«Ο αγώνας της ανεξαρτησίας» ή «Ο αγώνας για την ανεξαρτησία»; Ανάλογα με την ιδεολογική σκοπιά από την οποία ο καθένας προσεγγίζει την Ιστορία, πρόκειται για ένα γεγονός που πραγμάτωσε τον σκοπό για τον οποίο ξεκίνησε ή απλώς ολοκληρώθηκε κατά το ήμισυ; Ανακύπτουν έτσι πολλά και ποικίλα ζητήματα προς συζήτηση, όπως το όραμα του Ρήγα, οι κοτζαμπάσηδες και οι εκκλησιαστικοί εξουσιαστές που παρέμειναν στα πόστα τους, αλλά και τα οθωμανικά «κατάλοιπα». Παράλληλα είναι η ιστορική στιγμή που έχει ταυτιστεί με πολλές προσωπικότητες• κάποιοι, όπως ο ανυπότακτος του Αγώνα, ο Γέρος του Μοριά, δοξάστηκαν και άλλοι ήρωες σαν τον Βλαδιμηρέσκου και τον συνταγματικό επαναστάτη Λογοθέτη «ξεχάστηκαν»• μερικοί με ενεργό και καθοριστικό ρόλο σπρώχτηκαν στην αφάνεια κι άλλοι, όπως οι γυναίκες του Αγώνα, μεγαλούργησαν για την εποχή και τις συνθήκες, αλλά η επίσημη Ιστορία τους επιφύλαξε ρόλο δευτεραγωνιστή. Πάντως και η κίνηση του χρόνου στην περίοδο του Αγώνα έχει τη δική της θέση στη γραφίδα της Κλειούς, όπως θέση έχουν και τα λάβαρα, ο επαναστατικός Τύπος, ο χρωστήρας και η ιδεολογία.
Σε αυτό τον τόμο γράφουν: Σπύρος Αλεξίου, Λάμπρος Βαζαίος, Εύα Γαλανιάδη, Νικολέττα Ζυγούρη, Χρύσα Κακατσάκη, Δημήτρης Κιτσίκης, Στέφανος Α. Μυτιληναίος, Θεόδωρος Παναγόπουλος, Κυριάκος Δ. Σκιαθάς, Αλέξανδρος-Μιχαήλ Χατζηλύρας