Την παντοδυναμία της μιας παράταξης και κυρίως τον συγκεντρωτισμό του ενός προσώπου “ηγεμόνα” στην κεφαλή δήμων και περιφερειών προοιωνίζεται ο νέος εκλογικός νόμος για την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Σε μια περίοδο που οι επιχειρηματικοί όμιλοι αναζητούν στέρεο έδαφος για συνεργασίες σε επενδυτικά προγράμματα με αυτοδιοικητικές Αρχές οι οποίες δεν θα θέτουν προσκόμματα στην κερδοφορία τους, η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη φέρνει και επίσημα στη Βουλή το σχέδιο νόμου για την αναμόρφωση της νομοθεσίας περί εκλογής δημοτικών και περιφερειακών Αρχών, με μικροαλλαγές σε σχέση με το σχέδιο που είχε τεθεί σε διαβούλευση, προ διμήνου.
Η ΝΔ επιδιώκει την κατάργηση της «απλής αναλογικής» που εφάρμοσε ο ΣΥΡΙΖΑ, και την επικράτηση του “γαλάζιου” στον εκλογικό αυτοδιοικητικό χάρτη της χώρας ή έστω εκσυγχρονιστικών εκδοχών τοπικής διακυβέρνησης, στο (νεο)φιλελεύθερο πνεύμα περί «ανασυγκρότησης» σε όλα τα επίπεδα.
Ο Υπουργός Εσωτερικών Μάκης Βορίδης και ο Αναπληρωτής Υπουργός Στέλιος Πέτσας μιλούν συνεχώς για την πάταξη της ακυβερνησίας στους Δήμους και τις Περιφέρειες της χώρας και για την αποκατάσταση της εύρυθμης λειτουργίας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Το κλειδί είναι η εκλογή από την πρώτη Κυριακή του συνδυασμού που πλειοψήφησε με ποσοστό μεγαλύτερο του σαράντα τρία τοις εκατό και μία ψήφο (σύμφωνα με τη μορφή που είχε η κυβερνητική πρόταση, πριν μπουν οι τελικές πινελιές για να εισαχθεί προς επεξεργασία στη Βουλή). Ετσι, γίνεται ολική επαναφορά σε ένα “καλπονοθευτικό” σύστημα στην καρδιά της τοπικής διοίκησης, αλλοιώνεται η βούληση των πολιτών και καταστρατηγείται η αρχή της ισοτιμίας της ψήφου.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει να υλοποιήσει την προεκλογική δέσμευσή του, εμφανίζοντας ξανά το πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα σαν «λύση» στους δήμους και τις περιφέρειες ώστε, όπως λένε τα κυβερνητικά στελέχη, να μην υπάρχει εμπλοκή στις αποφάσεις των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων και “ομηρεία” του δημάρχου ή του περιφερειάρχη από άλλες μικρότερες παρατάξεις. Ομως, η εμπειρία έχει δείξει ότι διαλυτικά φαινόμενα και μεταπηδήσεις από παράταξη σε παράταξη είχαν παρατηρηθεί πολύ πριν εφαρμοσθεί η «απλή αναλογική» στην αυτοδιοίκηση -θυμίζουμε ότι στις τελευταίες εκλογές για την ανάδειξη των αιρετών οργάνων διοίκησης δήμων και περιφερειών τον Μάιο του 2019 και στις επαναληπτικές τον Ιούνιο του 2019 εφαρμόστηκαν οι διατάξεις του ν.4555/2018 (Πρόγραμμα «Κλεισθένης I») και τέθηκε σε ισχύ το εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής.
Το εκλογικό μοντέλο που προτάσσει το Μαξίμου για την τοπική αυτοδιοίκηση έχει στοιχεία του προ 15ετίας δημαρχοκεντρικού μοντέλου της ΝΔ, επί Προκόπη Παυλόπουλου στο τότε υπουργείο Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, όταν ο νόμος 3434/2006 όριζε ότι θεωρείται επιτυχών συνδυασμός σε δήμους (και νομαρχίες την εποχή εκείνη), αυτός που πλειοψήφησε με ποσοστό τουλάχιστον 42% του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων…
Η λογική του συγκεντρωτισμού και ισχύος ενός προσώπου -επικεφαλής, σε αντίθεση με κάθε έννοια αντιστοίχισης ψήφων, ποσοστών και εδρών στο συμβούλιο δήμων ή περιφερειών, αποτυπώνεται σαρωτικά: δίνεται η δυνατότητα στον συνδυασμό που νικά να λαμβάνει τα τρία πέμπτα των εδρών, ενώ τίθεται και όριο εκλογής στα Δημοτικά και Περιφερειακά Συμβούλια το 3%, κατά τα πρότυπα των βουλευτικών εκλογών.
Η Κεντρική Ενωση Δήμων Ελλάδας , όπου υπάρχει συντηρητική πλειοψηφία των εκλεγμένων δημάρχων σήμερα, είχε ζητήσει, αν μη τι άλλο, τουλάχιστον να μην μειωθούν τόσο δραματικά, όπως προβλεπόταν στην προηγούμενη εκδοχή του σχεδίου νόμου, οι έδρες σε δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια, καθώς έτσι σε μικρούς πληθυσμιακά δήμους θα αποκλείονταν παρατάξεις με ποσοστό ακόμα και πάνω από τον πήχυ του 3%. Επίσης, η ΚΕΔΕ θέλει να παραμείνει εν ισχύι το σημερινό καθεστώς όπου «πρόεδρος εκλέγεται ο πρώτος σε ψήφους υποψήφιος του πλειοψηφούντος συνδυασμού, λαμβάνοντας υπόψιν τις ιδιαιτερότητες και τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά μικρών χωριών και κοινοτήτων».
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι επόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές θα γίνουν τον Οκτώβριο του 2023 -επανέρχεται η πενταετής θητεία – και σύμφωνα με τους εμπνευστές του σχεδίου η κατάρτιση και δήλωση των συνδυασμών θα πρέπει να ολοκληρώνεται το καλοκαίρι της εκλογικής χρονιάς, ώστε να υπάρχει χρόνος για τον έλεγχο των εκλογικών δαπανών και για ενημέρωση των ψηφοφόρων για τους υποψηφίους. Παράλληλα, στη λογική των αλλαγών είναι η επαναφορά του ενιαίου ψηφοδελτίου δήμων και κοινοτήτων (καταργείται η ξεχωριστή κάλπη για κοινότητες – διαμερίσματα στους μεγάλους δήμους) .
