Αλέκος Συσσοβίτης: Στις μικρές κοινωνίες οι άνθρωποι αποζητούν το παράδοξο

Με αφετηρία ένα επεισόδιο από το µυθιστόρηµα «Ο παλαιός των ηµερών» του Παύλου Μάτεσι, ο Ακης ∆ήµου ιστορεί τη ζωή στην ορεινή Αρκαδία των τελευταίων χρόνων του 19ου αιώνα.

Η ανάγκη του ανθρώπου για θαύµατα. Η τάση του να επιζητά το άγριο, το µυστικιστικό και το παράδοξο. Ο Αλέκος Συσσοβίτης πιστεύει στην ανάγκη της αταξίας, στην ύπαρξη της σκοτεινής ανθρώπινης πλευράς. Συναντηθήκαµε σε ένα καφέ στην πλατεία Αυδή και µιλήσαµε για τη ζωή στην επαρχία, τη θρησκεία και τα βιώµατα που έχει από τα παιδικά του χρόνια στις αλάνες της Θεσσαλονίκης.

Στην παράσταση υποδύεστε έναν περιφερόµενο θαυµατοποιό στα χωριά της Αρκαδίας.

Οι άνθρωποι βασίζονται σε αυτόν για να εκπληρώσει την ελπίδα του θαύµατος. Ενα δεύτερο πρόσωπο έρχεται να τον ακολουθήσει στη συνέχεια ως υιός. Ο Παύλος Μάτεσις θεωρώ ότι καταπιάνεται ως συγγραφέας µε τους µικροαστούς της επαρχίας. Τοποθετεί το έργο του σε µια µικρή γωνιά της Ελλάδας, σε ένα χωριό της Αρκαδίας, όπου οι άνθρωποι ακουµπάνε σχεδόν το παράδοξο. Το βιβλίο µελετά τη σχέση της αρχαίας Ελλάδας µε τον χριστιανισµό και διατρέχει τα αρχετυπικά πρότυπα που ταξιδεύουν βαθιά στον χρόνο και επηρεάζουν τις συµπεριφορές των ανθρώπων. Πρόκειται για ένα κυνικό και ταυτόχρονα ποιητικό βιβλίο. Μέσα από τη σκληρότητά του αναδύεται µια έντονη ανθρωπιά. Ο άνθρωπος προτάσσει τον έρωτα και το σώµα απέναντι στον θάνατο. Η ψυχή δεν ξέρουµε πού ταξιδεύει και αν υπάρχει. Το σώμα όμως είναι ζωντανό.

Μια περιδιάβαση στις άγριες και σκοτεινές πλευρές της ελληνικής επαρχίας. Από πού πιστεύετε ότι γεννιούνται;

Στις µικρές κοινωνίες κυριαρχούν η κτητικότητα και η διεκδίκηση. Τα φυσικά φαινόµενα και το άγριο τοπίο ενισχύουν αυτά τα χαρακτηριστικά. Οταν επικρατεί ξηρασία, οι άνθρωποι νιώθουν παραµεληµένοι από τον Θεό και στρέφουν την προσοχή τους στα µη επίγεια. Υπάρχει η ανάγκη για κάτι µυσταγωγικό, για κάτι που βρίσκεται πέρα από εµάς και περιµένουµε να κάνει τη ζωή µας πιο εύκολη.

«Αχόρταγοι για θαυµατουργήµατα» χαρακτηρίζονται από τον Παύλο Μάτεσι οι άνθρωποι.

Η πραγµατικότητα είναι σκληρή και για να την κάνουµε καλύτερη φανταζόµαστε ένα χέρι εξ ουρανού να την ακουµπάει και να την αγιάζει. Η ζωή όµως είναι ωµή και µας προσγειώνει από το όνειρο. Μια ανθρώπινη ανάγκη που αλλάζει ονόµατα και λέγεται πότε χριστιανισµός, πότε βουδισµός, πότε ινδουισµός ή ό,τι άλλο µπορεί να γεννήσει η ανθρώπινη φαντασία. Είναι κατασκευή του ανθρώπινου νου. Ο χριστιανισµός απαιτεί από τον άνθρωπο να καταπατήσει τις αδυναµίες του. Η προσπάθεια να ξεριζώσουµε την κακή πλευρά του εαυτού µας είναι εκ των πραγµάτων µάταιη. Τουλάχιστον στην αρχαία Ελλάδα οι άνθρωποι είχαν την τόλµη να πλάσουν τους θεούς τους µε ανθρώπινα χαρακτηριστικά.

