Ο αγώνας «Βρετανία – Γερμανία» έμεινε στην Ιστορία ως η «ανακωχή των Χριστουγέννων»
Παγωμένοι, άυπνοι, νηστικοί και αποκαμωμένοι, οι Βρετανοί στρατιώτες που πολεμούσαν στο δυτικό μέτωπο περίμεναν με τρόμο το επόμενο παράγγελμα. Κάθε εντολή για έφοδο σήμαινε για πολλούς θανατική καταδίκη. Το ημερολόγιο έγραφε 25 Δεκεμβρίου 1914 και ο νους έτρεχε πίσω στην πατρίδα. Μανάδες, σύζυγοι και μικρά παιδιά προσπαθούσαν να ξεγελάσουν τη φρίκη γύρω από ένα αυτοσχέδιο χριστουγεννιάτικο δέντρο.
Αλλά ο ήχος που ακούστηκε από το απέναντι χαράκωμα δεν ήταν κροτάλισμα από πυροβολισμό. Ούτε η αχνή λάμψη που φαινόταν στον ορίζοντα προερχόταν από τις φλόγες της μάχης. Ενας τολμηρός σήκωσε το βλέμμα και κοίταξε διστακτικά προς τη μεριά του εχθρού. Μα ναι, δεν υπήρχε αμφιβολία. Ο εχθρός είχε στολίσει τις γραμμές του με αναμμένα κεριά. Και οι Γερμανοί φαντάροι τραγουδούσαν ύμνους των Χριστουγέννων!
«Παιδιά, πρέπει να απαντήσουμε. Να ψάλουμε και εμείς. Να δείξουμε ότι το ηθικό μας είναι ακμαιότατον».
Αντάλλαξαν ευχές και δώρα
Αυτό που συνέβη τις επόμενες ώρες πάνω στην καμένη γη της Ιπρ στο Βέλγιο γράφτηκε στην Ιστορία. Στρατιώτες όλων των εθνικοτήτων βγήκαν στην ουδέτερη ζώνη και συνάντησαν τους απέναντι σαν να βρίσκονταν στην πλατεία κάποιας ήσυχης πόλης σε καιρό ειρήνης. Αντάλλαξαν ακόμη και δώρα: τσιγάρα, μία σοκολάτα, δύο γουλιές αλκοόλ, ένα παλιό σκουφί, λίγα κουμπιά από τη στολή. Τα όπλα σίγησαν και το μίσος έδωσε το πόστο του σε δειλά χαμόγελα. «Merry Christmas» ευχήθηκαν νεαροί Αγγλοι σε αμούστακους Γερμανούς. «Froehliche Weihnachten» απάντησαν εκείνοι. Οι αξιωματικοί άναψαν και πούρα.
«Αυτός εδώ είναι ο καλύτερος σκοπευτής που έχουμε» είπε ένας Γερμανός λοχαγός στον Βρετανό ομόλογό του. «Και πόσων ετών είναι;» «Δεκαεπτά στα δεκαοχτώ».
«Μα, εσύ δεν είσαι ο κουρέας μου; Ρίξε δυο ψαλιδιές τώρα που σε βρήκα. Δεν ήξερα ότι είσαι Άγγλος…».
Οι γαλονάδες συμφώνησαν παύση πυρός μέχρι τα μεσάνυχτα της 25ης Δεκεμβρίου. «Οπότε ας παίξουμε μπάλα» πρότεινε κάποιος, εκτοξεύοντας μια αυτοσχέδια μπάλα στο εχθρικό χαράκωμα. «Ξέρετε από ποδόσφαιρο εσείς οι Γερμανοί;». Η μπάλα επέστρεψε συστημένη στον αποστολέα μερικά δευτερόλεπτα αργότερα. Σέντρα, λοιπόν!
