρων είσαι με τα συμφέροντα του λύκου…
Ενα δεύτερο, προβληματικό δείγμα είναι η επιλογή των νέων γενικών γραμματέων. Ενώ μέχρι πρότινος η ΝΔ διερρήγνυε τα ιμάτιά της για την αποκομματικοποίηση του κράτους, τώρα στελέχωσε τις γενικές γραμματείες με πρόσωπα του περιβάλλοντος του κ. Μητσοτάκη.
Τέλος, δεν μπορώ να μην επισημάνω πόσο επικίνδυνη για τη δημοκρατία είναι η υπερσυγκέντρωση αρμοδιοτήτων στο πρόσωπο του πρωθυπουργού, με την ΕΥΠ, το ΑΠΕ αλλά και την ΕΡΤ να περνούν στον έλεγχο του πρωθυπουργικού γραφείου. Φαντάζεστε να είχε κάνει κάτι ανάλογο η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ; Η κριτική θα ήταν ότι η Ελλάδα μετατρέπεται σε αυταρχική χώρα. Τώρα; Φιλελεύθερη σιωπή.
Εν ολίγοις, τίποτε δεν άλλαξε σε σχέση με το παρελθόν, η ΝΔ εξακολουθεί να αντιμετωπίζει το κράτος ως κομματικό λάφυρο.
-Να έρθουμε λίγο και στον ΣΥΡΙΖΑ. Τα αίτιας της ήττας έχουν αναλυθεί. Το πώς θα πάτε παρακάτω το γνωρίζετε;
Προγραμματική – μαχητική αντιπολίτευση και κοινωνική διεύρυνση, αυτά περιλαμβάνει η επόμενη μέρα του ΣΥΡΙΖΑ.
Προγραμματική αντιπολίτευση, γιατί αυτό αφορά το μέλλον της χώρας. Πρόθεσή μας είναι στα κρίσιμα ζητήματα ο ΣΥΡΙΖΑ να εμφανίζεται με τη δική του νομοθετική πρόταση, ακριβώς για να υπογραμμίζει ότι η χώρα μας ύστερα από πολλά χρόνια έχει τη δυνατότητα για έναν μακροπρόθεσμο σχεδιασμό που θα αφήνει πίσω του οριστικά την κρίση. Πλέον έχουμε την εμπειρία και τις δυνατότητες για κάτι τέτοιο. Μαχητική ταυτόχρονα ως προς την αταλάντευτη υπεράσπιση των συμφερόντων της κοινωνίας και όλων όσα καταφέραμε με κόπο τα προηγούμενα χρόνια.
Κοινωνική διεύρυνση, γιατί χιλιάδες άνθρωποι από την επομένη των ευρωεκλογών απευθύνονται στον ΣΥΡΙΖΑ και δηλώνουν την πρόθεσή τους να οργανωθούν και να συνδιαμορφώσουν την πολιτική μας για τα επόμενα χρόνια. Είναι εξαιρετικά θετική εξέλιξη που επιβεβαιώνει την εδραίωση του ΣΥΡΙΖΑ και τις απαιτήσεις που έχει η κοινωνία από μας. Στόχος μας είναι ο ΣΥΡΙΖΑ να είναι ένα μαζικό, δυναμικό, δημοκρατικό κόμμα, ένα ανοιχτό πεδίο διαλόγου, ένα εφαλτήριο δράσης που θα εμπνέει και θα συγκινεί.
-Υπάρχει όντως αντίδραση στο εσωτερικό γι’ αυτήν τη διεύρυνση του ΣΥΡΙΖΑ, για παράδειγμα από τους «53», όπως λέγετε και γράφετε;
Υπενθυμίζω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ συγκροτήθηκε ως μετωπικό σχήμα δυνάμεων με διαφορετικές ιδεολογικές και πολιτικές καταβολές. Είναι στο DNA όλων μας λοιπόν να επιδιώκουμε την επικοινωνία με όσες και όσους στηρίζουν αριστερές, προοδευτικές και ριζοσπαστικές απαντήσεις στις κρίσιμες προκλήσεις.
