Πλήρη επιβεβαίωση του ρεπορτάζ του Documento (4.2.24) για τη φάμπρικα με παράτυπα εισιτήρια εισόδου στην Ακρόπολη και την έλλειψη ρυθμιστικού πλαισίου για την αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων αποτελεί η πρόσφατη θεσμοθέτηση ρυθμιστικού πλαισίου για τα ηλεκτρονικά εισιτήρια που διακινούν τρίτοι, δηλαδή πρακτορεία. Με απόφαση του Oργανισμού Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων (ΟΔΑΠ) που δημοσιεύτηκε στις 20 Μαΐου περιγράφεται αναλυτικά και ο τρόπος με τον οποίο εμπορεύεται μαζικά εισιτήρια ο ΟΔΑΠ για το σύνολο των αρχαιολογικών χώρων και μουσείων που διαθέτουν e-ticket. Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος προφανώς βρίσκεται η Ακρόπολη λόγω του μεγέθους επισκεψιμότητας και των τεράστιων εσόδων.
Οι κυρώσεις
Συγκεκριμένα, ορίζονται διοικητικές κυρώσεις, δηλαδή παύση συνεργασίας του ΟΔΑΠ για δύο ή και τέσσερα έτη με τον εκάστοτε συνεργάτη-πρακτορείο που παραβιάζει τους όρους («διαγραφή της επιχείρησης του συνεργάτη από το ηλεκτρονικό σύστημα καταχώρησης συνεργατών»), ενώ σε περιπτώσεις πλαστογράφησης εισιτηρίων η υπόθεση θα οδηγείται στις εισαγγελικές αρχές, όπως ορίζει ο Ποινικός Κώδικας – κάτι που προφανώς ισχύει ανεξαρτήτως του νέου ρυθμιστικού πλαισίου. Η πλαστογραφία είναι ποινικό αδίκημα. Αναρωτιέται κανείς γιατί θεσμοθετήθηκαν οι διοικητικές κυρώσεις εφόσον υπάρχει ο Ποινικός Κώδικας. Είναι συμπληρωματικές ή «παραθυράκι» αποφυγής επιπτώσεων ώστε να μπορεί να πέσει στα «μαλακά» ένα πρακτορείο χωρίς η υπόθεση να οδηγείται στη Δικαιοσύνη;
Να υπενθυμίσουμε ακόμη ότι η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη πρόσφατα εκχώρησε υπερεξουσίες στον ΟΔΑΠ (με τον ν. 5103/2024) μεταθέτοντας την ευθύνη για τον καθορισμό ρυθμιστικού πλαισίου στο ΔΣ του ΟΔΑΠ, αποποιούμενη έτσι η ίδια την πολιτική ευθύνη απέναντι σε τέτοια σκάνδαλα παράτυπων εισιτηρίων. Στην απόφαση του ΟΔΑΠ (αριθμ. ΟΔΑΠ/ΓΠ/10552) που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ αρ. φύλλου 2827 και αφορά τον «καθορισμό όρων και τρόπου περαιτέρω διάθεσης μεμονωμένων ή ενιαίων ή κοινών εισιτηρίων εισόδου σε μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία από τους χρήστες – συνεργάτες του συστήματος ηλεκτρονικού εισιτηρίου» διαβάζουμε, ανάμεσα σε άλλα, ότι απαγορεύεται: «α. Η άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας ή παροχή υπηρεσιών στο αντικείμενο της οποίας συμπεριλαμβάνεται η με οποιονδήποτε τρόπο και μέσο μεταπώληση ή ανταλλαγή των ανωτέρω εισιτηρίων, β. η αλλοίωση ή απόκρυψη της τιμής των εισιτηρίων, γ. η αποδοχή επιστροφής των εισιτηρίων και επιστροφής του αντιτίμου, δ. η αγορά εισιτηρίων μέσω του καναλιού B2C που αφορά τους μεμονωμένους χρήστες και εν συνεχεία διάθεσή τους σε πελάτες του χρήστη – συνεργάτη και ε. κάθε πρακτική του συνεργάτη που προξενεί παράπονα ή καταγγελίες έναντι του ΟΔΑΠ ή του Υπουργείου Πολιτισμού αναφορικά με προβλήματα στη χρήση των εισιτηρίων που προκαλούν υποβάθμιση της εμπειρίας επίσκεψης».
