Το μέλος της Κίνησης Πολιτών για τον Φιλοπάππου, Άκης Παπασαράντης, μιλάει για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον των αγώνων τους
Ο ασκός του Αιόλου για τον λόφο Φιλοπάππου και τον Εθνικό Κήπο φαίνεται ότι άνοιξε µε την ψήφιση της τροπολογίας που αφορά την ίδρυση ανώνυµης εταιρείας µε την επωνυµία Εθνικός Κήπος – Μητροπολιτικό Πράσινο σε νόµο του υπουργείου Εσωτερικών. Η εταιρεία θα λειτουργεί σύµφωνα µε τους κανόνες της ιδιωτικής οικονοµίας και θα αµείβεται για να διαχειρίζεται τον Εθνικό Κήπο, τον λόφο Φιλοπάππου αλλά και άλλους χώρους συναφείς µε τους σκοπούς της. Οταν οι θιασώτες του νεοφιλελευθερισµού στην Ελλάδα απεργάζονται σχέδια µεγαλεπήβολα που τα ντύνουν µε τεχνοκρατικά λεκτικά σχήµατα ο κόσµος καταλαβαίνει ότι πρέπει να προετοιµάζεται για αγώνα µαταίωσης αυτών των σχεδίων. Το Documento επικοινώνησε µε τον Ακη Παπασαράντη, µέλος της Κίνησης Πολιτών για τον Φιλοπάππου, προκειµένου να µας εκθέσει όσα έγιναν σχετικά µε τον λόφο και όσα πρόκειται να συµβούν.
Τι είναι η Κίνηση Πολιτών για τον Φιλοπάππου και ποιοι είναι οι στόχοι της;
Είναι µια κίνηση που προέκυψε από τη δραστηριοποίηση των κατοίκων της περιοχής όταν µπήκαν µπρος τα έργα ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων. Αυτό ξεκίνησε µε υπουργική απόφαση του Ευάγγελου Βενιζέλου το 2001. Το 2002 εµφανίστηκαν στον λόφο συνεργεία και άρχισαν να τον περιφράζουν. Είναι η εποχή που οι κάτοικοι, χωρίς να ξέρουν ποιος κάνει αυτό το έργο, γιατί κ.λπ., αντέδρασαν στην περίφραξη. Ο Φιλοπάππου περιστοιχίζεται από γειτονιές οι οποίες ζουν µε τον λόφο, έχουν βιωµατική σχέση µε τον τόπο. Αντέδρασαν λοιπόν ρίχνοντας τα κάγκελα. Οι κάτοικοι γκρέµιζαν, οι άλλοι επέµεναν να σηκώνουν ξανά και ξανά τα κάγκελα. Αυτή η διαδικασία κράτησε αρκετά χρόνια, τουλάχιστον µέχρι το 2008. Είναι η χρονιά που προσφύγαµε στο ΣτΕ, καθώς µε απόφαση των Ζαχόπουλου – Λιάπη επιχειρήθηκε ο λόφος να µετατραπεί σε οργανωµένο αρχαιολογικό χώρο µε όλους τους περιορισµούς που ισχύουν σε αντίστοιχους χώρους. Τελικά κερδίσαµε το σκέλος το οποίο µας ενδιέφερε, δηλαδή της ελεύθερης πρόσβασης στον λόφο του Φιλοπάππου – η απόφαση βγήκε το 2015.
Απ’ όσα µου είπατε αυτό που κάνει εντύπωση είναι η χυδαία και αλαζονική αντίληψη των κρατικών φορέων για τους δηµόσιους χώρους, τους οποίους αντιµετωπίζουν σαν «φιλέτα» γης.
