Αναδιάταξη των μεγάλων δυνάμεων μετά την αμερικανική ήττα στο Αφγανιστάν.
Το ημερολόγιο έγραφε 30 Αυγούστου 2021, 23.59 ώρα Καμπούλ. Ο τελευταίος Αμερικανός στρατιωτικός είχε μπει λίγες στιγμές πριν στο αεροσκάφος C-17. Ονομαζόταν Κρις Ντόναχιου και ήταν υποστράτηγος και διοικητής της 82ης αερομεταφερόμενης μεραρχίας του αμερικανικού στρατού.
Η επιβίβασή του στο θηριώδες C-17 σηματοδότησε το τέλος μιας ολόκληρης ιστορικής περιόδου. Από το 1989 έως το 2021 μία δύναμη ασκούσε πλανητική ηγεμονία – από τις ακτές της Αμερικής, στις κοιλάδες της Πολωνίας έως τη Βαγδάτη και στα βουνά του Αφγανιστάν. Αυτό είναι πλέον παρελθόν. Οι ΗΠΑ ποτέ δεν κατάφεραν να αποφύγουν την παγίδα της υπερεπέκτασης. Ρώμη, Βυζάντιο, Αραβες, Οθωμανοί και Βρετανοί παρήκμασαν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο: κομμάτι κομμάτι.
Ο κόσμος μετά το τέλος
Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν ανακήρυξε το τέλος των περιφερειακών πολέμων και επανεπιβεβαίωσε τη στόχευση στην Κίνα. Πολιτική που είχε εξαγγείλει ο Μπαράκ Ομπάμα και συνέχισε ο Ντόναλντ Τραμπ. Οι Αμερικανοί πιστεύουν ότι τώρα είναι η εποχή του ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων, τα υπόλοιπα είναι απώλεια πόρων και ενέργειας. Το θέμα είναι ότι ποτέ δεν σταμάτησε ο ανταγωνισμός ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις.
Ο λόγος που οι ΗΠΑ παρέμειναν στο Αφγανιστάν και το Ιράκ ήταν για να δημιουργήσουν δύο «Ιαπωνίες αλά 1945», δηλαδή κράτη αστικά, φιλελεύθερα, δορυφόρους χωρίς στρατιωτικές δυνατότητες. Ονόμασαν τη διαδικασία «εθνοκατασκευή» (nationbuilding) και επιδίωκαν μέσω αυτής να ανταγωνιστούν από καλύτερη θέση τις Κίνα και Ρωσία στην Ευρασία. Χρησιμοποίησαν με δεξιοτεχνία την 11η Σεπτεμβρίου 2001 και άνοιξαν τις πόρτες του φρενοκομείου. Όμως απέτυχαν και τώρα είναι η ώρα της ανάσχεσης της Κίνας. Δεν θα περικυκλωθούν η Κίνα και η Ρωσία από την κεντρική Ασία και αυτό έχει τη σημασία του καθώς χάθηκε η σφήνα.
Η κεντρική Ασία και το Αφγανιστάν είναι το πρώτο γεωπολιτικό σύστημα απ’ όπου οι ΗΠΑ έφυγαν και δεν θα επιστρέψουν. Και αυτό έχει τη σημασία του, διότι δεν υπάρχει κάτι παρόμοιο στον πλανήτη. Για το Αφγανιστάν το μέλλον μόνο ελπιδοφόρο δεν μοιάζει. Οι Ταλιμπάν κατήγαγαν μια γιγαντιαίων διαστάσεων νίκη αλλά τώρα ξεκινάνε τα πιο δύσκολα.
Οι προκλήσεις των Ταλιμπάν
Η μεταπολεμική οικονομική κρίση έχει ήδη ξεκινήσει και με τη σειρά της προκαλεί ανθρωπιστική κρίση μεγάλων διαστάσεων στα αστικά κέντρα, ενώ η αφγανική κοινωνία δεν είναι ίδια δημογραφικά και πολιτισμικά με το μακρινό 1996, καθιστώντας το έργο της διοίκησης ολοένα πιο σύνθετο, ειδικά για τους άπειρους Ταλιμπάν.
Με άλλα λόγια, οικονομικά πλεονάσματα δεν υπάρχουν, η δημογραφική πυραμίδα είναι εκρηκτική, ενώ η κοινωνία είναι εθισμένη στη βία και η συμμαχία που έφερε τους Ταλιμπάν στην εξουσία είναι ετερόκλητη και επιρρεπής σε εξωτερικές παρεμβάσεις και εσωτερικές αντιθέσεις.
Ο δράκος δοκιμάζεται
Η Κίνα έχει δει το κενό που δημιουργήθηκε στο Αφγανιστάν και έχει ήδη μπει σε συνομιλίες με τους Ταλιμπάν για την είσοδό της στη χώρα. Ενδιαφέρεται για μακροπρόθεσμη, πολυεπίπεδη και πολυδιάστατη συνεργασία με τους Ταλιμπάν επειδή φοβάται το χάος δίπλα στα σύνορά της.
Σε καμία περίπτωση το Πεκίνο δεν θα ήθελε το χάος στο Αφγανιστάν και κάποιους «σκληρούς» φονταμενταλιστές τύπου ISIS στα σύνορά της στη Σινκιάνγκ, όπου κατοικούν οι μουσουλμάνοι Ουιγούροι.
Οι Αμερικανοί;
