«Καταπέλτη» για την Ryanair αποτελεί η επιστολή πρώην πιλότου της εταιρείας στον Guardian, με αφορμή τις δεκάδες ακυρώσεις πτήσεων στις οποίες προχώρησε η εταιρεία το τελευταίο διάστημα.
Ο James Atkinson αποκαλύπτει ότι το πραγματικό πρόβλημα είναι οι μαζικές παραιτήσεις πιλότων καθώς δεν αντέχουν πλέον να εργάζονται υπό τις συνθήκες που παρέχει η εταιρεία χαμηλού κόστους.
Γράφει ο πρώην πιλότος:
Η Ryanair έχει ακυρώσεις εκατοντάδες πτήσεις τις τελευταίες δύο εβδομάδες, και αυτός ο αριθμός σύντομα αναμένεται να αυξηθεί σε χιλιάδες. Η εταιρεία πασχίζει να δικαιολογήσει τις ακυρώσεις, και οι δικαιολογίες της γίνονται πιο ευφάνταστες μέρα με τη μέρα: Άλλη φορά επικαλείται νέα ρύθμιση αναφορικά με τη διάρκεια εργασίας των πιλότων, άλλοτε τη Γαλλική Υπηρεσία Ελέγχου Εναέριας Κυκλοφορίας, άλλες φορές τον άσχημο καιρό στην Ιταλία, «άδειες» πιλότων ή -το αγαπημένο μου- «για να βελτιωθεί η επιχειρησιακή απόδοση των χρονοδιαγραμμάτων μας και να αποκατασταθεί η ακρίβεια».
Υπήρξα πιλότος στην Ryanair από το 2006 μέχρι το 2014, και αυτό το κύμα ακύρωσης πτήσεων δεν με εκπλήσσει. Αυτά που διαπίστωσα σε αυτά τα 8 χρόνια με άφησαν να κουνάω το κεφάλι μου σκεπτικός, και οι υπολογισμοί ότι 700 πιλότοι της Ryanair έχουν παραιτηθεί τον τελευταίο χρόνο δεν μου προκαλούν εντύπωση.
Ωστόσο υπάρχει ένα βαθύτερο πρόβλημα στη Ryanair και αυτό είναι απλώς ότι η εταιρεία δεν μπορεί να ακολουθήσει τον ρυθμό με τον οποίον παραιτούνται οι πιλότοι. Ο επικεφαλής της εταιρείας, Michael O’Leary, προσβάλλει ανοιχτά τους πιλότους του και έχει με συνέπεια ακολουθήσει μία πολιτική καταστολής σε κάθε προσπάθεια να συναφθεί συλλογική σύβαση εργασίας.
Η στρατηγική ελέγχου της Ryanair βασίζεται στην παλιά τακτική του «διαίρει και βασίλευε», διαχωρίζοντας τους εργαζόμενους με βάση τα συμβόλαιά τους ή ακόμα και τον τρόπο που προσελήφθησαν στην εταιρεία. Οι πιλότοι της Ryanair είναι διασκορπισμένοι σε περισσότερες από 80 βάσεις από τη Λιθουανία στο Μαρόκο και από την Κύπρο στο Σανον, γεγονός που αποτελεί έναν άλλον παράγοντα για τη σύγχυση που επικρατεί.
Στο μεταξύ, το να πετάς για την Ryanair συνεπάγεται μεγάλη κούραση. Όταν εργαζόμουν εκεί, με έστελναν συχνά εκτός της βάσης μου στα ρεπό μου, χωρίς να πληρώνομαι, σε απομακρυσμένες βάσεις της εταιρείας που είχαν έλλειψη προσωπικού. Έπρεπε να αλλάξω αρκετές πτήσεις και κάποιες φορές να διανυχτερεύσω, πληρώνοντας ακόμα και το ξενοδοχείο. Όταν έφτανα και αναλάμβανα καθήκοντα, θα χρειαζόταν να πετάω ακόμα και για 5 συνεχόμενες ημέρες, και μετά να υπομείνω άλλο ένα ταξίδι πίσω στη βάση μου. Αν ήταν καλοκαίρι, θα είχα μόλις τρεις ημέρες ξεκούρασης μέχρι να αναλάβω ένα άλλο τέτοιου είδους ταξίδι. Επρόκειτο για μία ψυχοφθόρο διαδικασία. Κάποιοι από τους πιλότους της Ryanair είναι εργαζόμενοι της εταιρείας με συμβόλαια με βάση το ιρλανδικό δίκαιο, ωστόσο οι περισσότεροι δεν είναι. Η εταιρεία χρησιμοποιεί ένα έξυπνο σύστημα για να χαρακτηρίζει τους περισσότερους εργαζόμενός τους ως «ανεξάρτητους παρόχους υπηρεσιών».
