Για λίγες ακόμη ημέρες το κοινό θα έχει την ευκαιρία να επισκεφθεί την 7η Μπιενάλε της Αθήνας με τίτλο ECLIPSE (ΕΚΛΕΙΨΗ). Έως τις 28 Νοεμβρίου τρείς εμβληματικοί χώροι του κέντρου της Αθήνας (Πρώην Εμπορικό Κέντρο FOKAS, Πρώην Δικαστήρια Σανταρόζα με την Πλατεία Δικαιοσύνης και Μέγαρο Σλήμαν-Μελά) φιλοξενούν έργα καλλιτεχνών με έδρα τη Βόρεια και Νότια Αμερική, την Καραϊβική, την Αφρική και την Ευρώπη, πολλοί από τους οποίους πρόκειται να εκθέσουν στην Ελλάδα για πρώτη φορά.
Mε τις κολεκτίβες να αποτελούν όλο και πιο συχνή και δυναμική μορφή καλλιτεχνικής σύμπραξης, έκφρασης και δράσης, το Documento ζήτησε από τις καλλιτεχνικές κολεκτίβες που συμμετέχουν στη φετινή διοργάνωση (DETACH, Hypercomf, KAYA, the Mycological Twist, Omsk Social Club) να απαντήσουν σε μια σειρά ερωτημάτων, δίνοντας η καθεμία το στίγμα της στην εικαστική σκηνή του σήμερα- αλλά και του μέλλοντος.
Η ΑΒ7: ECLIPSE διοργανώνεται σε συνεπιμέλεια των Omsk Social Club και του Larry Ossei-Mensah, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Poka-Yio.
DETACH
Ιδρ. 2015 με έδρα την Αθήνα
Για την Athens Biennale 7: Eclipse, οι Voltnoi & Quetempo (καλλιτεχνικοί διευθυντές του movement.radio) παρουσιάζουν το Invisible Futures (Αόρατα Μέλλοντα) σε συνεργασία με τον μουσικό KMRU, γνωστό και ως Joseph Kamaru, τον συγγραφέα και μελετητή Louis Chude-Sokei (The Sound of Culture) και τη χορογράφο Φωτεινή Σταματελοπούλου.
Αγγίζοντας τη μετανάστευση, την ιστορία της αποικιοκρατίας και της τεχνολογίας καθώς και τις τρέχουσες βιοπολιτικές και γεωπολιτικές συγκρούσεις, το έργο ξεδιπλώνει μια αφήγηση για την αορατότητα των “μη ανθρώπων”, υποκειμένων που έχουν στερηθεί ιστορικά την πλήρη ιδιότητα του ανθρώπου και κατ’ επέκταση του πολίτη. Διασχίζουν σύνορα, φυσικά και τεχνητά, κουβαλώντας το βαρύ φορτίο της επισφάλειας του βίου τους αλλά και μια σειρά από δυνατότητες που έχουν αναπτυχθεί μέσα από την σημαντικότερη ανθρώπινη χειρονομία : αυτή της μετακίνησης των πληθυσμών σε αυτό τον πλανήτη. Ο μετανάστης/στρια ξεδιπλώνει μία σειρά από κρυμμένες δυναμικές όπως αυτή της αλλαγής και του κοινωνικού μετασχηματισμού, του πολιτισμικού και πολιτικού τοπίου των περιοχών που θα εγκατασταθούν ενεργώντας και ανατρέποντας το πιο εμφανές σημείο της βίου μας, αυτό της καθημερινής ζωής.
Οι Voltnoi and Quetempo είναι μια συλλογικότητα δύο καλλιτεχνών που έχει στόχο να εξερευνήσει τις διαφορετικές τυπολογικές πρακτικές που διαμορφώνουν την καθημερινότητά μας. Η καλλιτεχνική πρακτική του ντουέτου χρησιμοποιεί κείμενο, ήχο, κινούμενες εικόνες και χειρονομίες που διαπερνούν την ποπ (υπο)κουλτούρα ως εργαλεία για την κριτική των ποικίλων κοινωνικοοικονομικών δομών.
Hypercomf
Ιδρ. 2017, Αθήνα, Με έδρα την Αθήνα και την Τήνο, Ελλάδα.
Η ίδρυση της ομάδας ξεκίνησε ως ένα εικαστικό και κοινωνικό πείραμα στο self-branding, ως εικαστική παρατήρηση στη ζωή μιας επιχειρησιακής οντότητας (pseudo-company) και σατιρική πράξη επιβίωσης μιας καλλιτεχνικής πρακτικής που τότε, στην εποχή της βαθιάς οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, ήταν πρακτικά αδύνατη. Από τότε έχει «κάνει τη δική της ζωή» και πλέον αποτελεί μια shape-shifting, πολυπράγμων καλλιτεχνική ταυτότητα που εκπροσωπεί θεματικά στοχευμένες συνεργασίες και επαφές ανθρώπων.
