Πριν από δέκα χρόνια ο Συνασπισμός της Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ), ως αντιμνημονιακή Αριστερά του… εφικτού, διεκδίκησε να γίνει κυβερνώσα δύναμη και κατάφερε να καταγραφεί τον Ιανουάριο του 2015 ως κόμμα-φαινόμενο την εποχή της συνεχιζόμενης καπιταλιστικής κρίσης που είχε απλωθεί παντού. Η «Πρώτη φορά Αριστερά» στην κυβέρνηση είχε ανέβει στο κύμα της λαϊκής δυσαρέσκειας την εποχή των μνημονίων, με την κοινωνική πλειοψηφία να φτωχοποιείται. Τα λαϊκά στρώματα, χωρίς προσδοκία, ένιωθαν στο πετσί τους αυτό που οι μαρξιστές πολιτικοί επιστήμονες λένε πιο περίπλοκα: η λιτότητα για δημοσιονομική «ανάταξη» ως επιβολή των κυρίαρχων τάξεων είχε πάρει μορφή μιας συνειδητής αναδιανομής πλούτου υπέρ των οικονομικά ισχυρών, για τους οποίους αστικά κόμματα έκαναν το σέρβις στην καπιταλιστική κρίση.
Είχε εγκολπωθεί πολιτικά τη δυναμική του «οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη» από το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης, Γένοβα 2001, είχε εντάξει από αντικαπιταλιστικές συνιστώσες μέχρι και ελευθεριακά σχήματα. Τομή ήταν το 2008, με την εκλογή του Αλέξη Τσίπρα στην προεδρία και τη νεολαιίστικη εξέγερση για τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Με την επίθεση των μνημονίων ο ΣΥΡΙΖΑ προσέλκυσε ψηφοφόρους με αντισυστημική ρητορική αλλά με στρατηγική πρόταση κυβερνητικής διαχείρισης. Από πέμπτο κόμμα με 4,60% και 13 βουλευτές το 2009 κατάφερε να γίνει πρώτο κόμμα, φτάνοντας στο 36,34% και στους 149 βουλευτές στις 25 Ιανουαρίου 2015, συγκροτώντας κυβέρνηση με τους ΑΝΕΛ. Ο ΣΥΡΙΖΑ κρατήθηκε στην κυβέρνηση (35,46% και 145 βουλευτές) και μετά το δημοψήφισμα του 2015. Η «συνθηκολόγηση», η ήττα, ο συμβιβασμός, ανάλογα με την πολιτική ανάλυση που ο καθένας έχει, οι συνταγές του μνημονιακού νεοφιλελευθερισμού και των προγραμμάτων λιτότητας που επέβαλαν η τρόικα, οι «θεσμοί» κ.ά. στοίχισαν στον αριστερό κόσμο.
Και τώρα το «κόμμα-φαινόμενο» και η «πτώση» αναλύονται είτε με πρόταγμα κοινωνικοπολιτικούς αγώνες με σοσιαλιστικό/κομμουνιστικό όραμα απέναντι στη μοιρολατρία και στις «αυταπάτες» της όποιας συστημικής αριστεράς είτε σαν μάθημα «διαχειριστικών» λαθών των κομμάτων της κεντροαριστεράς που αναζητούν πεδίο εναλλακτικής κυβερνητικής πρότασης, την ώρα που ακροκεντρώοι, δεξιοί και ακροδεξιοί λένε ότι δεν υπάρχει εναλλακτική στον καπιταλισμό.
Με παρεμβάσεις τους στο Documento πολιτικοί, πανεπιστημιακοί και αναλυτές ανασυνθέτουν το παζλ της «Πρώτης φοράς Αριστερά».
Γράφει ο Μενέλαος Γκίβαλος
Οταν µια ιστορική αναγκαιότητα µπορεί να µετατραπεί σε πολιτική δυνατότητα και να αποκτήσει προοπτική, τότε αναφερόµαστε σ’ ένα σηµαντικό γεγονός που αποκτά ιστορική αξία και σηµασία.
Ενα τέτοιο αξιοσηµείωτο γεγονός υπήρξε και η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβερνητική εξουσία πριν από δέκα χρόνια. Σ’ αυτό το ιστορικά «αναγκαίο» γεγονός συνέβαλαν δύο παράγοντες που έδρασαν και ενεργοποιήθηκαν ταυτόχρονα.
* Ο αυτοµετασχηµατισµός του ίδιου του ΣΥΡΙΖΑ: Ο ΣΥΡΙΖΑ από κόµµα του περιθωρίου µε έντονα κοινωνικο-πολιτισµικά και ιδεολογικά χαρακτηριστικά, αυστηρά οριοθετηµένος απέναντι στην κεντρική εξουσία και στις κρατικές δοµές, µετασχηµατίζεται σε φορέα διεκδίκησης της εξουσίας. Πρόκειται κυριολεκτικά για µια αλλαγή παραδείγµατος.
* Η ιστορική αυτή απόφαση γίνεται πράξη γιατί ταυτόχρονα ο ΣΥΡΙΖΑ συναντά και συµπλέει µε µια µεγάλη κοινωνική-ταξική πλειοψηφία η οποία δοκιµάζεται σκληρά από το νεοφιλελεύθερο-µνηµονιακό καθεστώς. Οι δεινές δοκιµασίες του 2015 που οδήγησαν στη µεγαλειώδη αντίδραση του ελληνικού λαού στο δηµοψήφισµα και στην επανεκλογή του ΣΥΡΙΖΑ όχι µόνο επικύρωσαν τη σχέση του ΣΥΡΙΖΑ και του Αλέξη Τσίπρα µε την κοινωνική του βάση, αλλά έδωσαν ταυτόχρονα την αναγκαία δυναµική για την έξοδο από τα µνηµόνια, παρά
τα σκληρά οικονοµικά µέτρα που επιβάρυναν τµήµατα της κοινωνικής συµµαχίας.
Ποια ήταν άραγε η «φύση» της εκλογικής ήττας του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ το 2019; Ηταν ήττα τακτικής ή στρατηγικής µορφής; Παρά την υποχώρησή του, ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ παρέµεινε ισχυρός πόλος εξουσίας µε το 32%. Οµως ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ και η ηγεσία του µετέτρεψαν την ήττα σε στρατηγικής µορφής καθήλωση γιατί στο κρίσιµο εξάµηνο µετά τις εκλογές δεν προχώρησαν σε ριζικό µετασχηµατισµό του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ, ώστε το κόµµα να ενσωµατώσει (θεσµικά-οργανωτικά και πολιτικά) την κοινωνική βάση που το στήριξε και να δώσει µια νέα ιστορική προοπτική για τη χώρα και την κοινωνία. Η σηµασία του κρίσιµου πολιτικού χρόνου αγνοήθηκε…
Αντίθετα, η πανδηµία (πολιτικός και κοινωνικός εγκλεισµός) οδήγησε σε άνευρες και «µετριοπαθείς» επιλογές και τελικώς στη συντηρητικοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ. Σ’ αυτό το κλίµα γιγαντώθηκαν οι εσωτερικές αντιθέσεις και φιλοδοξίες ατόµων και οµάδων, ενώ η πρόταση εξουσίας του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ διετυπώνετο «εν κενώ», αφού το «συστηµικό» ΠΑΣΟΚ αρνιόταν συστηµατικά κάθε είδους συνεργασία.
Διαβάστε επίσης
Νέο καμπανάκι για τη στρεβλή ανάπτυξη
Σφαγή πάνω από το «πτώμα» της Υγείας – Αυτή την Κυριακή στο Documento
