Πριν μερικά χρόνια τα ευρωπαϊκά και διεθνή μέσα ασκούσαν έντονη κριτική στην Κίνα για την τεράστιας έκτασης και έντασης ατμοσφαιρική ρύπανση στην κινεζική επικράτεια, η οποία είχε ωθήσει μεγάλο μέρος του πληθυσμού να κυκλοφορεί με μάσκες ακόμα και πριν τον κορονοϊό. Αντίστοιχα φιλοξενούσαν και επικριτικά κείμενα και για άλλες ασιατικές χώρες ζητώντας συνολικά μέτρα για τον περιορισμό της ρύπανσης.
Όμως να που τώρα, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε η βρετανική εφημερίδα Guardian, δεν υπάρχει σχεδόν κανένας πολίτης της Ευρώπης που να μην αναπνέει μολυσμένο σε επικίνδυνα επίπεδα αέρα. Σύμφωνα με την ανάλυση των δεδομένων που συνέλεξε η εφημερίδα, το 98% των Ευρωπαίων αναπνέει αέρα που όσον αφορά στο θέμα των αιωρούμενων σωματιδίων υπερβαίνει κατά πολύ το όριο που έχει ορίσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ). Τα δεδομένα συνέλλεξαν ακαδημαϊκοί από το Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης και του Ελβετικού Ινστιτούτου για την Δημόσια Υγεία, στα πλαίσια προγράμματος χρηματοδοτούμενου από την ΕΕ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία περίπου τα 2/3 του πληθυσμού της Ευρώπης ζουν εισπνέοντας σωματίδια επιπέδου PM 2,5 που είναι υπερδιπλάσια από το όριο του ΠΟΥ. Η χώρα που αντιμετωπίζει το μεγαλύτερο πρόβλημα ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι η Βόρεια Μακεδονία, όπου τα δύο τρίτα του πληθυσμού αναπνέουν αέρα που υπερβαίνει το όριο κατά τέσσερις φορές. Λόγω του μικρού μεγέθους τους, τα σωματίδια PM 2.5 περνούν από τους πνεύμονες στην κυκλοφορία του αίματος και δυνητικά επηρεάζουν όλα τα όργανα. Σύμφωνα με εκτίμηση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, περισσότεροι από 300.000 άνθρωποι πέθαναν λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην Ευρώπη το 2019.
Ελλάδα: Τέσσερις φορές πάνω από το όριο
Στην Ελλάδα οι συγκεντρώσεις κατά μέσο όρο ανέρχονται στα 10-12 µg/m3, ενώ σε περιοχές της Αθήνας οι μετρήσεις φτάνουν στα 19 µg/m3, δηλαδή σχεδόν τέσσερις φορές πάνω από το όριο. Ανάλογη είναι η εικόνα στη Θεσσαλονίκη, ενώ περιοχές που είναι ακριβώς στα όρια εντοπίζονται στην Κέρκυρα και την Ιθάκη.
Μηδενικές εκπομπές ρύπων εντοπίζονται σε νησιά όπως η Σύμη, η Δονούσα, η Πάτμος, οι Λειψοί, οι Φούρνοι, οι Οινούσσες καθώς και σε ένα τμήμα της Θάσου.
Συνολικά η χώρα μας είναι x3,8 φορές πάνω από τα νέα όρια του ΠΟΥ, ενώ η Ελλάδα είναι 50η στον πλανήτη στους δείκτες ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Σημειώνεται ότι η Ελλάδα έχει καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για την υπέρβαση των ορίων αέριας ρύπανσης στην Αθήνα.
Ανατολική Ευρώπη
Επίσης από τα στοιχεία προκύπτει πως ολόκληρη η ανατολική Ευρώπη είναι σε σημαντικά χειρότερο επίπεδο από τη Δυτική Ευρώπη. Οι βασικοί παράγοντες για την κατάσταση αυτή είναι η κίνηση στους δρόμους, η βιομηχανία, η οικιακή θέρμανση και η γεωργία. Σημειώνεται ότι ο αντίκτυπος συχνά γίνεται δυσανάλογα αισθητός από τις φτωχότερες κοινότητες.
Κάπως αργά, μόλις την περασμένη εβδομάδα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε υπέρ της υιοθέτησης των κατευθυντήριων γραμμών του ΠΟΥ, ωστόσο το μέτρο δεν έχει ακόμα εγκριθεί από τις χώρες-μέλη.
Το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για καθαρότερο αέρα μέχρι το 2030 για τα κράτη μέλη έχει επίσης μείνει στα χαρτιά καθώς παρότι υπάρχουν προβλέψεις, τα στοιχεία που έβγαλε ο Guardian καταδεικνύουν ότι χρειάζεται ακόμα μεγαλύτερη προσπάθεια εφαρμογής των προβλέψεων.
Τα κυριότερα ευρήματα
– Σχεδόν όλοι οι κάτοικοι σε επτά χώρες της ανατολικής Ευρώπης – Σερβία, Ρουμανία, Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία, Πολωνία, Σλοβακία και Ουγγαρία – συγκεντρώνουν διπλάσια επίπεδα μικροσωματιδίων από τις οδηγίες του ΠΟΥ.
– Περισσότεροι από τους μισούς κατοίκους της Βόρειας Μακεδονίας και της Σερβίας ζουν σε περιοχές με τετραπλάσια τιμή από την τιμή του ΠΟΥ.
– Στη Γερμανία, τα τρία τέταρτα του πληθυσμού ζουν σε περιοχές με περισσότερο από το διπλάσιο ποσοστό της καθοδήγησης του ΠΟΥ. Στην Ισπανία το ποσοστό αυτό είναι 49% και στη Γαλλία 37%.
– Στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα τρία τέταρτα του πληθυσμού ζουν σε περιοχές όπου η έκθεση είναι μεταξύ ενός και δύο φορές μεγαλύτερη από την καθοδήγηση του ΠΟΥ, ενώ σχεδόν το ένα τέταρτο υπερβαίνει την τιμή αυτή.
– Σχεδόν 30 εκατομμύρια Ευρωπαίοι ζουν σε περιοχές με συγκεντρώσεις σωματιδίων που είναι τουλάχιστον τετραπλάσιες από τις κατευθυντήριες του ΠΟΥ.
– Στη Σουηδία, αντίθετα, δεν υπάρχει καμία περιοχή όπου τα PM2,5 να φτάνουν πάνω από το διπλάσιο της τιμής του ΠΟΥ, και ορισμένες περιοχές στη βόρεια Σκωτία είναι από τις λίγες σε όλη την Ευρώπη που πέφτουν κάτω από αυτήν.
