Ο διευθυντής του 1ου Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων, Μανώλης Πιμπλής, μιλάει με τον Παναγιώτη Φρούντζο για τον νέο πολιτιστικό θεσμό της Κρήτης.
Ένα από τα πρώτα φεστιβάλ βιβλίου και ίσως το πρώτο τέτοιου µεγέθους διοργανώνεται σε λίγες ηµέρες στα Χανιά. Ο λόγος για το 1ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων, το οποίο ανοίγει τις πόρτες του στις 29 Ιουνίου φιλοξενώντας σηµαντικούς λογοτέχνες από την εγχώρια και τη διεθνή πεζογραφία. Στο επίκεντρο της γιορτής του βιβλίου θα βρεθούν οι άνθρωποι του βιβλίου µε συζητήσεις, παρουσιάσεις και αναγνώσεις.
Επί πέντε ηµέρες (29/6-3/7) τα Χανιά θα µεταβληθούν σε τόπο συνάντησης διακεκριµένων δηµιουργών από όλο τον κόσµο. Μεταξύ πολλών άλλων θα βρεθούν στο φεστιβάλ ο συγγραφέας Μπερνάρντο Ατσάγα, ο µυθιστοριογράφος Ερίκ Βιιγιάρ, ο Ιαν Κόλινς, ο Αντρέι Κούρκοφ, η Ρουθ Παντέλ, ο Σαντιάγο Ρονκαλιόλο, η Αλι Σµιθ, ο Ανδρέας Αποστολίδης, η Μάρω ∆ούκα, ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος, ο Παντελής Μπουκάλας κ.ά.
Για να µιλήσουµε για το µεγάλο φεστιβαλικό γεγονός του βιβλίου, το Documento αναζήτησε τον εµπνευστή και διευθυντή του, τον δηµοσιογράφο Μανώλη Πιµπλή, το πιο πρόσφατο εύσηµο του οποίου υπήρξε η διοργάνωση πολύ επιτυχηµένων ∆ιεθνών Εκθέσεων Βιβλίου Θεσσαλονίκης, τόσο επιτυχηµένων που εγείρονται απορίες αναφορικά µε τους λόγους που το Ελληνικό Ιδρυµα Πολιτισµού δεν ανανέωσε τη θητεία του.
Ενα καινούργιο φεστιβάλ βιβλίου σε πόλη της περιφέρειας πάντα είναι καλοδεχούµενη είδηση. Για ποιο λόγο επιλέξατε τα Χανιά;
Η επιλογή των Χανίων, στον βαθµό που µε αφορά, έγινε χωρίς πολλή σκέψη. Τα Χανιά είναι µια πόλη στην οποία ο πολιτισµός, µε πολλές έννοιες, υπάρχει σε όλες τις γωνιές των δρόµων, στα κτίρια, στο λιµάνι, στη διαφορετικότητα των κοινωνικών οµάδων που την κατοικούν, στα πολλά διαφορετικά ίχνη που άφησαν πολιτισµοί σε όλες τις εποχές – µε άλλα λόγια, ο πολιτισµός στα Χανιά περπατάει στους δρόµους µαζί σου και σε καλεί να τον ακολουθήσεις. Η ύπαρξη µιας δηµοτικής αρχής που εµπράκτως στηρίζει τον πολιτισµό, όπως και των αντίστοιχων αρχών της περιφέρειας και της περιφερειακής ενότητας, έπαιξε πρωτεύοντα ρόλο. Οπως και σε πιο προσωπικό επίπεδο η επιθυµία µεγαλύτερης σύνδεσης και βαθύτερης γνωριµίας µε τον τόπο καταγωγής, τον τόπο της οικογενειακής µνήµης.
Ποια είναι η φιλοσοφία και η στοχοθεσία του και ποιες οι προσδοκίες σας γι’ αυτήν τη γιορτή βιβλίου;
Ως φεστιβαλικό γεγονός δεν διεκδικεί ένα άµεσο, χειροπιαστό όφελος, δεν σκοπεύει στο στιγµιαίο εµπορικό κέρδος. Ο στόχος του είναι να φυτέψει τον σπόρο της φιλαναγνωσίας ή καλύτερα να ποτίσει τον ήδη υπάρχοντα σπόρο της βιβλιοφιλίας που είναι σηµαντικός και έχει παράδοση στην πόλη. Εχει στόχο να θυµίσει ότι η ανοιχτή συζήτηση, η ελεύθερη γνώµη, η καλλιέργεια της γνώσης, η ψυχαγωγία της ανάγνωσης είναι πολύτιµα στοιχεία που αναζωογονούν τις κοινωνίες και ατοµικά τον κάθε άνθρωπο. Θέλει να δείξει ότι σε µια εποχή οικονοµικού άγχους, µια εποχή επαπειλούµενης τουριστικής µονοκαλλιέργειας, η διατήρηση µιας ταυτότητας ή η καλλιέργειά της, η αναζήτηση συλλογικής και ατοµικής ισορροπίας και η συλλογική εντέλει επιβίωση περνούν από τον δρόµο της γνώσης και του πολιτισµού.