Από την πρώτη στιγμή, βασικοί στόχοι ήταν η σταδιακή δημιουργία μιας μεγάλης ενιαίας αφήγησης, η απελευθέρωση της μεθοδολογίας από το χώρο του καλλιτεχνικού studio και η οικολογικά ενσυνείδητη καλλιτεχνική πρακτική, χρήση υλικών και ενέργειας. Η μελέτη των κοινωνιών ανθρώπων, ζώων και φυτών και των eco-semiotic (οίκο- σημειωτικών) διασυνδέσεων τους , όπως αυτές συναντώνται συνήθως στα σημεία έντασης ανάμεσα σε κλάδους όπως η επιστήμη και η ποίηση, η παράδοση και η τεχνολογία, το άγριο και το προγραμματισμένο.
Οι θεματικές αφορούν την βιοποικιλότητα, το waste management, την ανθρωπογενή επιρροή στο περιβάλλον, την φύση της εργασίας και της παραγωγής, τη κριτική καλλιτεχνική έρευνα των οικολογικά εναλλακτικων πρακτικών και την επιρροή της τεχνολογίας στην φύση του ανθρώπου και των οικοσυστημάτων που τον περιβάλλουν. Το πειραματικό ντοκιμαντέρ Polycelium.net ακολουθεί τα περιστέρια της πόλης της Νέας Υόρκης και συναντά ανθρώπους που τα μελετάνε και τα ανατρέφουν, μέσω αυτών μιλάει για την εμπειρία διαβίωσης σε μια μεγαλούπολη, την εργασία, την παραγωγικότητα, το food waste. Το Polycelium.net προβάλλεται στο κεντρικό μόνιτορ μιας εγκατάστασης, ενός γραφείου που κατασκευαστικά διχάζεται ανάμεσα στην παραγωγή email και την παραγωγή φαγητού, νύχτα, άδειο από ανθρώπους, μπορεί και να μην επιστρέψουν ποτέ, ένας νιπτήρας που τρέχει ασταμάτητα σαν διαλογιστικό σιντριβάνι, ένας δεμένος ξεχασμένος σκύλος μιας πράξης τεχνολογικού domestication που έμεινε στη μέση, η απραξία (bird watching) σαν κινητήρια δύναμη.
The Mycological Twist
Ιδρ. 2014, Λονδίνο. Με έδρα το Βερολίνο.
Πριν ξεκινήσουμε να δουλεύουμε μαζί ως καλλιτεχνικό δίδυμο, είχαμε ήδη ενδιαφέρον για τα μανιτάρια και τι θα μπορούσαν να σημαίνουν για την οικολογία, καθώς και για την τέχνη. Ο συγγραφέας Timoty Morton, που επινόησε τον όρο «Σκοτεινή Οικολογία», αναφερόταν στα μανιτάρια για να βοηθήσει να σκεφτούμε ποια οικολογία θα μπορούσε να είναι πέρα από το πεδίο των «ποιμενικών» σκηνικών που έρχονται στο νου όταν κάποιος σκέφτεται τη «φύση». Σε αυτό το πλαίσιο αναφερόταν στον Paul Stamets, μια χαρισματική φιγούρα στη μυκητολογική κοινότητα. Το όνομά μας, το Mycological Twist, προέρχεται στην πραγματικότητα από τον Paul Stamets που σκέφτεται πώς να εισάγει μανιτάρια και να τα συνδυάσει με διαρκώς πολιτισμικές πρακτικές. Ο κήπος και η κηπουρική είναι κεντρικές έννοιες στα έργα μας, γιατί περιέχουν και μια οικολογική πλευρά, αλλά και βασίζονται στις κοινότητες, στους ανθρώπους που συνυπάρχουν και σε όλη την ακαταστασία που αυτό συνεπάγεται. Έτσι, κατά κάποιον τρόπο ήταν φυσικό να αρχίσουμε όχι μόνο να συνεργαζόμαστε όπως θα έκανε κανείς σε έναν κήπο, αλλά και να προσκαλέσουμε κόσμο για να μοιραστούμε αυτόν τον εννοιολογικό κήπο.
