Tα μεσάνυχτα της 8ης_x000D_
προς την 9η του Μάη του 1945 στο προάστιο Κάρλσχορστ του Βερολίνου τέθηκε οριστικό τέλος στον ναζιστικό εφιάλτη
Ήταν 75 χρόνια πριν, τα
μεσάνυχτα της 8ης προς την 9η του Μάη του
1945, όταν στην αίθουσα της στρατιωτικής
σχολής μηχανικού στο προάστιο Κάρλσχορστ
του Βερολίνου ο χιτλερικός στρατάρχης
Κάιτελ υπέγραψε μπροστά στον επικεφαλής
του Σοβιετικού Ανωτάτου Στρατηγείου
στρατάρχη Ζούκοφ την άνευ όρων
συνθηκολόγηση όλων των γερμανικών
ενόπλων δυνάμεων στην ξηρά, τη θάλασσα
και στον αέρα. Στην ιστορική αυτή σκηνή
παρόντες ήταν ακόμη οι πληρεξούσιοι
της Γερμανικής Ανώτατης Διοίκησης
ναύαρχος Φρίντεμπουργκ και στρατηγός
της αεροπορίας Στουμπφ και εκ μέρους
της αντιφασιστικής συμμαχίας ο Βρετανός
στρατάρχης Τέντερ, ο Αμερικανός στρατηγός
Σπάατς και ο Γάλλος στρατηγός Ντε Λατρ
ντε Τασινί.
O Κόκκινος Στρατός
έφτασε στη γερμανική πρωτεύουσα
πολεμώντας ασταμάτητα επί 1.418 ημέρες,
σε μια αδιάκοπη και δύσκολη πορεία με
τεράστιες προσπάθειες και τρομακτικές
θυσίες. Στις 30 του Απρίλη 1945 οι Σοβιετικοί
στρατιώτες ύψωσαν την πρώτη σημαία πάνω
από τον κεντρικό τρούλο του Ράιχσταγκ.
Στις 2 του Mάη η γερμανική φρουρά του
Bερολίνου παραδόθηκε. Η άνευ όρων
συνθηκολόγηση εφτά ημέρες αργότερα
τερμάτιζε οριστικά τον Β΄ Παγκόσμιο
Πόλεμο στην Ευρώπη.
Επρόκειτο για τον
καταστροφικότερο πόλεμο που είχε
γνωρίσει η ανθρωπότητα. Πίσω του άφηνε
80 εκατομμύρια νεκρούς στα πεδία των
μαχών και στα μετόπισθεν, τα ναζιστικά
στρατόπεδα συγκέντρωσης και τα κρεματόρια,
στις φυλακές και στους τόπους εκτέλεσης.
Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος όμως δεν διεξήχθη
μόνο μεταξύ των οργανωμένων στρατών.
Μαζικά αντιστασιακά κινήματα υπονόμευσαν
τη μαχητική ισχύ του ναζιστικού στρατού
και τη σταθερότητα των καθεστώτων
συνεργασίας. Πλατιά αντιφασιστικά
κινήματα θεμελιωμένα στη συσπείρωση
όλων των πολιτικών δυνάμεων που ήταν
αποφασισμένες να πολεμήσουν τον ναζισμό
αγωνίστηκαν με αυταπάρνηση και ηρωισμό.
Πρόβαλλαν την προοπτική για μια ελεύθερη
και δικαιότερη κοινωνία που θα ξεπηδούσε
πάνω από τα ερείπια του πολέμου. Στην
Ελλάδα αναπτύχθηκε ένα από τα μαζικότερα
και αποτελεσματικότερα κινήματα
αντίστασης, με πρωτοπόρους το ΕΑΜ, τον
ΕΛΑΣ και την ΕΠΟΝ που έδωσαν τη μάχη για
την εθνική αλλά και την κοινωνική
απελευθέρωση.
Σήμερα, 75 χρόνια μετά,
που οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές και
η έκτακτη υγειονομική κρίση οξύνουν
τις κοινωνικές ανισότητες και επαναφέρουν
αυταρχικές πρακτικές και το φάντασμα
του φασισμού και του εθνικισμού έχει
επιστρέψει ξανά απειλητικό στην ευρωπαϊκή
ήπειρο η μεγαλειώδης αντιφασιστική
νίκη αποτελεί παρακαταθήκη για τα
καθήκοντα και τους αγώνες του παρόντος.
Η Βασιλική Λάζου είναι ιστορικός, διδάσκουσα στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ
