Εκατόν τριάντα κράτη συσκέφτηκαν υπό την αιγίδα του ΟΟΣΑ στο Παρίσι και συμφώνησαν να επιβάλλουν 15% παγκόσμιο ελάχιστο εταιρικό φόρο, συντασσόμενα με τη πρόταση των ΗΠΑ. Οι χώρες αυτές αντιπροσωπεύουν το 90% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Οι κανόνες θα τεθούν το 2022 και η συμφωνία θα εφαρμοστεί το 2023.
Συνολικά στις διαπραγματεύσεις συμμετείχαν 139 κράτη, αλλά 9 από αυτά αρνήθηκαν να υπογράψουν. Χώρες όπως η Ιρλανδία, η Ουγγαρία και η Εσθονία που έχουν βασίσει εν πολλοίς τις οικονομίες τους στην χαμηλή φορολογία ως εργαλείο προσέλκυσης επενδύσεων. Εντούτοις άλλα κράτη-φορολογικοί παράδεισοι όπως οι Μπαχάμες υπέκυψαν στις πιέσεις και υπέγραψαν τη συμφωνία.
Η συμφωνία θα ισχύει μόνο για τις πολυεθνικές με κύκλο εργασιών μεγαλύτερο των 20 δισεκατομμύρια δολάρια. Βέβαια, εντός επτά ετών το όριο θα περιοριστεί στα 10 δισεκατομμύρια δολάρια. Ένα από τα μαύρα σημεία της συμφωνίας είναι το ποιος θα καθορίζει τα κέρδη. Οι εταιρικοί λογιστές ή ορκωτοί λογιστές; Εάν πρόκειται για τη πρώτη περίπτωση τότε είναι πολύ πιθανό η συμφωνία να έχει ήδη υπονομευθεί πριν καν εφαρμοστεί.
Την ίδια στιγμή από τη συγκεκριμένη συμφωνία εξαιρούνται εταιρείες που έχουν ως δραστηριότητα τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες (με απαίτηση του Ηνωμένου Βασιλείου ελέω Σίτυ του Λονδίνου) και την εξόρυξη ενέργειας (φυσικό αέριο και πετρέλαιο).
Ο συγκεκριμένος φόρος προβλέπει τη φορολόγηση μεγάλων πολυεθνικών ομίλων, ειδικά των GAFA (Google, Amazon, Facebook, Apple). Στόχος είναι η αύξηση των φόρων που πληρώνονται από τις πολυεθνικές, αγγίζοντας τουλάχιστον τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια σε σχέση με το 2020.
Ένα μεγάλο κομμάτι από την καινούργια πίτα των φόρων θα κατευθυνθεί προς τις χώρες όπου υπάρχει κέρδος αλλά όχι φυσική παρουσία. Και αυτό αφορά κυρίως εταιρείες τεχνολογίας όπως η Facebook όπου λειτουργεί από τη βάση της στην Ιρλανδία και πουλάει τα προϊόντα της σε όλο τον πλανήτη.
Η απόφαση για τον παγκόσμιο ελάχιστο εταιρικό φόρο έρχεται σε μία συγκυρία όπου η ανάκαμψη για τη πανδημία είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Οι παγκόσμιες ανισότητες διευρύνονται, οι δημόσιες υποδομές καταρρέουν και τα δημόσια οικονομικά βρίσκονται σε διαρκή κρίση. Η κούρσα των φόρων προς τα κάτω δεν λειτούργησε για όλους. Δημιουργήθηκαν φορολογικοί παράδεισοι και χώρες που είχαν μείνει πίσω στην κούρσα της ανάπτυξης βρήκαν την ευκαιρία να προσελκύσουν ξένες επενδύσεις. Από την άλλη, οι μεγάλοι πολυεθνικοί όμιλοι μπόρεσαν να γιγαντωθούν αφού δεν πλήρωναν φόρους και οι μέτοχοι τους κατάφεραν να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους στις πλάτες των απανταχού φορολογούμενων και κυβερνήσεων.