Και αυτό ακριβώς κάναμε για τη δουλειά μας «Reverse Synergy» στην Μπιενάλε της Αθήνας. Συνεχίζοντας τη μεταφορά του κήπου, αλλά και την ιδέα ενός δικτύου μυκηλίου που συνδέει τα πράγματα μεταξύ τους, αποφασίσαμε να καλέσουμε καλλιτέχνες και θεωρητικούς να έρθουν και να σκεφτούν μαζί μας στο πλαίσιο του βιντεοπαιχνιδιού ECO. Το ECO είναι ένα υπάρχον παιχνίδι που σχεδιάστηκε από την εταιρεία Strange Loop Games. Το ίδιο το παιχνίδι είναι πολύ επικεντρωμένο σε ερωτήσεις σχετικά με το περιβάλλον, τη ρύπανση και πώς να το αντιμετωπίσουμε με συνεργατικό τρόπο. Σκεφτήκαμε ότι θα ήταν ενδιαφέρον να χρησιμοποιήσουμε αυτό το παιχνίδι ως φόντο για να αμφισβητήσουμε τις παραδοσιακές απόψεις για το τι είναι η «φύση» και το πόσο περιοριστικές είναι στο να μας βοηθούν να βγούμε από την κλιματική κρίση. Και πέρα από αυτό, το παιχνίδι ως κοινόχρηστος χώρος παρείχε το τέλειο σκηνικό για να αναλογιστούμε τις ψηφιακές κοινότητες και πώς κάτι τόσο κοινότοπο όπως ένα παιχνίδι για την οικολογία μπορεί να μας βοηθήσει να ενωθούμε και να αλλάξουμε ριζικά τον τρόπο που βλέπουμε την οικολογία.
Omsk Social Club
Ιδρ. το 2016 με έδρα το Βερολίνο.
Το Omsk Social Club είναι μια συλλογικότητα περιαγωγής, εκτείνεται και υποχωρεί ανάλογα με τη μορφή ή την παραγωγή του. Ιδρύθηκε το 2016 και λειτουργεί ως παράγοντας διευκόλυνσης για παιχνίδια ρόλων ή συμμετοχικών περιβαλλόντων στον κόσμο της σύγχρονης τέχνης. Η ώθηση για τη δημιουργία του ήταν η περιέργεια, παρά οτιδήποτε άλλο, εάν θα μπορούσε μια μέθοδος εργασίας σαν αυτή να «ζήσει» σε έναν κόσμο τέχνης που οδηγείται από την αναγνώριση και την ατομικότητα. Και φαίνεται να το πετυχαίνει μιας και έχουμε μια πολύ ισχυρή κοινότητα απίστευτων συναδέλφων που συνεργάζονται με το Omsk Social Club.
Αυτό οδήγησε επίσης σε μακροχρόνιες συνεργασίες με ανθρώπους όπως τους Happy New Tears και τον Jonas Schoeneberg, με τους οποίους συνεργαστήκαμε στενά για τη δημιουργία της καθηλωτικής συμμετοχικής εγκατάστασης για την Μπιενάλε της Αθήνας ECLIPSE με τίτλο «The Living Necrologue». Η εγκατάσταση εκτείνεται σε δύο δωμάτια τα οποία σχεδιάστηκαν από τον Schoeneberg, ο οποίος καθορίζει την αρχιτεκτονική του χώρου με οκτώ από τους ενημερωτικούς πίνακές του. Στην πρώτη αίθουσα ο θεατής/συμμετέχων καλείται να καθίσει και να ακούσει ένα σύνολο ασκήσεων γραμμένων από την Omsk αλλά σε παραγωγή των Happy New Tears που προσπαθούν να ανοίξουν το έργο σε αυτούς και στη δική τους προσωπική ενσαρκωμένη γνώση.
Στη συνέχεια, η εγκατάσταση μεταφέρεται στο δεύτερο δωμάτιο όπου ο θεατής/συμμετέχων μπορεί να επιλέξει έναν πίνακα παιχνιδιού, ο οποίος είναι μια μεγεθυσμένη και πιο σύνθετη έκδοση μιας από τις αρχετυπικές κάρτες. Η τράπουλα δημιουργήθηκε οπτικά από τον Schoeneberg με τη γλώσσα του Omsk. Αυτός ο τύπος θέασης είναι εγγενής στον τρόπο εργασίας μας και της συνεργασίας μας, η δουλειά οι ιδέες, οι μούσες ενός ατόμου, οδηγούν σε έναν άλλον και αυτό δεν σταματά στους πολιτιστικούς λειτουργούς και έτσι προσπαθούμε να δημιουργήσουμε έργα που μιλούν και συνομιλούν με το κοινό. Επιτρέπουμε στα έργα να γίνουν ένα αποϋλοποιημένο υβρίδιο της σύγχρονης κουλτούρας παράλληλα με τις μοναδικές προσωπικές εμπειρίες του συμμετεχόντων.
KAYA
Ιδρ. 2010 με έδρα τη Νέα Υόρκη. Συνεργατικό πρότζεκτ της ζωγράφου Kerstin Brätsch (γεν. 1979, Γερμανία) και του γλύπτη Debo Eilers (γεν. 1974, Τέξας, ΗΠΑ).
