(«…Μη με αγγίζεις! Μη με ρωτάς! Μη μου μιλάς! Μείνε μαζί μου …»)
Σε ηλικία 42 ετών και, μόλις, λίγα χρόνια μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ο Σάμιουελ Μπέκετ γράφει το πιο επιδραστικό έργο της σύγχρονής δραματουργίας. Υπερβολή; Μπορεί, μα βρείτε μου ένα έργο που να περιγράφει με τον πιο εύστοχο τρόπο το μαρτύριο της ανθρώπινης ύπαρξης που δεν είναι άλλο από την προσδοκία. Περιμένουμε οι άνθρωποι κάτι να αλλάξει, κάτι να συμβεί, κι όσο περιμένουμε φτάνουμε ολοένα και πιο κοντά στο θάνατο.
Μια φάρσα είναι το «Περιμένοντας τον Γκοντό» μια υπέρβαση. Ούτε ο χρόνος ούτε ο τόπος είναι δεδομένοι. Πολλοί μελετητές προσπάθησαν να εξηγήσουν τη διανόηση του ιρλανδού συγγραφέα. Άλλοι μίλησαν για το θεό λόγω της εν μέρει ομοιότητας του Godot με το God κάτι που ο συγγραφέας αρνιόταν πεισματικά. Εξάλλου, το έργο γράφτηκε πρώτα στην γαλλική γλώσσα που ο θεός είναι dieu, οπότε μια τέτοια ερμηνεία είναι, μάλλον, πρόχειρη.
Οι διακειμενικές αναφορές του έργου είναι πολλές το ίδιο και οι συμβολισμοί του. ο Μπέκετ αρνούμενος τον μέχρι τότε κραταιό νατουραλισμό κάνει άνοιγμα στο θέατρο του παραλόγου. Οι ήρωες του δεν είναι ικανοί ούτε να σταματήσουν ούτε να συνεχίσουν. Το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να περιμένουν τον Γκοντό ως λύση σε όλα τους τα προβλήματα, ως λύτρωση που, όμως, αρνείται να έρθει και τους υποχρεώνει να ζουν ξανά και ξανά με την ελπίδα, άρα και την ματαίωση.
Η ουσία του έργου δεν είναι στο ποιος είναι ο Γκοντό και εδώ ακριβώς αποδεικνύεται η μαεστρία του Μπέκετ. Δημιούργησε ένα πρόσωπο που ποτέ δεν έχει παρουσιαστεί πάνω στη σκηνή, έχει στοιχειώσει την παγκοσμία δραματουργία και που δεν πρόκειται ποτέ να γνωρίσουμε. Ίσως, γιατί ο Γκοντό είναι διαφορετικός για τον καθέναν από εμάς. Είναι αυτό που επιθυμούμε και την ίδια στιγμή αναβάλλουμε. Είναι το νόημα αυτού που δημιουργούμε και συντασσόμαστε στη ζωή μας είτε από δική μας απόφαση είτε μέσα από νόρμες και συνθήκες που μας επιβάλλανε.
Ο νομπελίστας συγγραφέας του μοντέρνου «αντιθεάτρου» δημιουργεί μια χρονική παραδοξότητα με αποδομημένους ήρωες καταργώντας όλες τις μέχρι τότε συμβατικές θεατρικές φόρμες. Δεν είναι τυχαίο ότι του πήρε πέντε χρόνια να βρει θέατρο να το ανεβάσει. Μηδενιστής, εκτιμάει τη μοναξιά, οδυνηρός. Θα μπορούσε να είναι και ο Βλαντιμίρ κι ο Εστραγκόν και ο Πότζο και ο Λάκυ, ο καθένας από εμάς θα μπορούσε να είναι ένας από τους μπεκετικούς ήρωες.
Γνωρίζοντας την αντιπάθεια του Σάμιουελ Μπέκετ για τους ιστορικούς τέχνης και τους κριτικούς θεάτρου ευθυγραμμίζομαι, αν και λόγω δουλειάς δεν με συμφέρει, με την περιπαικτική διάθεση που αντιμετώπιζε κάθε σοβαρό διανοούμενο και αναλυτή που προσπαθούσε να καταλάβει και να εξηγήσει τους άλλους.
Ο Σάμιουελ Μπέκετ μας έμαθε να αγαπάμε τον άνθρωπο, τις πτώσεις του, το θέατρο και, επιτέλους, να μην χρειάζεται να παίρνουμε και τόσο σοβαρά την άποψη μας. Παραχωρώ, λοιπόν, τις πολυσημικές και ερμητικές αναγνώσεις του μπεκετικού έργου στην διανόηση και στην δύναμη του καθενός. Ο Βλαντιμίρ και ο Εστραγκόν δεν είναι δυο άλλοι, είναι ολόκληρη η ανθρωπότητα κι ούτε ο Πότζο και ο Λάκυ είναι ο αφέντης και ο δούλος, αλλά η εξουσία που γεννά και γεννάται κάθε στιγμή συνθηκολόγησης. Είναι ο προσωπικός προθάλαμος του καθαρτηρίου, του πιο δικού μας και του πιο ξένου τόπου μας!!
