Μια Αργεντινή καλλιτέχνιδα αναμειγνύει δύο μουσικά είδη με κοινή κοινωνική αφετηρία.
Κείμενο Πατρίσια Μαλάνκα, Συνθέτρια και Ερμηνεύτρια τάνγκο
Φωτογραφία Χρήστος Τερζής
Ενώ το 1933 στο Μπουένος Αϊρες ο Κάρλος Γαρδέλ, πατέρας του τανγκό, φωνογραφούσε το βαλς «Noches de Atenas» (Νύχτες της Αθήνας), το 1935 ο Μάρκος Βαμβακάρης, ο επονομαζόμενος και πατριάρχης του ρεμπέτικου, κυκλοφορούσε σε δίσκο την περίφημη «Φραγκοσυριανή». Σχεδόν ένας αιώνας συμπληρώνεται από τότε που τανγκό και ρεμπέτικο έκαναν την εμφάνισή τους, διαγράφοντας παράλληλη πορεία. Γεννήθηκαν στα λιμάνια της Μπόκα και του Πειραιά στις αρχές του 20ού αιώνα· «παιδί» των προσφύγων από τη Μικρά Ασία στη μία περίπτωση και των μεταναστών από την Ευρώπη στην άλλη.
Καθιερώθηκαν από τους κατατρεγμένους της ζωής, βρίσκοντας σταδιακά την αποδοχή από τις τοπικές κοινωνίες των χαμηλότερων οικονομικά στρωμάτων. Και τα δύο μουσικά είδη κυνηγήθηκαν από τις αρχές, πέρασαν μια περίοδο παρακμής και τελικά βρήκαν τον δρόμο της πλήρους αποδοχής και καταξίωσης αποτελώντας σημαντικά κεφάλαια της πολιτιστικής κληρονομιάς της Αργεντινής και της Ελλάδας.
Τραγουδώντας και συμμετέχοντας από νεαρή ηλικία σε περιοδείες ανά τον κόσμο –ας μην ξεχνάμε ότι τα τανγκό αποτελούν μεταξύ άλλων ένα κεφαλαιώδους σημασίας εξαγώγιμο πολιτιστικό προϊόν– αναζητούσα πάντα τις μουσικές ρίζες και επιδίωκα να πηγαίνω σε χώρους που προάγουν τα αυθεντικά ακούσματα. Κάπως έτσι βρέθηκα πριν από μερικά χρόνια σε μια ταβέρνα του Πειραιά να ακούω ρεμπέτικα. Επηρεάστηκα βαθύτατα, αφουγκράστηκα τα συναισθήματα και αυτή η δυνατή εμπειρία που φώλιασε μέσα μου βρήκε κάποια στιγμή διέξοδο.
Αλλωστε, όπως λέει και ο Καζαντζάκης, τον οποίο θαυμάζω και μελετώ, «η ψυχή των ανθρώπων γίνεται παντοδύναμη όταν συνεπαρθεί από μια μεγάλη ιδέα». Κάπως έτσι γεννήθηκε η ιδέα της δημιουργίας ενός άλμπουμ με διασκευές ρεμπέτικων τραγουδιών σε τανγκό. Δεν δανείστηκα μόνο στοιχεία από το ρεμπέτικο, αλλά χρησιμοποίησα και κλασικά αργεντίνικα τανγκό, ντύνοντάς τα με στίχους τραγουδισμένους στα ελληνικά προκειμένου να προσκαλέσω το κοινό της Αργεντινής να ταξιδέψει μαζί μου. Από την άλλη βέβαια με διακατείχε αγωνία για το αν θα άρεσε στο ελληνικό κοινό η προσπάθειά μου. Πώς θα ηχούσαν στα αυτιά σας το «Πασαλιμάνι», ο «Πασατέμπος», το «Σερσέ λα φαμ» και η «Φραγκοσυριανή» στον ρυθμό του τανγκό;
Η ανάμειξη των μουσικών ειδών είναι διαδεδομένη, ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία, σε κάθε γωνιά του κόσμου με την Αργεντινή να μην αποτελεί εξαίρεση. Ειδικότερα στο Μπουένος Αϊρες το πάντρεμα μεταξύ τζαζ, ροκ, ηλεκτρόνικα, φάντος, κούμπια με το τανγκό εξαπλώνεται με ραγδαίους ρυθμούς. Αυτή η νέα πρόταση θρέφει την πείνα των δημιουργών που διεισδύουν ουσιαστικά στη μουσική αναζήτηση. Ναι, υπάρχουν πολλές διασκευές τανγκό που τραγουδήθηκαν στα ελληνικά, ήδη από τη χρονική περίοδο του μεσοπολέμου στην Ελλάδα έως σήμερα. Είναι όμως η πρώτη φορά που ένα αργεντίνικο μουσικό σχήμα διασκευάζει ρεμπέτικα σε τανγκό και μάλιστα τραγουδισμένα στα ελληνικά.