Τι είναι αυτό που κάνει επιτυχηµένο ένα φεστιβάλ;
Ενώ ένα φεστιβάλ δεν διεκδικεί ένα χειροπιαστό οικονοµικό όφελος, αυτό που το κάνει επιτυχηµένο είναι να αισθανθεί ο επισκέπτης αλλά και όσοι µε οποιονδήποτε τρόπο συµµετέχουν σε αυτό ότι µπορεί να έχει κάτι άλλο χειροπιαστό, να πιάσει στον αέρα ένα κλίµα διαφορετικό, ένα κλίµα ψυχικής ευφορίας, να ζήσει µια νέα εµπειρία που όπως κάθε εµπειρία µε βάθος και νόηµα πρέπει να τη ζήσει κανείς µαζί µε άλλους ανθρώπους. Με άλλα λόγια, όπως ένα µυθιστόρηµα είναι καλό αν καταφέρει να σε βάλει στον δικό του κόσµο, που είναι ένας άλλος κόσµος από αυτόν στον οποίο ζει κανείς, έτσι και ένα φεστιβάλ για να είναι επιτυχηµένο πρέπει να δηµιουργεί έναν κόσµο, µια συλλογική εµπειρία, που να είναι άλλη από αυτήν της καθηµερινότητάς µας.
Με ποιους τρόπους το φεστιβάλ θα προσεγγίσει τη χανιώτικη κοινωνία;
Το αν η χανιώτικη κοινωνία ενσωµατώσει το φεστιβάλ στην πολιτισµική της ταυτότητα είναι κάτι που εντέλει θα το αποφασίσουν η ίδια και ο χρόνος. Εντούτοις µια πολύ καλή αρχή έχει ήδη γίνει µε τη συµµετοχή –συχνά ενθουσιώδη– των οικείων στο βιβλίο χώρων, όπως τα βιβλιοπωλεία, οι λέσχες ανάγνωσης, οι βιβλιοθήκες, αλλά και άλλων απολύτως γειτονικών, όπως ιδρύµατα, µουσεία, θεατρικοί φορείς, χώροι τέχνης. Το στοίχηµα είναι αυτές οι συνεργασίες µε τον καιρό να διευρύνονται και το φεστιβάλ να αγγίζει όσο το δυνατόν µεγαλύτερο κοµµάτι της χανιώτικης κοινωνίας.
Ποια η διάρθρωση της φετινής διοργάνωσης και ποιοι οι καλεσµένοι της;
Το φετινό 1ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων έχει γενικό τίτλο «Στις γραµµές των συνόρων». Λαµβάνοντας υπόψη την εµπειρία του πολέµου που ξυπνάει άσχηµες µνήµες στην Ευρώπη, το φεστιβάλ επιχειρεί να µιλήσει για τα σύνορα που αντί να παραβιάζονται ωµά, καλό θα είναι να αποκτούν ολοένα και µικρότερη σηµασία σε ένα πλαίσιο ειρήνης, συνεργασίας και διευρυµένων ανθρώπινων επαφών. ∆ιερευνά επίσης γενικότερα την έννοια του ορίου, ιδίως στη γραφή, καθώς η σύγχρονη λογοτεχνία καταργεί τα σύνορά της και δηµιουργεί ολοένα και πιο υβριδικά κείµενα που αναµειγνύουν διαφορετικά είδη γραφής.
Σε στενή συνεργασία µε τις δηµοτικές και τις άλλες αυτοδιοικητικές αρχές µια µικρή αλλά έµπειρη οµάδα, αποτελούµενη από τους Κυριακή Μπεϊόγλου, Λένα Ματσιώρη, Ζωή Γεωργούλα, Βασίλη Κιµούλη και Κατερίνα Κούσκουρα, δουλεύει σκληρά για την επιτυχία του εγχειρήµατος. Θα έχουµε την τιµή να υποδεχτούµε µεγάλα ονόµατα της λογοτεχνίας και από την Ελλάδα αλλά και από χώρες όπως η Γαλλία, η Βρετανία, η Ισπανία, το Περού, η Ουκρανία κ.ά. Περί τους εκατό οµιλητές θα µας συντροφεύσουν σε τέσσερις διαφορετικές αίθουσες της Παλιάς Πόλης.
