Το τέλος της αποικιοκρατίας στην Αφρική δεν ήταν ούτε βελούδινο ούτε ρόδινο. Υπήρξε το αποτέλεσμα βίαιων συγκρούσεων των απανταχού καταπιεσμένων Αφρικανών είτε με τους Γάλλους είτε με τους Βρετανούς είτε με τους «αχυρανθρώπους» τους και τις τοπικές ελίτ. Στη πορεία της αποαποικιοποίησης κατέλαβαν την εξουσία στην Αφρική τόσο φιλοσοβιετικές δυνάμεις όσο και φιλοδυτικές στρατιωτικές δικτατορίες.
Η πτώση του «υπαρκτού σοσιαλισμού» το ’89 ανέτρεψε τους πολιτικούς συσχετισμούς στην Αφρική και μετά τον πόλεμο στο Αφγανιστάν και το Ιράν (2001, 2003) διάφορες τζιχαντιστικές οργανώσεις ενισχύθηκαν ή γεννήθηκαν στα απροσπέλαστα πέρατα των επαρχιών της Αφρικής και δη στο Σαχέλ, την υποσαχάρια ζώνη που αποτελούν τα κράτη Νίγηρας, Τσαντ, Μαυριτανία, Μπουρκίνα Φάσο και Μάλι. Η Γαλλία αποφάσισε να εμπλακεί στο Σαχέλ με τη στήριξη των ΗΠΑ το 2013, αποτρέποντας την πτώση της κυβέρνησης του Μάλι από τους φονταμενταλιστές αντάρτες.
Κυβερνήσεις πραξικοπηματιών
Εντούτοις το τελευταίο διάστημα μια σειρά από πραξικοπήματα στις χώρες του Σαχέλ αφενός φέρνουν σε δύσκολη θέση τους Γάλλους, αφετέρου έχουν ορισμένα κοινά γνωρίσματα. Το Μάλι συγκεκριμένα έχει βιώσει δύο πραξικοπήματα σε λιγότερο από ένα χρόνο, ακολουθούμενο από το Τσαντ, τη Γουινέα και πλέον και την Μπουρκίνα Φάσο.
Η Μπουρκίνα Φάσο βρίσκεται σε συνεχή πολιτική κρίση από το 2014, όταν ο Μπλεζ Κομπαορέ, ο άνθρωπος που προκάλεσε την ανατροπή και τη δολοφονία του Τομάς Σανκαράτο 1987, έφυγε κακήν κακώς από τη χώρα προς τη γειτονική Ακτή Ελεφαντοστού εξαιτίας μιας κοινωνικής εξέγερσης (Οκτώβριος – Νοέμβριος 2014). Εκτοτε η Μπουρκίνα Φάσο κυβερνήθηκε από τρεις βραχύβιες κυβερνήσεις, πέρασε ένα αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα το 2015 και μέχρι προσφάτως κυβερνιόταν από τον τραπεζίτη και άνθρωπο του Κομπαορέ ονόματι Ρος Μαρκ Κριστιάν Καμπορέ. Ο τελευταίος δεν κατάφερε να ελέγξει ποτέ πλήρως τον στρατό, ενώ τζιχαντιστές αντάρτες φιλικοί προς την Αλ Κάιντα και το ISIS δραστηριοποιούνταν στην επαρχία, έχοντας εκτοπίσει σχεδόν 1,5 εκατομμύριο ανθρώπους από τα σπίτια τους και σκοτώνοντας 2.000 άτομα, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
Νέο καθεστώς νεότερων αξιωματικών
Μαζί με την κυβέρνηση Καμπορέ καθαιρέθηκαν και οι ανώτατοι αξιωματικοί του στρατού, οι οποίοι αντικαταστάθηκαν από νεότερους αξιωματικούς. Ειδικότερα, ως εκπρόσωπος Τύπου του νέου στρατιωτικού καθεστώτος εμφανίζεται ένας νεαρός λοχαγός ενώ την πραγματική εξουσία την κατέχει ο σπουδαγμένος στη Γαλλία αντισυνταγματάρχης Πολ-Ανρί Σανταόγκο Νταμιμπά, ο οποίος μέχρι πρότινος υπηρετούσε ως διοικητής των μονάδων στα ανατολικά της χώρας, περιοχή που βρίσκεται στο επίκεντρο της δραστηριότητας των ανταρτών.
Το νέο καθεστώς φαίνεται να συγκεντρώσει πόντους στη λαϊκή βάση, αφού πλήθος ανθρώπων καταγράφηκε να διαδηλώνει στην πρωτεύουσα της χώρας Ουαγκαντούγκου. Σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες η νέα κυβέρνηση θα στραφεί προς τη Ρωσία για την ασφάλειά της, ακολουθώντας το παράδειγμα κρατών όπως η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και το Μάλι, και θα επιχειρήσει να απομακρυνθεί έως ένα βαθμό από τη γαλλική επιρροή. Η νέα ηγεσία έχει ήδη προαναγγείλει ότι θα εντείνει τις επιχειρήσεις της κατά των τζιχαντιστών, αφού αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην ασφάλεια της υπαίθρου από τις επιθέσεις, κατηγορώντας ευθέως την παλιά κυβέρνηση για ανικανότητα και διαφθορά.
Γαλλικά συμφέροντα και Ελλάδα
Συνεπώς οι Γάλλοι βρίσκονται πλέον με την πλάτη στον τοίχο διότι έχουν απωλέσει τα ερείσματά τους στην περιοχή, έχουν μειώσει το διαθέσιμο στρατιωτικό προσωπικό σε όλη την περιοχή του Σαχέλ, θέλουν να μειώσουν κατά 10% τις στρατιωτικές δαπάνες λόγω πανδημίας και διαθέτουν σαφέστατα μικρότερη πολιτική υποστήριξη τόσο στο εσωτερικό όσο και μεταξύ των κατοίκων του Σαχέλ. Σε κάθε περίπτωση τα ελληνικά υπουργεία Εξωτερικών και Αμυνας δεν έχουν ξεκαθαρίσει εάν η Ελλάδα συνεχίζει να σχεδιάζει την εμπλοκή της στο Σαχέλ με τη γαλλική στρατιωτική αποστολή.
