Στους «Αθλιους» του Βίκτωρος Ουγκό κεντρικός ήρωας είναι ο Γιάννης Αγιάννης. Το μυθιστόρημα περιγράφει τη ζωή και την προσπάθειά του να επανενταχτεί μετά την αποφυλάκισή του, πράγμα που φαντάζει ακατόρθωτο.
Οι «Αγιάννηδες» των ημερών μας, φορτωμένοι με χίλια δεινά και υποχρεώσεις που πολλαπλασίασε η κρίση της πανδημίας, φορτωμένοι με «κόκκινα» δάνεια, επιχειρούν τη δική τους μετάβαση. Από τη «φυλακή» της υπερχρέωσης στην «επανένταξη» και τη «λύτρωση».
Οι «Ιαβέρηδες» της εποχής μας, όμως, επιμένουν να τιμωρούν τις ΜμΕ, να τις χρεώνουν ότι προσπάθησαν να επιβιώσουν σε ένα δύσκολο περιβάλλον.
Τα εργαλεία που παρέχουν στη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, όπως το κυβερνητικό σχέδιο «Ηρακλής» για τα «κόκκινα» δάνεια κάνουν αντικειμενικά αδύνατη την επίτευξη του στόχου της επιβίωσης των μικρομεσαίων.
Οι «Αθλιοι» του… Ηρακλή και όχι του Ουγκό δεν έχουν να κάνουν με κάποιον που θα τους βοηθήσει να μεταβούν και να επανενταχτούν σε μια πραγματικότητα μες στην οποία μπορούν να εξυπηρετούν υποχρεώσεις.
Το σχέδιο «Ηρακλής» ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο του 2019. Συντάχτηκε όχι για να στηρίξει την οικονομία, τις επιχειρήσεις και την απασχόληση αλλά τις τράπεζες. Η ΝΔ θεωρούσε και θεωρεί ότι η οικονομία υπάρχει για να υπηρετεί αυτές και όχι το αντίστροφο.
Σύμφωνα με την τότε ανάλυση συνεπειών ρύθμισης του σχετικού νομοσχεδίου, οι τράπεζες ήταν αυτές που θα ευνοούνταν από τον «Ηρακλή», καθώς με τα 12 δισ. ευρώ εγγυήσεων που προβλέπονταν για τα «κόκκινα» δάνεια θα βελτίωναν τα βιβλία τους. Και σε δεύτερο χρόνο –υποτίθεται– θα προχωρούσαν σε δανειοδοτήσεις.
Η περίοδος που ακολούθησε, μέχρι και τώρα που ψηφίστηκε η 18άμηνη παράταση του σχεδίου και δίνονται επιπλέον 12 δισ. ευρώ για εγγυήσεις, ήταν αποκαλυπτική. Και για τα αποτελέσματα του «Ηρακλή» και για τον ρόλο των τραπεζών.
Ο όγκος των «κόκκινων» δανείων δεν μειώθηκε αλλά μεταφέρθηκε. Από τα βιβλία των τραπεζών στα βιβλία των εταιρειών διαχείρισης δανείων (servicers). Συνεχίζουν έτσι –παρά τις δήθεν επιτυχίες για τις οποίες μιλούν οι κυβερνητικοί– να βαραίνουν την ελληνική οικονομία και τις πλάτες της επιχειρηματικότητας.
Κάτι που αναδεικνύει και το ΔΝΤ, αναφέροντας ότι «δεν αρκεί να αλλάξουν χέρια τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και να περάσουν από τις τράπεζες στις εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων, αλλά χρειάζεται αυτά τα δάνεια να μπουν σε ρυθμίσεις ακόμη και με “κούρεμα”, προκειμένου σταδιακά να μειωθεί η επιβάρυνση των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών».
Οι εξυπηρετητές-servicers αδρανούν. Και η πολιτεία, αντί να τους πιέσει να ρυθμίσουν δάνεια, τούς δίνει μία ακόμα παράταση στο χρονικό όριο που είχαν για να πιάσουν τους στόχους ρύθμισης δανείων. Αυτήν τη στιγμή έχουν ρυθμίσει μόλις το 5% των δανείων από αυτά –τα 43 δισ. ευρώ– που μεταφέρθηκαν στα βιβλία τους.
Οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις προσδοκούν μια ελάφρυνση βαρών. Ομως όχι μόνο έχουν αποκλειστεί από τον τραπεζικό δανεισμό, αλλά αντιμετωπίζουν και την αδράνεια όσων καλούνται να εφαρμόσουν τον «Ηρακλή».
Οταν το εν λόγω σχέδιο συζητήθηκε και ψηφίστηκε από τη ΝΔ στη Βουλή, ο ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία ανέδειξε τέσσερα κριτήρια, απαραίτητα για το σχέδιο, με βάση τα οποία καθόρισε τη στάση του:
• Τη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος.
• Τη διαφάνεια στις αποφάσεις.
• Το αναπτυξιακό αποτύπωμα.
• Το αναδιανεμητικό αποτέλεσμα. Το σχέδιο «Ηρακλής», όπως υλοποιείται εδώ και ενάμιση χρόνο, έχει αμφίβολη συμβολή στη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος, ενώ δεν υπάρχει καμία διαφάνεια στο πώς και ποια κριτήρια ισχύουν για να παίρνονται ή να αναβάλλονται αποφάσεις ρύθμισης δανείων.
Για το αναπτυξιακό αποτέλεσμα ούτε λόγος. Η αναπτυξιακή στρατηγική έχει εκχωρηθεί στις δυνάμεις της αγοράς. Οι εξυπηρετητές παίρνουν αποφάσεις που αφορούν την εθνική οικονομία. Επιλέγουν ποιον κλάδο θα ενισχύσουν και ποιον θα αφήσουν στην τύχη του, με οδηγό τα business plan τους και όχι μια εθνική αναπτυξιακή στρατηγική την οποία ορίζει η δημοκρατικά οργανωμένη πολιτεία.
Η συνολική επιβάρυνση των φορολογουμένων είναι μια σοβαρή επίπτωση, καθώς οι εγγυήσεις ανεβαίνουν ήδη στα 24 δισ. ευρώ.
Το αρνητικό αποτέλεσμα στη διανομή του εισοδήματος και του πλούτου το εγγυώνται τόσο η φιλοσοφία όσο και η στρατηγική της έκθεσης Πισσαρίδη αλλά και η εφαρμογή του νέου Πτωχευτικού Κώδικα.
Αυτός ο «Ηρακλής», ο «Ηρακλής» της ΝΔ δεν υπόσχεται άθλους αλλά αθλίους.
Στο σύγχρονο μαρτύριο των άθλιων κάποιοι θα ήθελαν την Αριστερά και την προοδευτική παράταξη παρακολούθημα της Δεξιάς.
Ο προγραμματικός ορίζοντας, όμως, της προοδευτικής παράταξης και της Αριστεράς πάει πολύ πέρα από τα μεταμνημονιακά απόνερα.
Πάει πολύ πέρα από όσα καταφέραμε να κάνουμε μέσα σε συνθήκες δημοσιονομικής ασφυξίας και εξωτερικού καταναγκασμού.
Ο Νίκος Παππάς είναι βουλευτής Β3 Νότιου Τομέα Αθηνών του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία
