Το ενδεχόμενο μιας «συμφωνίας των Πρεσπών 2.0» προκαλεί πολιτικούς τριγμούς σε Βόρεια Μακεδονία και Βουλγαρία. Στα Σκόπια ένα κύμα εθνικισμού έχει σκεπάσει τους δρόμους της πόλης, προκαλώντας βιαιότατες διαδηλώσεις. Παράλληλα, η βουλγαρική Βουλή καλείται να αποφασίσει εάν θα δώσει ψήφο εμπιστοσύνης σε μια νέα κυβέρνηση ή θα προχωρήσει στη προκήρυξη εκλογών εντός του Σεπτέμβρη, οι οποίες θεωρητικά θα λύσουν το αδιέξοδο. Αν και ο πρωθυπουργός Ασεν Βασίλεφ δεν φαίνεται να συγκεντρώνει τις 120 ψήφους για τον σχηματισμό υπουργικού συμβουλίου
Ταυτόχρονα, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ επισκέφτηκε την πρωτεύουσα της Βόρειας Μακεδονίας με στόχο να πείσει τους πολίτες να αποδεχτούν την πρόταση της Γαλλίας, που μεσολαβεί ανάμεσα στα Σκόπια και τη Σόφια. Εάν και εφόσον επιτευχθεί, αυτή η συμφωνία θα ανοίξει τον δρόμο για την ένταξη στην ΕΕ και θα ξεκλειδώσει και την υποψηφιότητα της Αλβανίας. Πάντως ο Ευρωπαίος διπλωμάτης δήλωσε από τα Σκόπια ότι εάν συμφωνήσει η Βόρεια Μακεδονία, τότε η πρώτη διακυβερνητική διάσκεψη θα διοργανωθεί πάραυτα.
Η πρόταση Μακρόν
Η γαλλική πρόταση, που έχει προκαλέσει τόσες αντιδράσεις ένθεν και ένθεν, επί της ουσίας είναι μια φόρμουλα ισορροπίας ανάμεσα στα «θέλω» της Βουλγαρίας και τα «μπορώ» της Βόρειας Μακεδονίας. Συγχρόνως, οι Γάλλοι «καινοτόμησαν» ακολουθώντας τη δοκιμασμένη συνταγή της συμφωνίας των Πρεσπών. Οι συζητήσεις μέχρι στιγμής γίνονταν επί της αρχής και οι όποιες συμφωνίες των πλευρών καταγράφονταν αλλά δεν προχωρούσε η διαπραγμάτευση. Πλέον η μεθοδολογία αλλάζει και θα γίνεται συζήτηση επί των συγκεκριμένων θεμάτων, ώστε να κλείσουν όσο περισσότερα γίνεται και να μείνουν για το τέλος τα πιο ευαίσθητα.
Οι δύο πιο «σκληρές» διαφωνίες των δύο πλευρών καταγράφονται για την ιστορία και τη γλώσσα, ενώ το δύσκολο θέμα της βουλγαρικής μειονότητας στη Βόρεια Μακεδονία φαίνεται να έχει λυθεί. Η λύση προϋποθέτει, βέβαια, την αναθεώρηση του συντάγματος και την εγγύηση των δικαιωμάτων της μειονότητας. Από τη μεριά του το βουλγαρικό κοινοβούλιο έχει υπερψηφίσει την πρώτη γαλλική πρόταση από τις 24 Ιουνίου. Βέβαια, η πρόταση άλλαξε μετά την έντονη αντίδραση του Βορειομακεδόνα πρωθυπουργού Ντίμιταρ Κοβάτσεφσκι. Συνεπώς, θα πρέπει να συνεδριάσει πάλι επ’ αυτού το βουλγαρικό κοινοβούλιο με τους υπάρχοντες ή τους νέους συσχετισμούς.