Η λέξη «χυδαίο» είναι αυτή που ταιριάζει σε ό,τι γίνεται τα τελευταία χρόνια. Θα σας θυµίσω ότι τα έργα ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων προέβλεπαν τέσσερα έργα µέσα στον Φιλοπάππου. Το ένα ήταν η διαµόρφωση υπαίθριας έκτασης γλυπτικής και ενός θεάτρου τύπου Λυκαβηττού – αυτά τα έργα θα απέκλειαν όλη τη νότια πλευρά του λόφου. Τα εµποδίσαµε και ανατρέψαµε αυτούς τους σχεδιασµούς. Επίσης στην περίπτωση του εστιατορίου ∆ιόνυσος Zonar’s, το οποίο νοικιάζει τον χώρο από τον ΕΟΤ, έχτιζε µανιωδώς και επεκτεινόταν στην πλαγιά. Εάν δείτε την αρχική µορφή του κτιρίου και παρατηρήσετε και τη σηµερινή δεν έχει καµία σχέση. Εµείς µάλιστα φέραµε και τον αρχιτέκτονα του κτιρίου, τον Σάββα Κονταράτο, ο οποίος όταν το είδε µας είπε ότι δεν το αναγνωρίζει. Ολα αυτά έγιναν κυρίως το 2004 και η αρχαιολογική υπηρεσία έκανε τα στραβά µάτια. Προφανώς είχαν εντολή να µη δουν ούτε να ακούσουν τίποτε. Και όλα αυτά γίνονταν µέσα στον αρχαιολογικό χώρο. Το εστιατόριο ∆ιόνυσος δεν είναι πλησίον του, όπως λένε κάποιοι. Είναι εντός του περιγράµµατος του αρχαιολογικού χώρου.
Μοιάζει σαν αυτό το κτίριο να εµπεριέχει την παθογένεια του ελληνικού κράτους.
Ακριβώς. Χτίστηκε µέσα σε κτήµα 13 στρεµµάτων που απαλλοτριώθηκε και ρυµοτοµήθηκε σαν πλατεία και άλσος το 1958. Τότε πήγε ο ΕΟΤ –αφού γκρεµίστηκαν τα κτίρια που υπήρχαν και αποζηµιώθηκαν οι ιδιώτες– και έχτισε αυθαίρετα τον ∆ιόνυσο σε έκταση που ανήκε στον ∆ήµο Αθηναίων. Ο δήµος δεν είχε ολοκληρώσει ακόµη τη µεταγραφή του κτήµατος στο υποθηκοφυλακείο γιατί εκκρεµούσαν κάποιες δίκες για το ύψος των αποζηµιώσεων. Εχουµε αντλήσει αυτά τα στοιχεία από έκθεση που είχε παραγγείλει το υπουργείο Πολιτισµού το 1999 στο γραφείο του καθηγητή Παπαδηµητρίου. ∆εν είναι αποκυήµατα της φαντασίας µας. Αυτό το κτίριο παρέµεινε και λειτουργούσε όλα αυτά τα χρόνια χωρίς νόµιµη άδεια και µετά το 1996, αν και το Zonar’s τη ζητούσε, όπως και υπό καθεστώς µαύρης ιδιοκτησιακής τρύπας ως προς το οικόπεδο στο οποίο καθόταν. Από τη µία δηλαδή το κτίριο το εκµεταλλευόταν ο ΕΟΤ και το εκµίσθωνε στους συγκεκριµένους όλα αυτά τα χρόνια χωρίς διαγωνισµό και από την άλλη το υποκείµενο οικόπεδο δεν ήταν δηµόσιο γιατί ήταν χαρακτηρισµένο πλατεία και άλσος οπότε περνούσε στον οικείο δήµο, αλλά δεν είχαν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες µεταγραφής στο υποθηκοφυλακείο. Από το 1996 και µετά το Zonar’s γίνεται πολύ επιθετικό και κάνει επεκτάσεις µέσα στον αρχαιολογικό χώρο χωρίς καµία άδεια. Προβλέπονται βέβαια αυτές οι επεκτάσεις στις µισθωτήριες συµβάσεις, αλλά πρέπει να βγουν οικοδοµικές άδειες, οι οποίες όµως είναι αδύνατον να βγουν λόγω της αρχαιολογικής νοµοθεσίας. Παρά ταύτα προχωρούν και λειτουργούν σαν να κάνουν αυθαίρετο στη Βαρυµπόµπη.