Η ανακούφιση που ένιωσα κατά τη διάρκεια της φετινής μας περιοδείας στην Ελλάδα –απέσπασε θετικά σχόλια– υπήρξε ταυτόχρονα και ώθηση για την καλύτερη δυνατή προετοιμασία του δίσκου «Grecotango» που θα κυκλοφορήσει το 2018. Στα σχέδιά μας περιλαμβάνεται και μια ευρωπαϊκή περιοδεία που θα πλαισιώνεται από Αργεντινούς και Ελληνες μουσικούς – σε αυτές τις εμφανίσεις θα επιχειρούμε παράλληλα να εξιστορούμε την ιστορία του τανγκό και του ρεμπέτικου μέσα από σύντομες αφηγήσεις και φωτογραφικά ντοκουμέντα. Ο μάγκας Ελληνας είναι ο Αργεντινός κομπαδρίτο που βγάζει το μαχαίρι για να υπερασπιστεί τον κώδικα τιμής του. Οι αγωνίες, τα όνειρα, οι έρωτες, οι ιστορικές αναφορές που τραγουδήθηκαν μέσα από τα τανγκό και τα ρεμπέτικα κράτησαν τις μνήμες ζωντανές. Σε αυτό τον δρόμο βαδίζουμε με το «Grecotango», ανακινώντας το ενδιαφέρον του κοινού μέσα από μια νέα μουσική πρόταση που σέβεται το παρελθόν. Θεωρώ ότι κατά τη διάρκεια της παρουσίασης αυτής της δουλειάς στο Μπουένος Αϊρες το κοινό θα απλώσει το χέρι για να αισθανθεί την Ελλάδα.
Who is who
Η Πατρίσια Μαλάνκα (https://patriciamalanca.wordpress.com) είναι συνθέτρια και ερμηνεύτρια τανγκό από την Αργεντινή. Ζει και εργάζεται στο Μπουένος Αϊρες και έχει στο ενεργητικό της τρεις δίσκους. Το 2013 έκανε το ντεμπούτο της με το άλμπουμ «La Malanca» το οποίο βρέθηκε ανάμεσα στα προτεινόμενα για τα βραβεία Γαρδέλ. Το δεύτερο άλμπουμ της (2015) ήταν αφιερωμένο στον εμβληματικό Κουβανό τροβαδούρο Σίλβιο Ροδρίγες, αναμειγνύοντας στοιχεία της κουβανικής μουσικής με το τανγκό, και παρουσιάστηκε από τον Ντιέγκο Μαραντόνα στην Κούβα στο πλαίσιο του «De Zurda Show Program». Το 2016 εμφανίστηκε πρώτη φορά ως συνθέτρια στο άλμπουμ «Bucles» και είναι ανάμεσα στους καλλιτέχνες που προτάθηκαν για τα Latin Grammy Awards. Το τέταρτο άλμπουμ της καριέρας της με τίτλο «Grecotango» θα βασίζεται στις διασκευές ρεμπέτικων σε τανγκό (https://patriciamalanca1.bandcamp.com/album/grecotango), ενώ στην Αργεντινή ήδη έχει αποσπάσει κρατικό βραβείο ως προτεινόμενο εγχείρημα για την καινοτόμα διάδοση του τανγκό. Αναμένεται να κυκλοφορήσει το 2018.