Η πρώτη αναφορά σε ποδοσφαιρικό αγώνα «Βρετανία – Γερμανία» στο πεδίο μάχης της Ιπρ εμφανίζεται σε γράμμα κάποιου Ιρλανδού στρατιωτικού γιατρού στους λονδρέζικους «Times» της 1ης Ιανουαρίου 1915. Σε μεταγενέστερες διηγήσεις καταγράφεται ακόμη και το τελικό σκορ: 3-2 υπέρ των φρίτσηδων. Δεκαετίες αργότερα ένας Αγγλος, ο Γκάρι Λίνεκερ, ξεστόμισε έναν αφορισμό που θαυμάστηκε για την ευστοχία του: «Το ποδόσφαιρο είναι ένα άθλημα όπου παίζουν έντεκα εναντίον έντεκα και στο τέλος κερδίζουν οι Γερμανοί».
Δεν έπαιξαν βέβαια έντεκα εναντίον έντεκα εκείνο το πρωινό στην Ιπρ. «Από τη μία κυνηγούσαμε την μπάλα 50 νοματαίοι και από την άλλη ίσαμε 70 Γερμαναράδες» έγραψε ένα φανταράκι στη μανούλα του. Ολοι μπουλούκι, ίσα ίσα για να εκτονωθούν η σκασίλα τόσων μηνών στο μέτωπο και ο φόβος της επόμενης ημέρας. «Γελούσαμε και αστειευόμασταν με τους ίδιους άντρες που προσπαθούσαμε να σκοτώσουμε την προηγούμενη μέρα» διαβάζουμε σε μια από τις επιστολές που διασώθηκαν.
Δεν ήταν οργανωμένο ματς αυτό που έγινε στο ουδέτερο μη γήπεδο της Ιπρ ούτε υπήρχαν κανόνες. Αυτά γίνονται μόνο στο σινεμά, σε ταινίες όπως «Η μεγάλη απόδραση των έντεκα», με τον Πελέ και τον Σταλόνε. Οχι ότι έμεινε ασυγκίνητη η σκοτεινή αίθουσα μπροστά στη συγκινητική ιστορία της «ανακωχής των Χριστουγέννων».
Έγινε ταινία
Το φιλμ που γυρίστηκε το 2005 με τίτλο «Καλά Χριστούγεννα» («Joyeux Noël») ήταν ευρωπαϊκή συμπαραγωγή με Γάλλο σκηνοθέτη (Κριστιάν Καριόν) και καλούς ηθοποιούς από χώρες που έχυσαν αίμα στο δυτικό μέτωπο: Νταϊάν Κρούγκερ, Ντάνιελ Μπριλ, Γκιγιόμ Κανέ, Γκάρι Λιούις, Ιαν Ρίτσαρντσον κ.ά. Ηταν μάλιστα υποψήφιο για Οσκαρ και Χρυσή Σφαίρα ξενόγλωσσης ταινίας. Ουδείς μπορεί να ισχυριστεί με βεβαιότητα ότι ο πολυσυζητημένος «ποδοσφαιρικός αγώνας» της Ιπρ ήταν κάτι παραπάνω από σκόρπια σουτάκια με μια μπάλα. Αλλά και ουδείς θέλει να γκρεμίσει άκαρδα έναν μύθο που ζεσταίνει καρδιές. Η «ανακωχή των Χριστουγέννων» είναι πραγματικό γεγονός, με ή χωρίς κλοτσοπατινάδα. Ηταν μια τελευταία ανάσα ανθρωπιάς και συναδέλφωσης πριν από την αδυσώπητη αιματοχυσία που ακολούθησε. Δεν την είδαν με καλό μάτι όλοι όσοι την έζησαν. «Η φιλική συναναστροφή με τον εχθρό είναι απολύτως απαγορευμένη» διέταξε τους άντρες του ο Βρετανός στρατηγός σερ Χόρας Σμιθ-Ντόριεν. «Πρέπει να σταματήσει αμέσως αυτή η γελοιότητα» συμφώνησε μαζί του ο αξιωματικός Γκούσταβ Ρίμπενζαμ από το 2ο Τάγμα της Βεστφαλίας.
Όχι πολύ μακριά από την Ιπρ ένας σκληροπυρηνικός δεκανέας από την Αυστρία έγραψε στο ημερολόγιό του ότι «είναι ανεπίτρεπτα τέτοιου είδους φαινόμενα». Το όνομά του ήταν Αντολφ Χίτλερ.