Οταν ο Αϊρτον Σένα ξεκίνησε τον 7ο γύρο στο γκραν πρι του Σαν Μαρίνο, την Πρωτομαγιά του 1994, είχε μπροστά του 13 δευτερόλεπτα ζωής. Η κλεψύδρα της σύντομης ζωής του είχε σχεδόν αδειάσει. Ο ημίθεος της Φόρμουλα 1 έσβησε στην παγερή πίστα της Ιμολα, σε έναν τσιμεντένιο τοίχο, στη μοιραία στροφή Ταμπουρέλο.
Τον αδικοχαμένο Σένα, εθνικό ήρωα στην πατρίδα του και αγαπητό σε όλα τα μήκη και πλάτη του βενζινοκίνητου στερεώματος, αποχαιρέτησαν στο κοιμητήριο Μορούμπι ένα εκατομμύριο Βραζιλιάνοι. Σχεδόν τρεις δεκαετίες αργότερα ο θρύλος του ζει υπερήφανος και η κληρονομιά του σώζει ζωές. Ο θάνατος του Σένα σταμάτησε τον τρελό χορό του μολώχ της ασφάλτου στις πίστες της Φόρμουλα 1.
Σαρωτικές αλλαγές σε μονοθέσια και πίστες
Εκτοτε τα μονοθέσια άλλαξαν, τα μέτρα ασφαλείας στις πίστες πολλαπλασιάστηκαν, τα ελαστικά ενισχύθηκαν, η ανθρώπινη ζωή προστατεύτηκε. Χρειάστηκε να σκοτωθεί ένας ημίθεος για να θωρακιστούν οι κοινοί θνητοί.
Η μία και μοναδική εξαίρεση, του 25άχρονου Γάλλου Ζιλ Μπιανκί το 2014, μες στην καταρρακτώδη βροχή της Σουζούκα στην Ιαπωνία, επιβεβαιώνει τον κανόνα παρά τον διαψεύδει. Πρέπει πια να σπάσουν το ποδάρι τους όλοι οι διάολοι μαζί για να αφήσει τη ζωή του ένας οδηγός στην πίστα.
Ο Σένα ένιωσε τον θεριστή να πλησιάζει. Το αναίμακτο ατύχημα του Ρούμπενς Μπαρικέλο δύο μέρες νωρίτερα ήταν ο πρώτος οιωνός. Ο Αυστριακός πιλότος Ρόλαντ Ράτσενμπεργκερ σκοτώθηκε στις δοκιμές, όχι πολύ μακριά από το σημείο όπου έμελλε να αφήσει την τελευταία του πνοή ο τρις πρωταθλητής.
«Δεν θέλω να τρέξω» είπε κλαμένος ο Σένα στην κοπέλα του. «Δεν θέλω να τρέξω» επανέλαβε προς τον συνεργάτη του Οουεν Μαχόνι. Του χάρισε μάλιστα δύο αυτόγραφα, σαν να γνώριζε ότι έφευγε για το τελευταίο του ταξίδι. Το πρωί του αγώνα ο αδικοχαμένος Βραζιλιάνος πιλότος κάθισε στο κρεβάτι του και διάβασε τη Βίβλο. «Το πιο πολύτιμο δώρο είναι ο θεός» είπε στην αδερφή του λίγο προτού ξεκινήσει για να τον συναντήσει.
Εζησε γρήγορα, έφυγε γρήγορα: με 307 χιλιόμετρα την ώρα, ύστερα από πανικόβλητο φρενάρισμα δύο δευτερολέπτων.
Στις τελευταίες του ώρες ο Σένα συζητούσε με τον Αλέν Προστ για την ίδρυση συνδικάτου των οδηγών, με σκοπό τη βελτίωση των μέτρων ασφαλείας. Ηταν πια πολύ αργά. Ο 34χρονος Βραζιλιάνος έσβησε στο νοσοκομείο της Μπολόνια, καταδικασμένος σε θάνατο από τη στιγμή της πρόσκρουσης.
Στο στραπατσαρισμένο μονοθέσιό του βρέθηκε μια σημαία της Αυστρίας. Ο Σένα σκόπευε να την ανεμίσει στον τερματισμό, στη μνήμη του αδικοχαμένου Ράτσενμπεργκερ. Οταν τα φώτα έσβησαν στο Σαν Μαρίνο, ήταν η σημαία της Βραζιλίας αυτή που κυμάτιζε μεσίστια.
Το μυστήριο της θανατηφόρας σύγκρουσης που πήρε τη ζωή του κοσμαγάπητου πιλότου δεν λύθηκε ποτέ. Η ετυμηγορία του δικαστηρίου το 2007 έκανε λόγο για βλάβη του πηδαλίου και απέδωσε ευθύνες στους υπεύθυνους της Williams για παράτυπες τροποποιήσεις.
Η αυτοψία απέδειξε ότι το τιμόνι του ταλαιπωρημένου μονοθεσίου κόπηκε στα δύο, αλλά παραμένει αδιευκρίνιστο αν η αστοχία ήταν αίτιο ή αποτέλεσμα της τρομακτικής σύγκρουσης.
Ο σχεδιαστής της Williams Αντριαν Νιούι τονίζει ότι η συμπεριφορά του μονοθεσίου του Σένα («όπως φαίνεται ξεκάθαρα από τις εικόνες της κάμερας που βρισκόταν στο αυτοκίνητο του Μίκαελ Σουμάχερ») δεν συνάδει με κομμένο τιμόνι, αλλά με κλαταρισμένο λάστιχο από κάποιο θραύσμα στην πίστα. Ο Πάτρικ Χεντ, τεχνικός διευθυντής της ομάδας, μίλησε για «ανθρώπινο λάθος του οδηγού» και βρήκε σύμφωνο τον ομόσταβλο του Σένα εκείνη τη χρονιά Ντέιμον Χιλ.
Μια αθώωση και μια παραγραφή
Ο Νιούι και ο Χεντ κάθισαν στο εδώλιο των ιταλικών δικαστηρίων για ανθρωποκτονία από αμέλεια, αλλά ο πρώτος αθωώθηκε και ο δεύτερος αφέθηκε ελεύθερος, αν και κρίθηκε ένοχος αβλεψίας, επειδή το αδίκημα είχε παραγραφεί. Η υπόθεση έκλεισε οριστικά το 2007, δεκατρία ολόκληρα χρόνια μετά τον θάνατο του Σένα.
O θάνατος του Αϊρτον Σένα κλόνισε το οικοδόμημα της Φόρμουλα 1 συθέμελα, αλλά ωφέλησε όσους έμειναν ζωντανοί θωρακίζοντας τα μονοθέσια. Τι σημασία έχουν άλλωστε η νίκη, η δόξα και ο ίλιγγος, εάν πίσω μείνουν μία σύζυγος και δύο παιδιά που κλαίνε;