Το έργο έχει σηµερινές προεκτάσεις και παραβολές;

Πρόκειται για βαθύτατο πολιτικό σχόλιο απέναντι στην εξουσία. Αποτυπώνει µέχρι πού µπορεί να φτάσει ο άνθρωπος για να αποκτήσει αυτά που ποθεί. Τελικά κυριαρχεί ο προσηλυτισµός της µάζας από τους ισχυρούς. Μια µάζα που επικαλείται τη θρησκεία, στην πραγµατικότητα όµως τη χρησιµοποιεί σαν όχηµα για να πράξει αυτά που θέλει. Οταν η βούληση του ανθρώπου γίνεται αβυσσαλέα δεν σταµατάει πουθενά. Τα ήθη µας πλάθονται από τις ανάγκες και το συµφέρον µας – αυτό δείχνει και η πολιτική κατάσταση της χώρας µας σήµερα. Το έργο µοιάζει αρκετά σύγχρονο µε όσα συµβαίνουν αυτή την περίοδο. Για παράδειγµα, θεωρώ άδικο αυτό που γίνεται µε τη Μακεδονία για να καλυφθούν οι ανάγκες των ισχυρών. Ο ισχυρός θα βρει τον τρόπο να κερδίσει αυτό που θέλει. Οι άνθρωποι όµως θα γυρίσουν σε αυτά που τους έχει τάξει η µοίρα. ∆εν θα γίνει κάποιο θαύµα.

Εχετε µνήµες και βιώµατα από την ελληνική επαρχία;

Νιώθω ότι έχω µέσα µου µια αίσθηση της επαρχίας, αλλά δεν την έχω ζήσει στο πετσί µου. ∆εν έχω παραµείνει σε αυτά τα αδρανή µέρη για να διαπιστώσω πώς σε ανταµείβει ή σε τιµωρεί ο χρόνος. Έχω ανήσυχη ιδιοσυγκρασία που δεν αντέχει εύκολα την ησυχία µέσα στην καθηµερινότητα.

Από πού πηγάζει αυτή η ανησυχία σας;

Μεγάλωσα στον δρόµο και στις αλάνες. Η γειτονιά µου στη Θεσσαλονίκη είχε µόνο χωµατόδροµους και ξυλαποθήκες µε άλογα. Ηµουν πάντα µέτριος µαθητής επειδή είχα µια φυσική τάση προς το έξω. Την κοινωνικότητά µου την ανέπτυξα µαζί µε τον άλλο και όχι µέσα στο δωµάτιο, µε το βιβλίο και το κοµπιούτερ. Από τα δεκατρία µου χρόνια βρισκόµουν στις οικοδοµές. Εχω πιάσει πολύ φτυάρι στα χέρια µου, έχω δουλέψει και ως µηχανικός αυτοκινήτων σε συνεργεία. Η οικογένειά µου (δηλαδή οι Πόντιοι από τη µάνα µου και οι Ηπειρώτες από τον πατέρα µου) ήταν όλοι φτωχοί και λαϊκοί άνθρωποι. Εχω εποµένως αυτή την τριβή.

Η επιτυχία σας ως ηθοποιού άλλαξε καθόλου αυτή την πλευρά σας;

Το κοµµάτι αυτό το έχω µέσα µου. Προσπαθώ να διατηρήσω την αυθεντικότητά µου και αυτό εκτιµούν οι άνθρωποι που δουλεύουν µαζί µου. Πολλά παιδιά που ασχολούνται µε την υποκριτική µπορεί να είναι γόνοι αστών που έχουν κατεβάσει όλη την παγκόσµια βιβλιογραφία. Αυτό δεν συµβαίνει στη δική µου περίπτωση.

Διαχειρίζεστε έναν πολυχώρο πολιτισμού και φέτος επιστρέψατε στην τηλεόραση μετά από πολλά χρόνια. Πώς πήρατε αυτή την απόφαση;

Το Faust διανύει πλέον την όγδοη χρονιά του με επιτυχία και συνεχίζει να φιλοξενεί αξιόλογες θεατρικές παραγωγές και συναυλίες. Φέτος πρωταγωνιστώ στην τηλεοπτική σειρά «Ο Πρίγκιπας της Φωτιάς» μετά από δέκα χρόνια απουσίας από τη μικρή οθόνη. Οι προτάσεις που είχα δεχτεί όλα αυτά τα χρόνια δεν με ενέπνευσαν ιδιαίτερα, αλλά αυτή ήταν μία δουλειά που ήθελα να κάνω. Το θέατρο έχει το χάρισμα να αφήνει ερωτηματικά και να δημιουργεί γρίφους στον θεατή. Η τηλεόραση από την άλλη πλευρά δεν το κάνει αυτό. Είναι αρκετά παρωχημένη και τα δίνει όλα στο πιάτο. Τα περισσότερα προγράμματα προτάσσουν τον εγωισμό και τον ναρκισσισμό, ενώ μας λείπει η συλλογική δράση και συνείδηση. Πάντα βέβαια θα υπάρχουν εξαιρέσεις, ένα φως που ορίζει το σκοτάδι.