21η ΔΕΒΘ: Το πρόγραμμα της Ιταλίας ως τιμώμενης χώρας

Σε συνέντευξη Τύπου που έγινε σήμερα στο Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών ανακοινώθηκε το πρόγραμμα της 21ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης σε ό,τι αφορά τη φετινή τιμώμενη χώρα που φέτος θα είναι η Ιταλία.

Στην έκθεση που θα πραγματοποιηθεί στο εκθεσιακό κέντρο ΔΕΘ-Helexpo από τις 8 έως τις 11 Μαΐου θα λάβουν μέρος περισσότεροι από 50 ομιλητές και 16 εκδότες, ενώ θα περιλαμβάνει τρεις εκθέσεις και πλούσιο πολιτιστικό πρόγραμμα. Πρόκειται για την πρώτη ΔΕΒΘ την οποία αναλαμβάνει να φέρει εις πέρας το ΕΛΙΒΙΠ, ο νέος κρατικός φορέας για το βιβλίο. Στόχος της φετινής έκθεσης είναι να δοθεί η ευκαιρία στις ιταλικές εκδόσεις να γίνουν γνωστές στη χώρα μας, αλλά και μέσω του προγράμματος Greeklit να μεταφραστούν και να εκδοθούν ελληνικά βιβλία στην ιταλική γλώσσα.

Η παρουσία της Ιταλίας στην Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης κατέστη δυνατή χάρη στην υποστήριξη των ιταλικών φορέων, δηλαδή του Υπουργείου Εξωτερικών και Διεθνούς Συνεργασίας με την Ιταλική Πρεσβεία στην Αθήνα και το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών, του ιταλικού Υπουργείου Πολιτισμού με το Κέντρο Βιβλίου και Ανάγνωσης, του ICE (Οργανισμός για την προώθηση στο Εξωτερικό και τη διεθνοποίηση των ιταλικών επιχειρήσεων), καθώς και χάρη στη συνεργασία της AIE (Ένωση Ιταλών Εκδοτών), η οποία επικουρείται από τον οργανισμό ExLibris.

Στο ιταλικό περίπτερο –το οποίο θα στηθεί από τον ICE (Οργανισμός για την προώθηση στο εξωτερικό και τη διεθνοποίηση των ιταλικών επιχειρήσεων)– όπου και θα πραγματοποιηθούν οι προγραμματισμένες συναντήσεις, θα υπάρχουν προσωπικότητες που ασχολούνται με την προώθηση των ιταλικών εκδόσεων σε όλες τις αποχρώσεις τους: φορείς από τον επαγγελματικό κόσμο (Valeria Agliuzzo, Valentina Alferj, LeeAnn Bortolussi, Maurizio De Rosa, Antonella Fabbrini, Bruno Giancarli, Livio Muci, Francesca Marastoni, Άννα Πατάκη, Paola Seghi, Andreina Speciale), τον ακαδημαϊκό κόσμο (Ιωάννης Τσόλκας, Φοίβος Γκικόπουλος, Manuela Pellegrino), τον εικαστικό και θεσμικό κόσμο (Κώστας Βαρώτσος, Luigi De Luca), και τον λογοτεχνικό κόσμο (Πέτρος Μάρκαρης, Αντώνης Σκιαθάς, Pierfranco Bruni).

Το θέμα της ΔΕΒΘ

Orizzonti Vicini (Κοντινοί Ορίζοντες) είναι ο τίτλος του πολιτιστικού προγράμματος με το οποίο η Ιταλία παρουσιάζεται στη Θεσσαλονίκη. Το πρόγραμμα θα αναπτυχθεί μέσα από τέσσερις θεματικές ενότητες: Μια κοινή ματιά, στην οποία αφετηρία θα είναι η σχέση μεταξύ Ιταλίας και Ελλάδας, Πέρα από τον ορίζοντα, στην οποία θα πραγματοποιηθεί μια ελεύθερη πτήση πάνω από τα πολλά μονοπάτια –ατομικά, συλλογικά, αφηγηματικά, μυθοπλαστικά– της σύγχρονης ιταλικής λογοτεχνίας και εκδοτικής βιομηχανίας, Περιπέτειες της στεριάς και της θάλασσας, που θα περιλαμβάνει αφιερώματα στον Andrea Camilleri (100 χρόνια από τη γέννησή του) και στον Hugo Pratt (30 χρόνια μετά τον θάνατό του), με συναντήσεις, αναλύσεις και εκθέσεις, καθώς και το Επαγγελματικό Πρόγραμμα, που απευθύνεται σε επαγγελματίες από τον κόσμο των εκδόσεων.