Η KAYA είναι μια συνεργασία μεταξύ της Γερμανίδας ζωγράφου Kerstin Brätsch και του Αμερικανού γλύπτη Debo Eilers που ξεκίνησε το 2010. Η πρακτική μας πάντα μεταναστεύει γύρω από τη ζωγραφική στο εκτεταμένο πεδίο. Ποτέ δεν πήραμε πραγματικά την απόφαση να γίνουμε συλλογικότητα. Ουσιαστικά ξεκίνησε με την ιδέα του παιχνιδιού με τις σχέσεις συγγραφής και εξουσίας. Το όνομα KAYA αναφέρεται στην Kaya Serene, την κόρη ενός από τους παιδικούς φίλους του Eilers. Στην αρχή της συνεργασίας, η Serene απελευθέρωσε μια συνθετική ενέργεια μεταξύ Brätsch και Eilers -εν μέρει μέσω της συμμετοχής της στις κοινές τους δράσεις, εν μέρει ως φανταστικού τρίτου προσώπου στην καλλιτεχνική ανταλλαγή της KAYA. Η επίκληση ενός «τρίτου σώματος» μας επέτρεψε να κάνουμε ένα βήμα πίσω από τη δημιουργική μας εξουσία και να ανοίξουμε και να επεκτείνουμε τις ατομικές μας καλλιτεχνικές πρακτικές. Δουλεύοντας ομαδικά, θέλαμε να διασχίσουμε τα όρια μεταξύ ζωγραφικής και γλυπτικής, συνδυάζοντας και τα δύο είδη σε μια εντελώς νέα, υβριδική καλλιτεχνική προσέγγιση.
Πρόσφατα η KAYA έχει προχωρήσει πέρα από τη φιγούρα της Kaya Serene και έχει γίνει μια πλατφόρμα συνεργασίας που φτάνει πέρα από την καλλιτεχνική παραγωγή των Brätsch και Eilers για να ενσωματώσει συναδέλφους καλλιτέχνες, καθώς και φοιτητές, επιμελητές, ακαδημαϊκούς, μουσικούς και το ίδρυμα που φιλοξενεί πολλά έργα της KAYA. Το ενδιαφέρον της KAYA έγκειται στη ζωγραφική στη σχέση με το σώμα, είτε είναι ψυχική, ψυχολογική, σωματική ή κοινωνική.
Στην performance μας KAYA BOORSWESTER «Healing Spa For A Sick Painting», στην AB7, το σώμα του Eilers αντιπροσώπευε τη «ζωγραφική» που θεραπεύτηκε από το πνευματικό ζώο, την αρκούδα, που αναπαραστάθηκε από την Brätsch. Ο ήχος του μουσικού «Violence» καθώς και η ενέργεια που εκπέμπεται από τα τελετουργικά υποστήριξαν αυτήν την πεντάωρη διαρκή θεραπευτική διαδικασία. Στην παράσταση ο σαμάνος-αρκούδα γέμισε το χώρο με φασκόμηλο, σιταρόχορτο και θρυμματισμένα αποξηραμένα λουλούδια, ένα φαρμακευτικό ζωγραφικό μείγμα για ένα καθαρτικό τελετουργικό για το άρρωστο σώμα του Eilers. Η μάγισσα-νοσοκόμα (Kirsten Kilponen) μετέφερε μεμονωμένους φόβους του κοινού στον άρρωστο πίνακα (που εκπροσωπείται από τον Eilers). Ο Eilers έψαλλε τους φόβους του κοινού – γεμίζοντας τον χώρο με τους ψαλμούς του, ενώ ο σαμάνος-αρκούδα έγραφε σε Plattdeutsch (παλιά βόρεια γερμανική αγροτική γλώσσα που συνδέεται με τα αγγλικά) στους καμβά-μπογιές που στρώνονταν με χαλί στο πάτωμα.
Σε μια τελική καθαρτική πράξη, η άρρωστη ζωγραφική θεραπεύονταν από τη γλώσσα τατουάζ με ραβδί και σακί της αρκούδας. Οι σκηνές σε σημεία φαίνονται τελετουργικές, ένας αέρας βαρύτητας και ευλάβειας εμποτισμένος στις δράσεις, σε άλλα σημεία σχεδόν καρτουνίστικες στη σύνθεσή τους, όλοι οι ηθοποιοί (η αρκούδα, η νοσοκόμα, ο άρρωστος πίνακας, ο μουσικός) παίζουν έναν υπερβολικό ρόλο σε έναν σχεδόν κιτς αποτέλεσμα. Αυτές οι δύο στιγμές και ατμόσφαιρες συγχωνεύονται και ταλαντεύονται μεταξύ τους, μπερδεύοντας τον θεατή προκαλώντας αμφίθυμες αντιδράσεις στη δραστηριότητα που συμβαίνει πριν από αυτούς.