Οι αρμόδιοι φορείς θα έπρεπε να το έχουν ολοκληρώσει μέχρι τον Ιανουάριο του 2020, όπως ζητούσε η γενική γραμματεία Πολιτικής Προστασίας που το εκπόνησε
Αλαλούμ έχει επικρατήσει σε δήμους και περιφέρειες της χώρας σε ό,τι αφορά την έγκριση και υλοποίηση του σχεδίου «Δάρδανος» για τις πλημμύρες. Πρόκειται για το σχέδιο που εκπόνησε η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας (ΓΓΠΠ) και θα έπρεπε οι αρμόδιοι φορείς να το έχουν ολοκληρώσει μέχρι και τα τέλη Ιανουαρίου του 2020. Σε κάποιες περιπτώσεις ωστόσο, όπως προκύπτει από έγγραφα δήμων στη Διαύγεια, το σχέδιο εγκρίθηκε ακόμη και λίγες μέρες πριν από τις φετινές πλημμύρες, όπως για παράδειγμα στον Δήμο Λευκάδας.
Στις αρχές Δεκεμβρίου του 2019 η ΓΓΠΠ προχώρησε στην πρώτη έκδοση του σχεδίου «Δάρδανος». Επρόκειτο για το γενικό σχέδιο αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών και «άμεσης/βραχείας διαχείρισης των συνεπειών από την εκδήλωση πλημμυρικών φαινομένων». Σκοπός του, όπως αναφερόταν στη σχετική εγκύκλιο, ήταν η «άμεση και συντονισμένη απόκριση των εμπλεκόμενων φορέων σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο» για δύο ζητήματα. Το πρώτο αφορούσε την «υλοποίηση προπαρασκευαστικών μέτρων και δράσεων» που «συμβάλλουν στην ετοιμότητα του ανθρωπίνου δυναμικού και των μέσων για την αντιμετώπιση των έκτακτων αναγκών». Το δεύτερο αφορούσε τη διαχείριση των συνεπειών από την εκδήλωση πλημμυρικών φαινομένων και ειδικότερα τις δράσεις εκείνες «που αποβλέπουν στην προστασία της ζωής, της υγείας και της περιουσίας των πολιτών, καθώς και στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, των πλουτοπαραγωγικών πηγών και των υποδομών της χώρας».
Η ΓΓΠΠ καλούσε τους εμπλεκόμενους φορείς να ολοκληρώσουν τον σχεδιασμό τους μέχρι τον Ιανουάριο του 2020. Περιφέρειες, δήμοι, αποκεντρωμένες διοικήσεις υποχρεούνταν μέχρι εκείνη τη χρονική προθεσμία να προχωρήσουν σε όλες τις δέουσες ενέργειες. Ωστόσο η πραγματικότητα αποδείχτηκε διαφορετική. Κάποιοι φορείς ανταποκρίθηκαν εγκαίρως. Κάποιοι άλλοι όμως όχι. Για παράδειγμα η έγκριση του σχεδίου από την Περιφέρεια Αττικής έγινε τον Σεπτέμβριο του 2020, ενώ στην Περιφέρεια Θεσσαλίας στα τέλη του ίδιου μήνα. Λίγες μέρες πριν η ΓΓΠΠ είχε εκδώσει ένα «πρότυπο υπόδειγμα σχεδίου αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών και πλημμυρικών φαινομένων». Δέκα μήνες μετά την πρώτη έκδοση του σχεδίου «Δάρδανος» και εννιά μήνες μετά την αρχική προθεσμία.
Σημαντικές καθυστερήσεις
Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις η διαδικασία καθυστέρησε σημαντικά. Για παράδειγμα στον Δήμο Λευκάδας, όπως προκύπτει από τα έγγραφα που έχουν αναρτηθεί στη Διαύγεια, η έγκριση του σχεδίου έγινε μόλις πριν από λίγες ημέρες και συγκεκριμένα στις 7 Οκτωβρίου 2021, σχεδόν δύο χρόνια από τότε που εξέδωσε το σχέδιο η ΓΓΠΠ. Στον Δήμο Βέλου-Βόχας της Κορινθίας το σχέδιο εγκρίθηκε την 1η Οκτωβρίου 2021. Αντίστοιχα παραδείγματα υπάρχουν ουκ ολίγα. Στον Δήμο Καρδίτσας, για παράδειγμα, το σχέδιο «Δάρδανος» εγκρίθηκε μετά τις καταστροφικές πλημμύρες τον Σεπτέμβριο του 2020 από τις οποίες έχασαν τη ζωή τους μια 41χρονη φαρμακοποιός και ακόμη τρεις κάτοικοι. Σχετική καταγγελία είχε κάνει τον Νοέμβριο του 2020 η δημοτική σύμβουλος Καρδίτσας Αλκηστις Κολοκυθά.
Σύμφωνα μάλιστα με όσα είχε καταγγείλει δημόσια η κ. Κολοκυθά, στις 23 Σεπτεμβρίου 2020 ο τότε γενικός γραμματέας Πολιτικής Προστασίας Νίκος Χαρδαλιάς είχε αποστείλει νέο έγγραφο στις περιφέρειες και στους δήμους. Σε αυτό ανέφερε ότι θα έπρεπε να είχαν «ήδη ολοκληρώσει τον σχεδιασμό για την αποτελεσματική αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών από την εκδήλωση πλημμυρικών φαινομένων και την άμεση διαχείριση των συνεπειών».
Χωρίς μηχανισμό ελέγχου
Ο λόγος των καθυστερήσεων έχει να κάνει με το πλαίσιο ελέγχου που διέπει την εφαρμογή του συγκεκριμένου σχεδίου. Για την ακρίβεια δεν υπάρχει κανένας μηχανισμός ελέγχου από την Πολιτική Προστασία για το εάν εφαρμόζονται ή όχι όσα ζητούνται από δήμους και περιφέρειες στο πλαίσιο της αντιπλημμυρικής προστασίας.
Οπως εξηγεί μιλώντας στο Documento ο Ανδριανός Γκουρμπάτσης, πρώην υπαρχηγός της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας και αντιστράτηγος εα με χρόνια εμπειρίας στην αντιμετώπιση τέτοιου είδους φαινομένων, οι ευθύνες βαραίνουν ουσιαστικά την Πολιτική Προστασία διότι δεν ελέγχει εάν εφαρμόζονται αυτά που ζητεί από τους εμπλεκόμενους φορείς.
«H Πολιτική Προστασία έχει τεράστιες ευθύνες για ό,τι συμβαίνει με τις καταστροφές και την αντιμετώπιση όλων των κινδύνων, διότι μπορεί σε επίπεδο σχεδιασμού να υποχρεώνει τους εμπλεκόμενους φορείς να συμμορφωθούν στα σχέδια που εκδίδει, όμως από εκεί και πέρα τους αφήνει ελεύθερους και δεν ελέγχει κατά πόσο συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις τους» υπογραμμίζει στο Documento ο κ. Γκουρμπάτσης και συμπληρώνει: «Αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα και ίσως στο πλαίσιο αυτό θα έπρεπε να είχε προβλεφθεί να μπορεί να επιβάλλει κυρώσεις σε όσους φορείς δεν συμμορφώνονται».