Η ενότητα «Μια κοινή ματιά» σχετίζεται πιο άμεσα με τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, θα ξεκινήσει με μια διάλεξη της Andrea Marcolongo, της πιο «Ελληνίδας» εκ των σύγχρονων Ιταλών συγγραφέων, θα συνεχιστεί με έναν διάλογο για τα μυστικά της μετάφρασης μεταξύ της Δήμητρας Δότση (μεταφράστριας στην Ελλάδα πολλών σύγχρονων Ιταλών συγγραφέων) και του Maurizio De Rosa (μεταφραστή στην Ιταλία Ελλήνων συγγραφέων), και θα αποκτήσει αρχαιο-φουτουριστικές προεκτάσεις με τη Silvia Ferrara, καθηγήτρια αιγαιακών πολιτισμών στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, η οποία θα καθοδηγήσει το κοινό να ανακαλύψει τη σχέση μεταξύ των μη αποκρυπτογραφημένων γραφών και των σύγχρονων τεχνολογιών.

Δύο ακόμη συναντήσεις θα ασχοληθούν αντιθέτως με το θέμα του μύθου από νέες οπτικές γωνίες: η μία με τον Matteo Nucci, αφιερωμένη στην ευθραυστότητα ως δύναμη του ήρωα, και η άλλη με τον Aurelio Picca, ένα αφιέρωμα στο έπος του αθλητισμού στη χώρα όπου γεννήθηκαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Ο Luigi Guarnieri θα αναλύσει τη βιογραφία του αστέρα της ιταλικής λογοτεχνίας, που φέρει τον ιταλοελληνικό δεσμό στη δική του βιογραφία: του Ugo Foscolo, ενώ η ποίηση θα βρεθεί στο επίκεντρο με την εκδήλωση M’illumino d’immenso, σε επιμέλεια του Αντώνη Σκιαθά και με αναγνώσεις του Pierfranco Bruni. Τέλος, μια ενδιαφέρουσα αντιστροφή των προοπτικών θα προσφέρει ο διάλογος μεταξύ κορυφαίων ιταλιστών από τα πανεπιστήμια της Αθήνας (Ιωάννης Τσόλκας) και της Θεσσαλονίκης (Φοίβος Γκικόπουλος).

«Πέρα από τον ορίζοντα» είναι το νήμα που διατρέχει τη δεύτερη ενότητα. Και σ’ αυτήν, οι προοπτικές και οι ερμηνείες θα είναι πολλαπλές. Από τους Κινούμενους ορίζοντες που βρίσκονται στο επίκεντρο της συνάντησης με τη Melania Mazzucco, μια συγγραφέα που ακολούθησε πάντα το κόκκινο νήμα της μετανάστευσης και της εξορίας στη λογοτεχνική της παραγωγή, μέχρι τα σύνορα που καταρρίπτονται διαρκώς από τις νέες φωνές της λογοτεχνίας, οι οποίες εκπροσωπούνται στη Θεσσαλονίκη από τη Marta Barone και τον Roberto Camurri. Οι πυλώνες του Ηρακλή μπορεί επίσης να είναι εκείνοι που χωρίζουν τη γραπτή σελίδα από άλλους δημιουργικούς τρόπους έκφρασης, τους οποίους διέσχισε πολλές φορές ο Antonio Manzini —μεταξύ βιβλίων, κινηματογράφου και τηλεόρασης— συχνά παρέα με τον πιο διάσημο χαρακτήρα του, τον Rocco Schiavone, και εκείνοι που βρίσκονται στο επίκεντρο της καλλιτεχνικής έρευνας πίσω από τα εικονογραφημένα βιβλία της Beatrice Bandiera.

