Οι γαλάζιες φάλαινες θεωρούνται τα μεγαλύτερα ζώα που έχουν ζήσει στη Γη -μεγαλύτερες και από τους δεινόσαυρους- φθάνοντας σε μήκος τα 30 μέτρα και βάρος τους 200 τόνους.
Τώρα, για πρώτη φορά, Αμερικανοί επιστήμονες κατάφεραν να ακούσουν τον χτύπο της καρδιάς τους. Η βασική διαπίστωση είναι ότι η τεράστια καρδιά του θαλάσσιου θηλαστικού δουλεύει απρόσμενα αργά -σχεδόν στο όριο των φυσικών δυνατοτήτων της – όταν η φάλαινα βουτάει μέσα στο νερό και τρώει.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Στάνφορντ της Καλιφόρνια και του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας Scripps, με επικεφαλής τον επίκουρο καθηγητή βιολογίας Τζέρεμι Γκολντμπόγκεν, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), κατάφεραν για πρώτη φορά να προσαρτήσουν μια συσκευή παρακολούθησης της καρδιάς πάνω σε μια ελεύθερη αρσενική γαλάζια φάλαινα μήκους 22 μέτρων, όταν αυτή βρισκόταν στον Κόλπο του Μοντερέι, στα ανοιχτά της ακτής της Καλιφόρνια.
Ο ηλεκτρονικός αισθητήρας -ουσιαστικά ένα μηχάνημα ηλεκτροκαρδιογραφήματος- προσαρμόστηκε στο αριστερό πτερύγιο της φάλαινας, σε ένα σημείο κοντά στην καρδιά της, με τη βοήθεια τεσσάρων βεντουζών που περιείχαν ηλεκτρόδια, καθώς και ενός κονταριού από ανθρακονήματα, το οποίο κρατούσαν οι ερευνητές από ένα φουσκωτό σκάφος σε απόσταση έξι μέτρων (πέτυχαν μάλιστα να το κολλήσουν με την πρώτη προσπάθεια!).
Η φάλαινα έκανε στη συνέχεια βουτιές σε βάθη έως 184 μέτρων, ενώ έμενε στην επιφάνεια για διαστήματα ενός έως τεσσάρων λεπτών. Η συνολική παρακολούθηση της καρδιάς της διήρκεσε εννιά ώρες.
Έτσι, οι επιστήμονες μπόρεσαν να παρακολουθήσουν πώς μεταβάλλεται διαχρονικά ο χτύπος της καρδιάς, όταν η φάλαινα βρίσκεται μέσα στο νερό για να φάει και όταν αναδύεται στην επιφάνεια. Διαπιστώθηκε ότι όταν βουτά στα βάθη, οι χτύποι επιβραδύνονται στους οκτώ έως δύο ανά λεπτό, ενώ στην επιφάνεια επιταχύνονται στους 25 έως 37 ανά λεπτό.
Ο πολύ αργός ρυθμός των μόλις δύο παλμών το λεπτό μέσα στο νερό είναι πολύ χαμηλότερος του αναμενομένου (15 παλμοί ανά λεπτό), σύμφωνα με τους επιστήμονες. Γενικά, όσο μεγαλύτερο είναι ένα ζώο, τόσο πιο αργός είναι ο ρυθμός της καρδιάς του. Στον άνθρωπο σε φάση ηρεμίας οι παλμοί είναι από 60 έως 100, ενώ μπορούν να φθάσουν τους 200 σε στιγμές σωματικής άσκησης. Τα πιο μικρά ζώα έχουν καρδιές που μπορεί να χτυπούν έως χίλιες φορές το λεπτό.
Πριν από μια δεκαετία οι ίδιοι ερευνητές είχαν καταγράψει για πρώτη φορά τους παλμούς της καρδιάς αυτοκρατορικών πιγκουίνων της Ανταρκτικής. Αργότερα κάτι ανάλογο έγινε σε μικρότερες φάλαινες (όχι γαλάζιες) σε ενυδρεία. Στο νέο κατόρθωμα με την ελεύθερη γαλάζια φάλαινα συμμετείχαν και δύο ελληνικής καταγωγής ερευνητές, ο φυσιολόγος Πολ Πογκάνης (Ινστιτούτο Scripps) και o θαλάσσιος βιολόγος Τζον Καλαμποκίδης (ερευνητικός οργανισμός Cascadia Research).
ΑΠΕ – ΜΠΕ