Η Κίνηση Πολιτών για τον Φιλοπάππου µε εισαγγελική παραγγελία ανάγκασε την πολεοδοµία να πραγµατοποιήσει αυτοψία το 2011. Ετσι βρήκαν 600 τετραγωνικά αυθαιρέτων επεκτάσεων – τα 126 ήταν υπόσκαφα, δηλαδή σήκωσαν 400 κυβικά µέσα από τον αρχαιολογικό χώρο. Εχουν γίνει φοβερά εγκλήµατα. Και ήρθε η κυβέρνηση Σαµαρά µε διαπιστωτική πράξη του ΕΟΤ που ψευδώς ισχυριζόταν ότι το οικόπεδο απαλλοτριώθηκε υπέρ ΕΟΤ. Αποδείξαµε ότι αυτό δεν ίσχυε, ενώ πιέσαµε µε επιτυχία τον κ. Καµίνη για να το δηλώσει σαν δηµοτική περιουσία στο Κτηµατολόγιο και το 2019 πετύχαµε να γίνει µεταγραφή στο υποθηκοφυλακείο. Τώρα πετύχαµε δικαστικά να ακυρωθεί η απόφαση του Συµβουλίου Πολεοδοµικών Θεµάτων που ακύρωνε τις εκθέσεις αυτοψίας της πολεοδοµίας όπου καταγράφηκαν τα αυθαίρετα. Απελευθερώθηκαν οι λογαριασµοί του Zonar’s, σβήστηκαν τα πρόστιµα και τώρα όλα αυτά αναβιώνουν.
Αυτά συνέβαιναν παράλληλα µε τα έργα ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων. Είχαν κόψει τον λόφο σε φιλέτα – στον Λουµπαρδιάρη η ενοικιάστρια καταπατούσε ένα στρέµµα µέσα στην Πνύκα και διοργάνωνε συνεστιάσεις ύστερα από γάµους. Ολα αυτά συνέβαιναν υπό τα όµµατα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Γι’ αυτά επιλήφθηκαν οι πολίτες – και αυτοί οι πολίτες είµαστε εµείς.
Ο λόφος είναι αρχαιολογικός χώρος, δεν ανήκει στον ∆ήµο Αθηναίων – έχει εκχωρηθεί στον δήµο µαζί µε άλλους λόφους για διοίκηση και διαχείριση 400 στρεµµάτων του λόφου και όχι των 700
Σε ποια φάση βρίσκεται το θέµα µετά την ψήφιση για την ίδρυση της ανώνυµης εταιρείας ΟΤΑ για τη διαχείριση του λόφου Φιλοπάππου και του Εθνικού Κήπου;
∆εν καταλαβαίνουµε τι θα µπορέσει να κάνει στον λόφο Φιλοπάππου. Πώς θα λειτουργήσει µε κριτήρια της ιδιωτικής οικονοµίας, όπως λένε; Ο λόφος είναι αρχαιολογικός χώρος, δεν ανήκει στον ∆ήµο Αθηναίων – έχει εκχωρηθεί στον δήµο µαζί µε άλλους λόφους για διοίκηση και διαχείριση 400 στρεµµάτων του λόφου και όχι των 700. Αυτή η διοίκηση και διαχείριση έχουν συγκεκριµένες αρµοδιότητες. Ιδιοκτησιακά δεν έχει µεταβιβαστεί, παραµένει στο υπουργείο Γεωργίας, το οποίο διατηρεί το δικαίωµα προσφυγής εναντίον καταπατητών. Αρα πώς θα βγάζει χρήµατα από αυτό τον χώρο ο οποίος δεν του ανήκει;