Και δεν είναι πάντα απαραίτητο να διανύουμε μεγάλες αποστάσεις για να τους προσεγγίσουμε: μερικές φορές είναι ακόμη και κρυμμένοι στον κήπο του σπιτιού μας, όπως τα φύλλα για τα οποία θα μιλήσει ο Stefano Sturloni. Τέλος, το ταξίδι μπορεί να γίνει και στον άξονα του χρόνου: για να ξαναβρούμε το παρελθόν ή να επανεφεύρουμε το μέλλον. Συγγραφέας περιπετειωδών ιστορικών μυθιστορημάτων, ο Matteo Strukul θα αναφερθεί στη Βενετία του Τζάκομο Καζανόβα, του συγγραφέα, φιλοσόφου και μεγάλου αποπλανητή –μόλις συμπληρώθηκαν 300 χρόνια από τη γέννησή του (2 Απριλίου 1725). Ο Andrea Franzoso θα προσπαθήσει αντίθετα να προχωρήσει πέρα από το bullying, επιχειρηματολογώντας για ένα κοινωνικό πρόβλημα που βασανίζει γενιές εφήβων.

«Περιπέτειες της στεριάς και της θάλασσας» είναι ένας φόρος τιμής σε δύο συγγραφείς που έχουν ουσιαστικά αφιερώσει την συγγραφική τους σταδιοδρομία στην υπέρβαση των πυλώνων του Ηρακλή, στην ανίχνευση νέων δημιουργικών διαδρομών και στην κατάκτηση εκατομμυρίων αναγνωστών παγκοσμίως: τον Andrea Camilleri και τον Hugo Pratt. Ο Σικελός συγγραφέας, του οποίου τα 100 χρόνια από τη γέννησή του συμπληρώνονται φέτος, θα είναι ο πρωταγωνιστής των 100 Montalbano.

Αφιέρωμα στον Αντρέα Καμιλέρι, ένα στρογγυλό τραπέζι στο οποίο θα συμμετάσχουν ο μεγάλος Έλληνας συγγραφέας Πέτρος Μάρκαρης (πατέρας του επιθεωρητή Κώστα Χαρίτου, του ιδανικού ελληνικού δίδυμου του Μονταλμπάνο), η Άννα Πατάκη του εκδοτικού οίκου Πατάκη (που εκδίδει τα μυθιστορήματα του Καμιλέρι στην Ελλάδα) και η Valentina Alferj (που υπήρξε ιστορική βοηθός και λογοτεχνική του πράκτορας). Με αφορμή τη συμπλήρωση τριάντα χρόνων από τον θάνατο του Hugo Pratt, από την άλλη, για τον δημιουργό του Corto Maltese θα μιλήσει ένας από τους στενότερους συνεργάτες του τα τελευταία χρόνια, ο συγγραφέας Marco Steiner.

Το ταξίδι του Orizzonti Vicini (Κοντινοί Ορίζοντες) ολοκληρώνεται με το Επαγγελματικό Πρόγραμμα, στο οποίο θα οργανωθούν θεματικές συναντήσεις και αναλύσεις για τον κόσμο των εκδόσεων, που απευθύνονται ιδίως στο κοινό των ειδικών. Θα ξεκινήσει με τη συνάντηση Identikit Italia: η αγορά, οι τάσεις, οι καινοτομίες, ένα στιγμιότυπο της τάσης της αγοράς του βιβλίου στην Ιταλία που θα παρουσιαστεί από τον Bruno Giancarli της AIE – Ένωση Ιταλών Εκδοτών. Οι εκπρόσωποι των εκδοτικών οίκων στο συλλογικό περίπτερο θα συστηθούν στους Έλληνες συναδέλφους τους στη Συνέντευξη με τους εκδότες, ένα σχήμα ερωτήσεων και απαντήσεων που θα παρουσιάσει η Paola Seghi (AIE) και στο Η κατασκευή του μύθου. Ο πολιτιστικός ρόλος των σύγχρονων εκδόσεων (με τους LeeAnn Bortolussi, Andreina Speciale, Livio Muci, Valeria Agliuzzo και Antonella Fabbrini). Σε έναν ειδικό χώρο θα παρουσιάζεται επίσης η Περιφέρεια της Απουλίας, η οποία ήταν ανέκαθεν ιστορικά, γεωγραφικά και πολιτιστικά συνδεδεμένη με την Ελλάδα.