Οι παρατυπίες που περιγράφονται αναδείχθηκαν σε εκτενές ρεπορτάζ του Documento («Φάμπρικα με παράτυπα εισιτήρια… ΥΠΠΟ το βλέμμα της Μενδώνη» [5.2.24]) όπου επισημαίναμε όχι μόνο το γεγονός ότι επισκέπτες της Ακρόπολης εξαπατήθηκαν και είτε πλήρωσαν υπ ε ρ κοστολογημένο εισιτήριο (με τη δικαιολογία της επιπλέον παροχής υπηρεσιών) είτε κατέβαλαν αντίτιμο για δεύτερη φορά, αλλά και ότι κάποιοι ιδιώτες έβγαζαν χρήματα εις βάρος του δημοσίου. Κατά τη διάρκεια του προηγούμενου καλοκαιριού οι αρχαιοφύλακες έρχονταν καθημερινά αντιμέτωποι με τέτοια φαινόμενα παραποιημένων εισιτηρίων που εκδίδονταν ομαδικά από πρακτορεία και μάλιστα είχαν προχωρήσει σε επίσημες αναφορές προς τις αρμόδιες υπηρεσίες, ΕΦΑ Πόλεως Αθηνών κ.λπ.
Τοπίο στην ομίχλη
Με την πρόσφατη λοιπόν απόφαση του ΟΔΑΠ επιχειρείται να μπει ένα ρυθμιστικό πλαίσιο για την ηλεκτρονική διακίνηση των εισιτηρίων του ΟΔΑΠ από τρίτους, ορίζονται διοικητικές κυρώσεις για τα πρακτορεία που παραβιάζουν τους όρους και ε παν α θεσμοθετείται το αυτονόητο, ότι η πλαστογράφηση είναι ποινικό αδίκημα. Να σημειώσουμε, πάντως, ότι εκκρεμεί μια απάντηση για την εξέλιξη της υπόθεσης του εκτεταμένου φαινομένου παράτυπων εισιτηρίων το καλοκαίρι του 2023. Σε σχετικό ερώτημα του Documento προς την πρόεδρο του ΔΣ του ΟΔΑΠ Νικολέττα Διβάρη-Βαλάκου είχαμε λάβει την απάντηση ότι «ο ΟΔΑΠ έχει προβεί σε σειρά Ανακοινώσεων Αξιόποινων Πράξεων προς τον Αρμόδιο Εισαγγελέα, κατόπιν αναφορών για παραποιημένα εισιτήρια, που έχουν τεθεί υπόψη του από την αρμόδια ΕΦΑ Πόλεως Αθηνών». Η υπόθεση παραμένει τοπίο στην ομίχλη. Ακόμη δεν γνωρίζουμε σε ποια εισαγγελική αρχή έφτασε και ποιες ακριβώς αναφορές έχουν παραπεμφθεί. Δειγματοληπτικές ή το σύνολο των αναφορών των αρχαιοφυλάκων που πιστοποιούσαν ότι το φαινόμενο ήταν εκτεταμένο;
Μπόνους στα πρακτορεία
Οι υπερεξουσίες στον ΟΔΑΠ ίσως εξηγούν κι ένα αινιγματικό σημείο που υπάρχει στην αναφορά και θεσμοθετεί bonus (!) για πρακτορεία. Στο άρθρο 7 παρ. 2 διαβάζουμε: «Στις περιπτώσεις που παρέχεται bonus εισόδου σε χώρους μικρότερης επισκεψιμότητας, με κάθε πληρωμή του αντιτίμου εισιτηρίων, εκδίδεται ειδικό voucher/“πρόσκληση” με ορισμένη διάρκεια επ’ ονόματι του Συνεργάτη που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κάλυψη μέρους του ανταλλάγματος αγοράς εισιτηρίων για τον χώρο που αναγράφεται σε αυτό». Στο ΦΕΚ όμως για την τιμολογιακή πολιτική του 2025 δεν αναφέρεται bonus. Επομένως, ποιος παρέχει το bonus/voucher, με ποια διαδικασία, για ποια μνημεία/ χώρους; Πώς είναι δυνατόν το ΔΣ του ΟΔΑΠ να εκδίδει απόφαση που υπερβαίνει και παρακάμπτει ΦΕΚ αλλά και σχετική υπουργική απόφαση; Η απάντηση ενδεχομένως βρίσκεται στις εξουσιοδοτικές διατάξεις του ν. 5103/2024 άρθρο 33 παρ. 4, όπου ορίζεται ότι «με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΟΔΑΠ δύναται να καθορίζονται οι όροι και ο τρόπος περαιτέρω διάθεσης μεμονωμένων ή ενιαίων ή κοινών εισιτηρίων εισόδου σε μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία από τους χρήστες – συνεργάτες του συστήματος ηλεκτρονικού εισιτηρίου». Ασάφειες και γκρίζες ζώνες διατάξεων που εκχωρούν υπεραρμοδιότητες σε εποπτευόμενο οργανισμό του ΥΠΠΟ, τον ΟΔΑΠ, θα επιτρέπουν bonus για τουριστικά πρακτορεία.