Η αναθεωρημένη γαλλική πρόταση ικανοποιεί τις θέσεις των Σκοπίων, καθώς ένα από τα αγκάθια ήταν η Ιστορία, η οποία σύμφωνα με την κυβέρνηση στη Βόρεια Μακεδονία δεν πρέπει να αποτελεί μέρος των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
Δύο βουλγαρικές πολιτικές
Στη Σόφια το πολιτικό σκηνικό είναι ιδιαίτερα δύσκολο, αφού οι τελευταίες εκλογές περιέπλεξαν περισσότερο τα πράγματα, παρότι πλέον το εθνικιστικό GERB του πρώην πρωθυπουργού Μπόικο Μπορίσοφ είναι εκτός κυβέρνησης. Η κυβέρνηση που συγκροτήθηκε από τον Κίριλ Πέτκοφ κατέρρευσε σε μικρό χρονικό διάστημα αφού αποχώρησε το λαϊκιστικό ITN του Σλάβι Τριφόνοφ. Πλέον τη δεδηλωμένη ζητάει ο Ασεν Βασίλεφ, στενός συνεργάτης του Πέτκοφ, χωρίς όμως αυτό να φαντάζει ένα ρεαλιστικό σενάριο. Ενώ ούτε ο Μπορίσοφ μπορεί να συγκεντρώσει τις απαιτούμενες ψήφους.
Η δρ Πολιτικής Επιστήμης και εκπρόσωπος του πανευρωπαϊκού δικτύου Europe Elects Τεοντόρα Γιοβτσέβα μιλώντας στο Documento ανέφερε ότι το υπουργικό συμβούλιο είναι υπεύθυνο για την εξωτερική πολιτική της Βουλγαρίας, ενώ μεγάλο ρόλο έχει και ο πρόεδρος. Επομένως το υπουργείο Εξωτερικών έχει περιορισμένες αρμοδιότητες και «τα προβλήματα ξεκινούν από το γεγονός ότι η εξωτερική πολιτική πρέπει να είναι προϊόν μιας συλλογικής απόφασης. Ωστόσο, σύμφωνα με τις δηλώσεις της απελθούσας υπουργού Εξωτερικών Τεοντόρα Γκέντσοβσκα, η Βουλγαρία έχει “δύο εξωτερικές πολιτικές”». Εν συνεχεία πρόσθεσε πως «το γεγονός ότι ο συνασπισμός είναι πολύ ετερογενής αποτρέπει μια ομαλή διαδικασία και βασικά μπλοκάρει κάθε πιθανότητα συλλογικής απόφασης».
Τέλος, η Γιοβτσέβα υπογραμμίζει ότι ο Βούλγαρος πρόεδρος Ρούμεν Ράντεφ «διάκειται εναντίον της γαλλικής φόρμουλας και κατά την άποψή μου δεν θέλει την άρση του βέτο (σ.σ.: για την είσοδο της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ). Πaρ’ όλα αυτά, αυτό δεν μπορεί να το αποφασίσει ο ίδιος, μόνο η κυβέρνηση».
Οι πιέσεις από τα Τίρανα
Ο Αλβανός πρωθυπουργός Εντι Ράμα δεν θέλει να αφήσει την αδράνεια να κυριαρχήσει ακόμη μία φορά στα δυτικά Βαλκάνια. Διότι η ευρωπαϊκή πορεία της Αλβανίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με αυτήν της Βόρειας Μακεδονίας. Εάν τα Σκόπια δεν καταφέρνουν να ξεκινήσουν τις διαπραγματεύσεις με την ΕΕ, τότε τα Τίρανα μένουν εκτός. Εξαιτίας αυτού ο Ράμα σε συνέντευξή του στη Βόρεια Μακεδονία υπογράμμισε ότι αν απορριφθεί η γαλλική πρόταση, η Αλβανία θα επιδιώξει να προχωρήσει ξεχωριστά στο θέμα των διαπραγματεύσεων, δηλώνοντας με νόημα: «Δεν θέλετε να καθίσετε μπροστά σε αυτή την πόρτα για άλλα 17 χρόνια». Σε κάθε περίπτωση το σενάριο της «αποσύνδεσης» της ταυτόχρονης εισόδου των δύο κρατών συζητείται εδώ και μήνες.