Επίσης υπάρχουν οι διαµορφώσεις Πικιώνη που καλύπτουν µεγάλο µέρος του λόφου και οι οποίες υπόκεινται σε πνευµατικά δικαιώµατα (ασκούνται από την Αγνή Πικιώνη και από την ΑΜΚΕ ∆ηµήτρης Πικιώνης). Το έργο του Πικιώνη έχει κηρυχτεί µνηµείο νεότερης αρχιτεκτονικής και έργο τέχνης. Αρα σε αυτή την περιοχή που καλύπτει µεγάλο µέρος του λόφου και βρίσκονται τα περισσότερα SOS σηµεία δεν θα επιτραπούν κερδοσκοπικές δραστηριότητες. Από την άλλη, το µόνο ακίνητο το οποίο ο ∆ήµος Αθηναίων µπορεί να εκµεταλλευτεί νόµιµα είναι το εστιατόριο ∆ιόνυσος, το οποίο πλέον θα πρέπει να φύγει από τη δικαιοδοσία του ΕΟΤ. Ο ∆ήµος Αθηναίων χάρη στη δική µας δράση έχει αποκτήσει ένα πάρα πολύ σηµαντικό περιουσιακό στοιχείο το οποίο µπορεί να µισθώνει και να έχει έσοδα, υπό την προϋπόθεση όµως ότι θα επανέλθει η νοµιµότητα εκεί. ∆ηλαδή θα γκρεµιστούν τα αυθαίρετα στον αρχαιολογικό χώρο και πλέον θα µισθώνεται µε διαγωνισµό και όχι απευθείας, όπως γινόταν µε την ανανέωση των µισθώσεων στην ίδια εταιρεία όλα αυτά τα χρόνια. Αυτά τα 13 στρέµµατα του ∆ιονύσου είναι το µόνο κοµµάτι από τα 700 στρέµµατα του Φιλοπάππου το οποίο ανήκει και ιδιοκτησιακά στον ∆ήµο Αθηναίων. Ο υπόλοιπος λόφος είναι εκτός σχεδίου πόλεως. Αυτή είναι η κατάσταση. Εµείς περιµένουµε να δούµε.
Γίνεται πολύς λόγος για ιδιωτικοποίηση του λόφου. Ωστόσο δεν υφίσταται τέτοια περίπτωση.
Για να βάζουµε τα πράγµατα στη θέση τους και να ακριβολογούµε: δεν είναι ιδιωτικοποίηση µε τη στενή έννοια· εκεί που µπαίνει το ιδιωτικό είναι στο ότι θα είναι ιδιωτικοοικονοµικά τα κριτήρια λειτουργίας της εταιρείας. Γιατί βγήκε ο κ. Μπακογιάννης και πιάστηκε από αυτό κάνοντας αντεπίθεση προς εκείνους που ανακυκλώνουν τη συγκεκριµένη ανακρίβεια. ∆εν χρειάζεται να του ρίχνουµε σωσίβιο αναπαράγοντας πράγµατα που δεν ισχύουν. Πρέπει να είµαστε ακριβείς σε αυτά που λέµε. Το θεσµικό πλαίσιο προβλέπει ο λόφος Φιλοπάππου να παραµείνει κοινόχρηστος και να µη χρειάζεται να πληρώνει κανένας τίποτε για να τον απολαµβάνει. Ο λόφος είναι δηµόσιο αγαθό και θα το υπερασπιστούν οι πολίτες.
Εχετε κάποιο δείγµα για το πού θα κινηθεί αυτή η ανώνυµη εταιρεία;
Ακόµη όχι, καθώς δεν έχουν προχωρήσει στη δηµιουργία της. Περιµένουµε να δούµε το καταστατικό, να υποβληθεί, να καταγραφεί στο µητρώο των ΑΕ. Βέβαια εµείς θα προσπαθήσουµε να το θέσουµε και στο δηµοτικό συµβούλιο ώστε να γίνει µια συζήτηση και να µας εξηγήσουν διεξοδικά πώς το έχουν σκεφτεί αυτό, γιατί φαίνεται ότι είναι µια συνταγή που δεν ταιριάζει στον Φιλοπάππου. ∆εν θα δέσει το κουρκούτι εκεί.