Αυτοί οι «συμβαλλόμενοι» φορούν την ίδια στολή, διαθέτουν τον ίδιο εταιρικό κωδικό και πετούν με το ίδιο πρόγραμμα, αλλά φαίνονται σαν να μην ανήκουν σε κανέναν. Υπογράφουν συμβάσεις με έναν από τους λίγους οργανισμούς που προμηθεύουν πιλότους αποκλειστικά για τη Ryanair, ενώ οι συμβάσεις εμφανίζονται ως παροχή υπηρεσιών, στην οποίαν αναφέρεται ως όρος ότι δεν θα υπάρξουν διαπραγματεύσεις οποιουδήποτε είδους.
Οι κανονικοί πιλότοι εργάζονται υπό σχετικά καλύτερες συνθήκες από τους «ενοικιαζόμενους», αλλά και πάλι βρίσκονται πολύ πίσω ακόμα και από τους συναδέλφους τους στην easyJet (οι οποίοι συνδικαλίζονται), για να μην αναφερθώ στους πιλότους των κανονικών αεροπορικών εταιρειών, όπως η Lufthansa και η KLM/Air France. Δυσκολεύεται κανείς να το πιστέψει, όμως είναι η απόλυτη αλήθεια: κανένας πιλότος ή άλλος εργαζόμενος δεν μπορεί να έχει ούτε ένα μπουκάλι νερό κατά τη διάρκεια της εργασίας του. Αν το χρειάζεσαι, το αγοράζεις.
Ορδές πιλότων έχουν παραιτηθεί από την Ryanair όσο είναι ακόμα νέοι, δεχόμενοι προσφορές εργασίας από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ή την Κίνα, ή και σε άλλες ευρωπαϊκές εταιρείες αν είναι τυχεροί. Εγώ ο ίδιος πήγα την Κίνα, και δέχομαι τακτικά τηλεφωνήματα από παλιούς συναδέλφους στην Ryanair που με ρωτούν πώς μπορούν να υποβάλουν βιογραφικά. Για να έχει μία αξιόπιστη ροή πιλότων, η Ryanair χρησιμοποιεί νέους πιλότους που έχουν περάσει όλα τα θεωρητικά μαθήματα αλλά διαθέτουν μόλις λίγες εκατοντάδες ώρες εμπειρίας σε εξομοιωτές και ελαφρά αεροσκάφη. Με δικά τους έξοδα λαμβάνουν ταχύρρυθμη εκπαίδευση για να αναλάβουν συγκυβερνήτες σε Boeing 737. Σε 4 χρόνια θα πρέπει να αναβαθμιστούν σε κυβερνήτες, αλλιώς το συμβόλαιό τους δεν θα ανανεωθεί. Αν και με αυτόν τον τρόπο δίνεται η ευκαιρία σε νέους πιλότους να ανελιχθούν με ταχύτητα στο ξεκίνημα της καριέρας τους, το σύστημα αυτό καταρρέει πλέον καθώς άλλες αεροπορικές εταιρείες της Ευρώπης αναγκάζονται από τον ανταγωνισμό να εισαγάγουν τις συνθήκες εργασίας της Ryanair.
Τι μπορούμε να ελπίζουμε από αυτή την κρίση στη Ryanair, που έχει αφήσει καθηλωμένους εκατοντάδες χιλιάδες ταξιδιώτες σε όλη την Ευρώπη; Παραμένω αισιόδοξος ότι κάθε κρίση αποτελεί και μία ευκαιρία, και εδώ η προσφέρεται η ευκαιρία να ακουστούν οι πιλότοι της Ryanair. Ελπίζω εν τέλει να πετύχουν αυτό που αξίζουν: μία συλλογική σύμβαση εργασίας που θα εξασφαλίσει μία καλύτερη ζωή για τους ίδιους, κάτι που εν τέλει θα βοηθήσει και την εταιρεία.