Σήμερα, μετά τις εκλογές που καθιέρωσαν τον ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία ως αντίπαλο δέος στη δεξιά πολιτική, θα εργαστούμε μαζί με όλους αυτούς που μας εμπιστεύονται σταθερά τα τελευταία χρόνια. Υπάρχει φυσικά, πλούσια συζήτηση για το πώς και με ποια μέσα θα υπηρετηθεί αποτελεσματικά ο συνομολογημένος στόχος της διεύρυνσης, της γείωσης και της εμβάθυνσης. Αυτά όμως θα τα αποφασίσουμε συλλογικά μέσα από τις συντεταγμένες δημοκρατικές διαδικασίες που προβλέπει το κόμμα μας. Αλλά και ανοίγοντας δημόσια τον προβληματισμό για το πώς οργανώνεται ένα σύγχρονο αριστερό και προοδευτικό κόμμα στις νέες ιστορικές συνθήκες. Είμαι βέβαιος ότι τους επόμενους μήνες θα οργανώσουμε καλύτερα και θα μαζικοποιήσουμε περισσότερο τον ΣΥΡΙΖΑ, διαψεύδοντας ξανά τους ευσεβείς πόθους συγκεκριμένων κατεστημένων κύκλων.
–Εχετε συζητήσει το θέμα της εκλογής προέδρου του κόμματος από τη βάση;
Η συζήτηση που έχει ξεκινήσει αφορά τη νέα μορφή του αριστερού πολιτικού κόμματος στον 21ο αιώνα. Οι σχετικοί προβληματισμοί δεν είναι βεβαίως αποκλειστικά εγχώριοι. Δείτε, για παράδειγμα, την εμπειρία του Εργατικού Κόμματος και του Τζέρεμι Κόρμπιν στην Αγγλία ή του Δημοκρατικού Κόμματος και του Μπέρνι Σάντερς στις ΗΠΑ. Αλλά και οι καινοτόμες μέθοδοι ένταξης μελών, εσωτερικής διαβούλευσης και συναπόφασης που έχει υιοθετήσει εδώ και χρόνια το Podemos στην Ισπανία.
Ζητούμενο δεν είναι απλώς να εγγράψουμε πολλά νέα μέλη στον ΣΥΡΙΖΑ. Θέλουμε ταυτόχρονα να διασφαλίσουμε τη συμμετοχή αυτών των ανθρώπων στη ζωή του κόμματος και στην πολιτική δράση. Θέλουμε να έχουν λόγο και έλεγχο στις συλλογικές αποφάσεις και να μην είναι μόνο ονόματα στις κομματικές λίστες. Επίσης, δεν θέλουμε μέλη που προσεγγίζουν το κόμμα για πελατειακούς λόγους όπως στη ΝΔ και στο ΚΙΝΑΛ. Αρα το στοίχημα μιας πραγματικής και όχι στα χαρτιά διεύρυνσης δεν είναι εύκολο, με δεδομένη την κρίση του παραδοσιακού κομματικού μοντέλου και τον διάχυτο σκεπτικισμό των πολιτών, ιδίως των νέων, απέναντι στην πολιτική.
-Στον ΣΥΡΙΖΑ έχετε αναφερθεί πολλές φορές στην άδικη, κατά τη γνώμη σας, αντιμετώπιση που είχατε και έχετε από την πλειονότητα των ΜΜΕ. Γιατί συμβαίνει αυτό και γιατί τέσσερα και πλέον χρόνια στην κυβέρνηση δεν μπορέσατε να το αλλάξετε;
Θα σας αντιστρέψω την ερώτηση. Είδατε τη ΝΔ να λέει ότι μειώνει τον αριθμό των μετακλητών υπαλλήλων ενώ στην πραγματικότητα τον αυξάνει. Γιατί η συντριπτική πλειονότητα των ΜΜΕ επέλεξε να χαιρετίσει την ανακοίνωση της ΝΔ, μην μπαίνοντας καν στον κόπο να παραθέσει τα σχετικά στοιχεία;
Η απάντηση υπενθυμίζει ένα κύριο πρόβλημα της δημοκρατίας μας: σήμερα, με τους μηχανισμούς παραγωγής και διακίνησης fake news που διαχειρίζονται προς όφελός τους ισχυρά συμφέροντα, η αντικειμενική και πλουραλιστική ενημέρωση γίνεται δυσεύρετο αγαθό.
Από την πλευρά μας, ως κυβέρνηση, αγνοώντας το πολιτικό κόστος, επιχειρήσαμε να βάλουμε για πρώτη φορά τάξη στο μιντιακό τοπίο, με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον. Οι προσπάθειές μας ενόχλησαν ισχυρά συμφέροντα και διατάραξαν κατεστημένες σχέσεις διαπλοκής. Μας πολέμησαν σκληρά και συχνά αθέμιτα. Ομως δεν πτοούμαστε: μέσα από τους αρμόδιους θεσμούς και μαζί με την κοινωνία θα δώσουμε όλες τις μάχες, ώστε το δικαίωμα της αντικειμενικής ενημέρωσης να διαφυλαχτεί και να διευρυνθεί. Είναι όρος για τη διαφύλαξη και ανάπτυξη της δημοκρατίας μας.
